Ætla að tryggja að einn af hverjum tíu sé nýliði Kolbeinn Tumi Daðason skrifar 4. desember 2024 16:03 Jónatan Garðarsson er formaður stjórnar um listamannalaun. Ekki hefur náðst í hann í vikunni. Listi yfir þá 251 sem fá listamannalaun árið 2025 verður birtur á morgun. STEF Innan við sólarhringur er í að hulunni verði svipt af því hvaða 251 listamaður fékk náð fyrir augum úthlutunarnefnda úr þeim átta sjóðum sem veita listamannalaun. Listamönnunum sjálfum hefur verið tilkynnt um niðurstöðuna. Þó nokkrir eru með böggum hildar og ganga slyppir og snauðir á braut. Lítið heyrist í fámennari hópnum, þeim sem anda léttar og fengu þriggja til tólf mánaða blessun á umsókn sinni. Yfirlýst markmið listamannalauna er að efla listsköpun í landinu. Þeir sem fengu listamannalaun árið 2024 fengu 538 þúsund krónur í verktakagreiðslu til að sinna list sinni til þriggja, sex eða tólf mánaða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu hækka launin í 550 þúsund krónur fyrir næsta ár. Alþingi samþykkti í júní breytingu á lögum um listamannalaun sem fólu í sér fjölgun launasjóða sem starfslaun listamanna eru veitt úr og umtalsverða fjölgun árlega úthlutunarmánaða. Fjöldi starfslauna hefur verið óbreyttu frá árinu 2009 þegar lögin tóku gildi. Þá var Katrín Jakobsdóttir menntamálaráðherra en tillaga Lilju Daggar Alfreðsdóttur fól í sér fjölgun á starfslaunamánuðum úr 1600 í 2490 á fjórum árum og að bæta við tveimur nýjum sjóðum; launasjóði kvikmyndahöfunda annars vegar og Vegsemd, sjóði listamanna 67 ára og eldri hins vegar. Lýsing á vinnu og listrænu gildi vegur þyngst Fyrir árið 2025 verður úthlutað 1720 mánaðarlaunum og skiptast þannig: 50 mánuðir úr launasjóði hönnuða, 4,2 árslaun 435 mánaðarlaun úr launasjóði myndlistarmanna, 36,3 árslaun 555 mánaðarlaun úr launasjóði rithöfunda, 46 árslaun 190 mánaðarlaun úr launasjóði sviðslistafólks, 15,8 árslaun 180 mánaðarlaun úr launasjóði tónlistarflytjenda, 15 árslaun 190 mánaðarlaun úr launasjóður tónskálda, 15,8 árslaun 60 mánaðarlaun úr launasjóði kvikmyndahöfunda, 5 árslaun 60 mánaðarlaun úr Vegsemd, sjóði fyrir listamenn 67 ára og eldri, 5 árslaun Stjórn listamannalauna ákveður hvernig mánuðum úr Vegsemd verður skipt niður á launasjóðina og svo eru úthlutunarnefndir sérgreindra sjóða sem ákveða úthlutun. Hver nefnd er skipuð þremur einstaklingum. Frestur til að sækja um listamannalaun rann út þann 1. október en í umsóknum var óskað eftir þremur hlutum: Lýsingu á vinnu og listrænu gildi verkefna (50% vægi) Ferli umsækjenda (30% vægi) Verk- og tímaáætlun (20% vægi) Sú kvöð hvílir á þeim sem þiggja listamannalaun að þau þurfa að skila framvinduskýrslu eða lokaskýrslu til að eiga möguleika á að hljóta aftur náð fyrir augum nefndarinnar. Þá mega þau sem þiggja listamannalaun ekki gegna öðru starfi sem telst til meira en þriðjungs úr stöðugildi á árinu sem þeir fá listamannalaun. Tilgangurinn er sá að koma í veg fyrir að önnur vinna hindri listamanninn í að sinna því verkefni sem starfslaunin voru veitt til. Þá þurfa allir sem þiggja listamannalaun að skila greinagóðri skýrslu um störf sín á starfslaunatímanum eigi síðar en ári eftir að honum lýkur. Vilja tryggja styrki til nýliða Stjórn listamannalauna leggur áherslu á að úthlutanir endurspegli þá fjölbreyttu flóru listafólks og listsköpunar sem blómstrar á hverjum tíma. Til að tryggja eðlilega nýliðun skal úthluta að lágmarki 7 prósent mánaða hvers sjóðs til nýliða. Þetta er áherslubreyting á milli ára. Nýliðar teljast listamenn sem aldrei hafa fengið