Minna af þér og meira af öðrum Heiða Björk Sturludóttir skrifar 18. febrúar 2025 21:33 Bætt líðan með sjálfboðastarfi Til hvers ættir þú að hjálpa náunganum og til hvers að gefa af þér til annarra? Ert þú ekki alltaf í tímaþröng og hefur ekki einu sinni tíma til að mála baðherbergið, fara í ræktina eða ryksuga? Hvers vegna ættir þú þá að gefa þinn dýrmæta tíma til annarra? Svarið er að það bætir samfélagið og það þykir næsta víst að það bætir líka þína eigin líðan. Þetta hafa margar rannsóknir sýnt fram á og er það sem trúarbrögð og önnur heimspekikerfi hafa predikað í gegnum aldirnar. Þú færð skýringuna á því hér aðeins neðar, hvernig það virkar. Öflugt sjálfboðaliðastarf ætti því að vera keppikefli í hverju samfélagi því það starf sem sjálfboðaliðar leggja af mörkum er ómetanlega mikilvægt. Að taka þátt í skipulögðu sjálfboðastarfi á ekki síst erindi þessi árin þegar svo margir glíma við vanlíðan eins og kvíða, tómleika og þunglyndi eða þjást vegna einmanaleika. En, með því að gefa af sér til annarra batnar eigin líðan því það hefur áhrif á heilastarfsemina og eykur framleiðslu á vellíðunar-hormónunum oxytocin og dópamín svo eitthvað sé nefnt. Þetta hafa nýlegar rannsóknir sýnt. Að hjálpa náunganum og gefa af sér til annarra styrkir tengsl okkar við annað fólk sem einnig veitir vellíðan og hefur til dæmis jákvæð áhrif á hjartasjúkdóma. Þetta er því win-win eins og sagt er. Í borgarsamfélögum nútímans er orðið lítið um nánd manna á milli og hver og einn er upptekinn við sitt lífsgæðakapphlaup. Menningin einkennist mikið af hraða og einstaklingshyggju þar sem hver er fyrir sjálfan sig og þekkir lítið til annarra þjóðfélagshópa en þess hóps sem fólk sjálft tilheyrir. Að auki hafa samfélagsmiðlarnir bæst við sem gerir okkur enn uppteknari af sjálfum okkur. Að vera of fastur í eigin egói eins og samfélagsmiðlarnir ýta undir, leiðir til þjáningar. Þannig líta mörg hugmyndakerfi eins og búddismi, ayurveda og yoga-vísindin á það. Of mikið af þér og of lítið af öðrum leiðir til þjáningar eins og kvíða, þunglyndis og streitu. Um leið og við horfum á ímynd annarra á Facebook, Instagram og Tik Tok, verðum við upptekin af því að ná sömu hamingju, sömu stöðu eða sama útliti. Eða við sökkvum í sjálfsgagnrýni eða sjálfumgleði sem festir okkur enn betur í eigin egói sem ýtir undir kvíða og depurð. Miðlarnir hafa líka þau áhrif að við örvumst og viljum fá meira eða verða meira. Þá er gott að minna sig á hina eilífu speki búddismans sem segir að það er ekki til neitt eilíft og aðskilið „ég“. Við erum öll tengd og eins vansæld er vansæld allra. Því meiri hamingju sem þú færir heiminum, því meiri hamingju færir þú sjálfum þér. Þetta þarf ekki að vera flókið. Getur falist í því að hjálpa öldruðu nágrannakonunni að halda á þvottinum hennar upp og niður í þvottahúsið og fara með bréfin upp til hennar. Ef þú vilt gefa markvissari aðstoð getur þú hjálpað vergangskisum sem hefur verið bjargað og skráð þig á vakt í kattaathvarfi. Eða þú getur verið vinur á vegum Rauða krossins og heimsótt fólk sem hefur einangrast. Það er svo margt sem hægt er að gera. Sjálfboðastarf, þó það eigi ekki að grundvallast á eigin hagsmunum, gefur sjálfboðaliðanum heilmikið líka. Hann lyftir sér upp úr eigin lífs-búbblu og egói, sér nýjan vinkil á tilverunni og öngull hins sterka egós minnkar. Sjálfboðaliðinn kynnist því hvernig hans vinna og nærvera getur haft verulega bót á líf