Tafir á réttlæti: Opin gagnrýni á kærunefnd jafnréttismála og eftirlit jafnréttisráðherra Erna Guðmundsdóttir skrifar 2. janúar 2025 20:31 Í lýðræðisþjóðfélagi er hornsteinn réttlætis m.a. málshraði. Þegar stofnanir sem hafa það hlutverk að gæta sanngirni og jafnræðis ná ekki að tryggja það er kjarni réttlætisins í hættu. Sem vinnuréttarlögmaður hef ég af eigin raun séð slæm áhrif slíkra mistaka og í dag get ég ekki annað en bent á annmarka kærunefndar jafnréttismála og ábyrgðarleysi þeirra sem hún heyrir undir. Málið sem um ræðir Dr. Aldís G. Sigurðardóttur umbjóðandi minn kærði mál til kærunefndar jafnréttismála í nóvember 2023 vegna skipunar karls í embætti ríkissáttasemjara. Lauk gagnaöflun í málinu í byrjun apríl 2024. Samkvæmt lögum ber nefndinni að skila úrlausn innan tveggja mánaða frá því að gagnaöflun lýkur. Samt, þegar við stígum inn í árið 2025, virðist engin ákvörðun vera væntanleg. Fyrirheit um að úrskurður muni liggja fyrir hafa verið gefin — og brotin — ítrekað. Í byrjun maí 2024 var okkur fyrst tilkynnt um tafir á málinu og svo komu svör um að stefnt væri að niðurstaða lægi fyrir í ágúst, síðan september, október, nóvember og loks desember. Nú erum við komin vel yfir frestinn og þögnin frá nefndinni er ærandi. Lagaskyldan Kærunefnd jafnréttismála er ekki hafin yfir lög. Lögbundinn tímarammi þegar úrskurður skal liggja fyrir eru tveir mánuðir. Þessi töf vekur alvarlegar áhyggjur af virkni kerfisins sem ætlað er að standa vörð um jafnrétti. Það grefur undan trausti almennings og neyðir einstaklinga, sem leggja á sig að reyna fá niðurstöðu í sínum málum hjá þar til bærum aðilum, að þola langvarandi óvissu og erfiðleika. Ábyrgð ráðherra Skortur á úrlausn er ekki aðeins stjórnunarlegur misbrestur; það endurspeglar lélegt eftirlit þeirra ráðherra sem hafa haft með þessi mál að gera, sem eru á stuttum tíma þrír og nú er kominn sá fjórði. Ráðherrar og þeir sem bera ábyrgð á að nefndin starfi eðlilega verða að svara fyrir þessar tafir. Ef kærunefnd jafnréttismála getur ekki staðið við lagalegar skyldur sínar, hvaða ráðstafanir hafa þá verið gerðar til að bregðast við þessu? Hvaða ráðstafanir eru gerðar til að koma í veg fyrir slíkar tafir í framtíðinni? Almenningur á skilið gagnsæi og það er á ábyrgð ráðherra jafnréttismála að veita það. Mannlegur kostnaður vegna tafa Á bak við hvert mál er einstaklingur sem hugsanlega hefur orðið fyrir broti á réttindum sínum. Mál skjólstæðings míns snýst ekki bara um lagalegar reglur; hún snýst um þá reisn, virðingu og jafnrétti sem hver einstaklingur á rétt á. Seinkun á réttlæti veldur tilfinningalegri vanlíðan og rýrnun á trausti á stofnunum sem eiga að tryggja réttlæti og vernda borgarana. Ákall til aðgerða Tími afsakana er liðinn. Fyrir hönd míns skjólstæðings krefst ég þess að kærunefnd jafnréttismála úrskurði þegar í stað í málinu. Auk þess hvet ég ráðherra og eftirlitsstofnanir eins og umboðsmann Alþingis til að fara ítarlega yfir ferli nefndarinnar og tryggja að hún fylgi þeim tímamörkum sem lögin mæla fyrir um. Réttlæti sem er frestað er réttlæti sem er hafnað. Það er kominn tími til að valdhafar bregðist við af festu, virði skuldbindingar sínar og endurheimti trú á kerfin sem eru hönnuð til að halda uppi jafnrétti. Allt minna er svik við þær meginreglur sem við sem þjóðfélag segjumst standa fyrir. Réttlætið má ekki vera í gíslingu vegna óhagkvæmni í stjórnsýslu eða skorts á ábyrgð. Höfundur er lögmaður og eigandi Magistra lögfræðiþjónustu og ráðgjöf ehf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jafnréttismál Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Sjá meira