úthlutun og listamenn sem hafa fengið allt að þriggja mánaða úthlutun einu sinni. „Áhersla á nýliðun mun aukast á næstu árum með auknum fjölda mánaða til úthlutunar og verða 10% fyrir úthlutun ársins 2028,“ segir á vef Rannsóknarmiðstöðvar Íslands sem heldur utan um starfslaun listamanna. Þannig verði einn af hverjum tíu „nýliði“ sem fá starfslaun árið 2028. Þá vekur athygli að listamenn fá ekki aðeins höfnun í ár heldur fá þeir smá rökstuðning fyrir höfnuninni. Guðrún Arndís Tryggvadóttir fékk til dæmis þau skilaboð að ferill hennar hefði verið „slitróttur“. Myndi ekki treysta gagnrýnendum til að eiga gullfiska Tónlistarmaðurinn Svavar Knútur bættist í gær við hóp fólks sem tilkynnir að hafa ekki hlotið náð fyrir augum úthlutnarnefnda fyrir næsta ár. „Um leið og ég óska öllum sem fá listamannalaun á næsta ári hjartanlega til hamingju og óska þeim góðs gengis í sínum verkefnum langar mig bara að segja eftirfarandi: Fólk sem talar um að listafólk sem ekki getur lifað af list sinni á Íslandi ætti bara að fá sér „alvöru vinnu“ er fólk sem ég myndi ekki treysta til að eiga gullfiska, þar sem það virðist ekki skilja muninn á vistkerfi fiskabúrs og úthafs og myndi líklega aldrei gefa fiskunum eða hreinsa búrið.“ Egill Helgason samfélagsrýnir segir upphæðina sem ríkið leggi í listamannalaun fjarskalega lága. Tæplega einn milljarður fer í listamannalaun í ár. „Mætti til dæmis velta fyrir sér miklu hærri fjárhæðum sem fara í Íslandsstofu sem sér um landkynningu. Hvort ætli landkynning þeirra sé meiri og betri en okkar góða listafólks?“ Svavar Knútur segist þekkja það af eigin raun. Hann viti sjálfur um 20-30 manns sem hafi tjáð honum að Íslandsheimsókn þeirra væri í framhaldi af tónleikum Svavar Knúts á erlendri grundu. Þó eru ekki allir sem sjá málið sömu augum. Gunnar Dan Wiium smiður leggur orð í belg og svarar Svavari Knúti. „Þannig að listafólk er í þínum huga bara skrautfiskar og skattgreiðendur eiga að gefa þeim að borða og þrífa búrið þeirra. Ég veit alveg um fullt af frábæru listafólki sem stundar það sem þú kallar „alvöru vinnu“ samhliða sinni list. Get ekki séð hvað á að vera svona erfitt og óæskilegt við það.“ Fram hefur komið að 1340 listamenn sóttu um starfslaun og var þeim úthlutað til 251 listamanns. Listamannalaun Tónlist Leikhús Bókmenntir Myndlist Mest lesið Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Innlent Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman Innlent Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Innlent „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Innlent Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Innlent Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Innlent Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Innlent „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Innlent Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Innlent Sagðir skoða að færa Eurovision verði Ísraelum meinuð þátttaka Erlent Fleiri fréttir Þakklát Möggu Stínu og segir vopnahlé ljósið við enda ganganna Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun" Söguleg stund Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Tólf eldislaxar fundust í sex ám Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Bein útsending: Dagur landbúnaðarins „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Selta olli rafmagnsleysi á Suðurlandi Friður á Gasa mögulega í sjónmáli og rætt við utanríkisráðherra Palestínu Mosfellingur hjá Strætó leiðir unga Framsóknarmenn „Hvað varð um að gera meira, hraðar?“ Veðrið setur strik í reikninginn Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Utanríkisráðherra Palestínu á Íslandi á sögulegum tímum Leit að meintum brennuvargi engu skilað Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Meirihluti hlynntur þátttöku ef Ísrael er ekki með Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Sjá meira
Yfirlýst markmið listamannalauna er að efla listsköpun í landinu. Þeir sem fengu listamannalaun árið 2024 fengu 538 þúsund krónur í verktakagreiðslu til að sinna list sinni til þriggja, sex eða tólf mánaða. Samkvæmt upplýsingum fréttastofu hækka launin í 550 þúsund krónur fyrir næsta ár. Alþingi samþykkti í júní breytingu á lögum um listamannalaun sem fólu í sér fjölgun launasjóða sem starfslaun listamanna eru veitt úr og umtalsverða fjölgun árlega úthlutunarmánaða. Fjöldi starfslauna hefur verið óbreyttu frá árinu 2009 þegar lögin tóku gildi. Þá var Katrín Jakobsdóttir menntamálaráðherra en tillaga Lilju Daggar Alfreðsdóttur fól í sér fjölgun á starfslaunamánuðum úr 1600 í 2490 á fjórum árum og að bæta við tveimur nýjum sjóðum; launasjóði kvikmyndahöfunda annars vegar og Vegsemd, sjóði listamanna 67 ára og eldri hins vegar. Lýsing á vinnu og listrænu gildi vegur þyngst Fyrir árið 2025 verður úthlutað 1720 mánaðarlaunum og skiptast þannig: 50 mánuðir úr launasjóði hönnuða, 4,2 árslaun 435 mánaðarlaun úr launasjóði myndlistarmanna, 36,3 árslaun 555 mánaðarlaun úr launasjóði rithöfunda, 46 árslaun 190 mánaðarlaun úr launasjóði sviðslistafólks, 15,8 árslaun 180 mánaðarlaun úr launasjóði tónlistarflytjenda, 15 árslaun 190 mánaðarlaun úr launasjóður tónskálda, 15,8 árslaun 60 mánaðarlaun úr launasjóði kvikmyndahöfunda, 5 árslaun 60 mánaðarlaun úr Vegsemd, sjóði fyrir listamenn 67 ára og eldri, 5 árslaun Stjórn listamannalauna ákveður hvernig mánuðum úr Vegsemd verður skipt niður á launasjóðina og svo eru úthlutunarnefndir sérgreindra sjóða sem ákveða úthlutun. Hver nefnd er skipuð þremur einstaklingum. Frestur til að sækja um listamannalaun rann út þann 1. október en í umsóknum var óskað eftir þremur hlutum: Lýsingu á vinnu og listrænu gildi verkefna (50% vægi) Ferli umsækjenda (30% vægi) Verk- og tímaáætlun (20% vægi) Sú kvöð hvílir á þeim sem þiggja listamannalaun að þau þurfa að skila framvinduskýrslu eða lokaskýrslu til að eiga möguleika á að hljóta aftur náð fyrir augum nefndarinnar. Þá mega þau sem þiggja listamannalaun ekki gegna öðru starfi sem telst til meira en þriðjungs úr stöðugildi á árinu sem þeir fá listamannalaun. Tilgangurinn er sá að koma í veg fyrir að önnur vinna hindri listamanninn í að sinna því verkefni sem starfslaunin voru veitt til. Þá þurfa allir sem þiggja listamannalaun að skila greinagóðri skýrslu um störf sín á starfslaunatímanum eigi síðar en ári eftir að honum lýkur. Vilja tryggja styrki til nýliða Stjórn listamannalauna leggur áherslu á að úthlutanir endurspegli þá fjölbreyttu flóru listafólks og listsköpunar sem blómstrar á hverjum tíma. Til að tryggja eðlilega nýliðun skal úthluta að lágmarki 7 prósent mánaða hvers sjóðs til nýliða. Þetta er áherslubreyting á milli ára. Nýliðar teljast listamenn sem aldrei hafa fengið úthlutun og listamenn sem hafa fengið allt að þriggja mánaða úthlutun einu sinni. „Áhersla á nýliðun mun aukast á næstu árum með auknum fjölda mánaða til úthlutunar og verða 10% fyrir úthlutun ársins 2028,“ segir á vef Rannsóknarmiðstöðvar Íslands sem heldur utan um starfslaun listamanna. Þannig verði einn af hverjum tíu „nýliði“ sem fá starfslaun árið 2028. Þá vekur athygli að listamenn fá ekki aðeins höfnun í ár heldur fá þeir smá rökstuðning fyrir höfnuninni. Guðrún Arndís Tryggvadóttir fékk til dæmis þau skilaboð að ferill hennar hefði verið „slitróttur“. Myndi ekki treysta gagnrýnendum til að eiga gullfiska Tónlistarmaðurinn Svavar Knútur bættist í gær við hóp fólks sem tilkynnir að hafa ekki hlotið náð fyrir augum úthlutnarnefnda fyrir næsta ár. „Um leið og ég óska öllum sem fá listamannalaun á næsta ári hjartanlega til hamingju og óska þeim góðs gengis í sínum verkefnum langar mig bara að segja eftirfarandi: Fólk sem talar um að listafólk sem ekki getur lifað af list sinni á Íslandi ætti bara að fá sér „alvöru vinnu“ er fólk sem ég myndi ekki treysta til að eiga gullfiska, þar sem það virðist ekki skilja muninn á vistkerfi fiskabúrs og úthafs og myndi líklega aldrei gefa fiskunum eða hreinsa búrið.“ Egill Helgason samfélagsrýnir segir upphæðina sem ríkið leggi í listamannalaun fjarskalega lága. Tæplega einn milljarður fer í listamannalaun í ár. „Mætti til dæmis velta fyrir sér miklu hærri fjárhæðum sem fara í Íslandsstofu sem sér um landkynningu. Hvort ætli landkynning þeirra sé meiri og betri en okkar góða listafólks?“ Svavar Knútur segist þekkja það af eigin raun. Hann viti sjálfur um 20-30 manns sem hafi tjáð honum að Íslandsheimsókn þeirra væri í framhaldi af tónleikum Svavar Knúts á erlendri grundu. Þó eru ekki allir sem sjá málið sömu augum. Gunnar Dan Wiium smiður leggur orð í belg og svarar Svavari Knúti. „Þannig að listafólk er í þínum huga bara skrautfiskar og skattgreiðendur eiga að gefa þeim að borða og þrífa búrið þeirra. Ég veit alveg um fullt af frábæru listafólki sem stundar það sem þú kallar „alvöru vinnu“ samhliða sinni list. Get ekki séð hvað á að vera svona erfitt og óæskilegt við það.“ Fram hefur komið að 1340 listamenn sóttu um starfslaun og var þeim úthlutað til 251 listamanns.
Listamannalaun Tónlist Leikhús Bókmenntir Myndlist Mest lesið Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Innlent Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman Innlent Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Innlent „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Innlent Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Innlent Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Innlent Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Innlent „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Innlent Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Innlent Sagðir skoða að færa Eurovision verði Ísraelum meinuð þátttaka Erlent Fleiri fréttir Þakklát Möggu Stínu og segir vopnahlé ljósið við enda ganganna Gummi reiður: „Kominn tími til að þeir sem ráða opni augun" Söguleg stund Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Tólf eldislaxar fundust í sex ám Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Bein útsending: Dagur landbúnaðarins „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Selta olli rafmagnsleysi á Suðurlandi Friður á Gasa mögulega í sjónmáli og rætt við utanríkisráðherra Palestínu Mosfellingur hjá Strætó leiðir unga Framsóknarmenn „Hvað varð um að gera meira, hraðar?“ Veðrið setur strik í reikninginn Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Utanríkisráðherra Palestínu á Íslandi á sögulegum tímum Leit að meintum brennuvargi engu skilað Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Meirihluti hlynntur þátttöku ef Ísrael er ekki með Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Sjá meira