annars fólks. Sjálfboðaliðinn styrkir sinn innri mann og styrkir í leiðinni samfélag náungakærleikans og samheldni. Leggur sitt af mörkum til að bæta samfélagið. Samfélag þar sem við látum okkur hvert annað varða. Að finna hvernig starf manns og nærvera getur gagnast öðrum, gefur síðan gleðitilfinningu, hamingju, visku og tilfinningu um tengsl og tilgang með lífinu. Eitt að lokum. Löngunin til að verða öðrum að liði má þó ekki leiða til of mikillar meðvirkni í samskiptum heldur skal hafa það í huga að nota orkuna sína í að aðstoða þá sem virkilega þurfa á aðstoð að halda og þá er úr nógu að velja. Sum sjálfboðastörf veita meiri félagsskap en önnur og því ættu allir að geta fundið eitthvað við sitt hæfi. Að gera öðrum gagn felur ekki einungis í sér að hjálpa fólki heldur er það einnig mikilvægt hjálparstarf að leggja dýrum lið og náttúrunni. Fyrir áhugasama um sjálfboðastarf bendi ég á eftirfarandi möguleika. Það má hafa samband við þessa aðila og athuga möguleikann á sjálfboðastarfi. Margt annað kemur til greina en ekki er hægt að gefa tæmandi upplýsingar í þessari litlu grein. Rauði krossinn Dýrahjálp Íslands Samtökin Villikettir Dýrfinna Samhjálp Liðveisla hjá Reykjavíkurborg og fleiri sveitarfélögum - Það er reyndar greitt fyrir þessi störf en erfitt er að fá fólk því launin eru lág. Þau snúast um að aðstoða náungann og geta hentað þeim sem vilja láta gott af sér leiða og fá um leið svolitla greiðslu fyrir. Þjóðkirkjan og aðrir trúarsöfnuðir. Íþróttafélögin Landsbjörg og björgunarsveitirnar um land allt. Kvenfélögin. Skógræktarfélögin Ungir umhverfissinnar Höfundur er kennari, ayurveda sérfræðingur og umhverfisfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Góðverk Geðheilbrigði Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Bætt líðan með sjálfboðastarfi Til hvers ættir þú að hjálpa náunganum og til hvers að gefa af þér til annarra? Ert þú ekki alltaf í tímaþröng og hefur ekki einu sinni tíma til að mála baðherbergið, fara í ræktina eða ryksuga? Hvers vegna ættir þú þá að gefa þinn dýrmæta tíma til annarra? Svarið er að það bætir samfélagið og það þykir næsta víst að það bætir líka þína eigin líðan. Þetta hafa margar rannsóknir sýnt fram á og er það sem trúarbrögð og önnur heimspekikerfi hafa predikað í gegnum aldirnar. Þú færð skýringuna á því hér aðeins neðar, hvernig það virkar. Öflugt sjálfboðaliðastarf ætti því að vera keppikefli í hverju samfélagi því það starf sem sjálfboðaliðar leggja af mörkum er ómetanlega mikilvægt. Að taka þátt í skipulögðu sjálfboðastarfi á ekki síst erindi þessi árin þegar svo margir glíma við vanlíðan eins og kvíða, tómleika og þunglyndi eða þjást vegna einmanaleika. En, með því að gefa af sér til annarra batnar eigin líðan því það hefur áhrif á heilastarfsemina og eykur framleiðslu á vellíðunar-hormónunum oxytocin og dópamín svo eitthvað sé nefnt. Þetta hafa nýlegar rannsóknir sýnt. Að hjálpa náunganum og gefa af sér til annarra styrkir tengsl okkar við annað fólk sem einnig veitir vellíðan og hefur til dæmis jákvæð áhrif á hjartasjúkdóma. Þetta er því win-win eins og sagt er. Í borgarsamfélögum nútímans er orðið lítið um nánd manna á milli og hver og einn er upptekinn við sitt lífsgæðakapphlaup. Menningin einkennist mikið af hraða og einstaklingshyggju þar sem hver er fyrir sjálfan sig og þekkir lítið til annarra þjóðfélagshópa en þess hóps sem fólk sjálft tilheyrir. Að auki hafa samfélagsmiðlarnir bæst við sem gerir okkur enn uppteknari af sjálfum okkur. Að vera of fastur í eigin egói eins og samfélagsmiðlarnir ýta undir, leiðir til þjáningar. Þannig líta mörg hugmyndakerfi eins og búddismi, ayurveda og yoga-vísindin á það. Of mikið af þér og of lítið af öðrum leiðir til þjáningar eins og kvíða, þunglyndis og streitu. Um leið og við horfum á ímynd annarra á Facebook, Instagram og Tik Tok, verðum við upptekin af því að ná sömu hamingju, sömu stöðu eða sama útliti. Eða við sökkvum í sjálfsgagnrýni eða sjálfumgleði sem festir okkur enn betur í eigin egói sem ýtir undir kvíða og depurð. Miðlarnir hafa líka þau áhrif að við örvumst og viljum fá meira eða verða meira. Þá er gott að minna sig á hina eilífu speki búddismans sem segir að það er ekki til neitt eilíft og aðskilið „ég“. Við erum öll tengd og eins vansæld er vansæld allra. Því meiri hamingju sem þú færir heiminum, því meiri hamingju færir þú sjálfum þér. Þetta þarf ekki að vera flókið. Getur falist í því að hjálpa öldruðu nágrannakonunni að halda á þvottinum hennar upp og niður í þvottahúsið og fara með bréfin upp til hennar. Ef þú vilt gefa markvissari aðstoð getur þú hjálpað vergangskisum sem hefur verið bjargað og skráð þig á vakt í kattaathvarfi. Eða þú getur verið vinur á vegum Rauða krossins og heimsótt fólk sem hefur einangrast. Það er svo margt sem hægt er að gera. Sjálfboðastarf, þó það eigi ekki að grundvallast á eigin hagsmunum, gefur sjálfboðaliðanum heilmikið líka. Hann lyftir sér upp úr eigin lífs-búbblu og egói, sér nýjan vinkil á tilverunni og öngull hins sterka egós minnkar. Sjálfboðaliðinn kynnist því hvernig hans vinna og nærvera getur haft verulega bót á líf annars fólks. Sjálfboðaliðinn styrkir sinn innri mann og styrkir í leiðinni samfélag náungakærleikans og samheldni. Leggur sitt af mörkum til að bæta samfélagið. Samfélag þar sem við látum okkur hvert annað varða. Að finna hvernig starf manns og nærvera getur gagnast öðrum, gefur síðan gleðitilfinningu, hamingju, visku og tilfinningu um tengsl og tilgang með lífinu. Eitt að lokum. Löngunin til að verða öðrum að liði má þó ekki leiða til of mikillar meðvirkni í samskiptum heldur skal hafa það í huga að nota orkuna sína í að aðstoða þá sem virkilega þurfa á aðstoð að halda og þá er úr nógu að velja. Sum sjálfboðastörf veita meiri félagsskap en önnur og því ættu allir að geta fundið eitthvað við sitt hæfi. Að gera öðrum gagn felur ekki einungis í sér að hjálpa fólki heldur er það einnig mikilvægt hjálparstarf að leggja dýrum lið og náttúrunni. Fyrir áhugasama um sjálfboðastarf bendi ég á eftirfarandi möguleika. Það má hafa samband við þessa aðila og athuga möguleikann á sjálfboðastarfi. Margt annað kemur til greina en ekki er hægt að gefa tæmandi upplýsingar í þessari litlu grein. Rauði krossinn Dýrahjálp Íslands Samtökin Villikettir Dýrfinna Samhjálp Liðveisla hjá Reykjavíkurborg og fleiri sveitarfélögum - Það er reyndar greitt fyrir þessi störf en erfitt er að fá fólk því launin eru lág. Þau snúast um að aðstoða náungann og geta hentað þeim sem vilja láta gott af sér leiða og fá um leið svolitla greiðslu fyrir. Þjóðkirkjan og aðrir trúarsöfnuðir. Íþróttafélögin Landsbjörg og björgunarsveitirnar um land allt. Kvenfélögin. Skógræktarfélögin Ungir umhverfissinnar Höfundur er kennari, ayurveda sérfræðingur og umhverfisfræðingur.
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir Skoðun