Í lýðræðisþjóðfélagi er hornsteinn réttlætis m.a. málshraði. Þegar stofnanir sem hafa það hlutverk að gæta sanngirni og jafnræðis ná ekki að tryggja það er kjarni réttlætisins í hættu. Sem vinnuréttarlögmaður hef ég af eigin raun séð slæm áhrif slíkra mistaka og í dag get ég ekki annað en bent á annmarka kærunefndar jafnréttismála og ábyrgðarleysi þeirra sem hún heyrir undir. Málið sem um ræðir Dr. Aldís G. Sigurðardóttur umbjóðandi minn kærði mál til kærunefndar jafnréttismála í nóvember 2023 vegna skipunar karls í embætti ríkissáttasemjara. Lauk gagnaöflun í málinu í byrjun apríl 2024. Samkvæmt lögum ber nefndinni að skila úrlausn innan tveggja mánaða frá því að gagnaöflun lýkur. Samt, þegar við stígum inn í árið 2025, virðist engin ákvörðun vera væntanleg. Fyrirheit um að úrskurður muni liggja fyrir hafa verið gefin — og brotin — ítrekað. Í byrjun maí 2024 var okkur fyrst tilkynnt um tafir á málinu og svo komu svör um að stefnt væri að niðurstaða lægi fyrir í ágúst, síðan september, október, nóvember og loks desember. Nú erum við komin vel yfir frestinn og þögnin frá nefndinni er ærandi. Lagaskyldan Kærunefnd jafnréttismála er ekki hafin yfir lög. Lögbundinn tímarammi þegar úrskurður skal liggja fyrir eru tveir mánuðir. Þessi töf vekur alvarlegar áhyggjur af virkni kerfisins sem ætlað er að standa vörð um jafnrétti. Það grefur undan trausti almennings og neyðir einstaklinga, sem leggja á sig að reyna fá niðurstöðu í sínum málum hjá þar til bærum aðilum, að þola langvarandi óvissu og erfiðleika. Ábyrgð ráðherra Skortur á úrlausn er ekki aðeins stjórnunarlegur misbrestur; það endurspeglar lélegt eftirlit þeirra ráðherra sem hafa haft með þessi mál að gera, sem eru á stuttum tíma þrír og nú er kominn sá fjórði. Ráðherrar og þeir sem bera ábyrgð á að nefndin starfi eðlilega verða að svara fyrir þessar tafir. Ef kærunefnd jafnréttismála getur ekki staðið við lagalegar skyldur sínar, hvaða ráðstafanir hafa þá verið gerðar til að bregðast við þessu? Hvaða ráðstafanir eru gerðar til að koma í veg fyrir slíkar tafir í framtíðinni? Almenningur á skilið gagnsæi og það er á ábyrgð ráðherra jafnréttismála að veita það. Mannlegur kostnaður vegna tafa Á bak við hvert mál er einstaklingur sem hugsanlega hefur orðið fyrir broti á réttindum sínum. Mál skjólstæðings míns snýst ekki bara um lagalegar reglur; hún snýst um þá reisn, virðingu og jafnrétti sem hver einstaklingur á rétt á. Seinkun á réttlæti veldur tilfinningalegri vanlíðan og rýrnun á trausti á stofnunum sem eiga að tryggja réttlæti og vernda borgarana. Ákall til aðgerða Tími afsakana er liðinn. Fyrir hönd míns skjólstæðings krefst ég þess að kærunefnd jafnréttismála úrskurði þegar í stað í málinu. Auk þess hvet ég ráðherra og eftirlitsstofnanir eins og umboðsmann Alþingis til að fara ítarlega yfir ferli nefndarinnar og tryggja að hún fylgi þeim tímamörkum sem lögin mæla fyrir um. Réttlæti sem er frestað er réttlæti sem er hafnað. Það er kominn tími til að valdhafar bregðist við af festu, virði skuldbindingar sínar og endurheimti trú á kerfin sem eru hönnuð til að halda uppi jafnrétti. Allt minna er svik við þær meginreglur sem við sem þjóðfélag segjumst standa fyrir. Réttlætið má ekki vera í gíslingu vegna óhagkvæmni í stjórnsýslu eða skorts á ábyrgð. Höfundur er lögmaður og eigandi Magistra lögfræðiþjónustu og ráðgjöf ehf.
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun