Rússar segja til hver annars líkt og á tímum Stalíns Kjartan Kjartansson skrifar 16. nóvember 2024 09:01 Grímur af þremur einræðisherrum til sölu í Sankti Pétursborg, þeim Alexander Lúkasjenka, Vladímír Pútín og Jósef Stalín. Stjórnarfar í Rússlandi þykir farið að minna á það sem tíðkaðist í tíð ráðstjórnarríkja Stalíns. Vísir/Getty Færst hefur í aukana að Rússar tilkynni pólitíska glæpi samborgara sinna til yfirvalda frá því að innrásin í Úkraínu hófst af fullu afli fyrir að nálgast þremur árum. Nýleg dæmi eru um að fólk hafi verið dæmt í fangelsi á grundvelli slíkra tilkynninga. Í Sovétríkjum Jósefs Stalíns voru jafnvel börn hvött til þess að segja til foreldra sinna í hreinsunum harðstjórans á meintum pólitískum andstæðingum og gagnbyltingarsinnum. Vladímír Pútín Rússlandsforseti hefur fetað í fótspor Stalíns upp að vissu marki og sagt að borgararnir þurfi að taka þátt í að svæla út óvini ríkisins innanlands. Þannig sagði Pútín skömmu eftir að innrásin í Úkraínu hófst að rússneska þjóðin væri alltaf fær um að greina á milli sannra föðurlandsvina annars vegar og „úrhraka og svikara“ hins vegar sem hún spýtti út úr sér eins og mýflugu sem hefði óvart flogið upp í hana. Mannréttindasamtök sem fylgjast með pólitískum ofsóknum stjórnvalda í Kreml telja að fleiri en tuttugu þúsund manns hafi verið handteknir fyrir að lýsa óbeit sinni á stríðinu í Úkraínu og að fleiri en þúsund manns hafi verið sóttir til saka. Af þeim hafi 21 saksókn byggst á tilkynningum einstaklinga um meint brot samborgara þeirra. Hátt í tvö hundruð til viðbótar hafi sætt öðrum vægari refsingum eða sektum eftir að sagt var til þeirra. Nadezhda Buyanova barnalæknir var dæmd í fangelsi fyrir ummæli sem hún átti að hafa látið falla við móður barns um stríðið í Úkraínu. Enginn annar en móðirin var til vitnis um það sem fór á milli þeirra.AP/Pavel Bednjakov Tími „óvina þjóðarinnar“ runninn upp aftur Olga Podolskaja, fyrrverandi sveitarstjórnarkona í Tula-héraði suður af Moskvu, skrifaði undir opið bréf gegn innrásinni á fyrstu klukkustundunum eftir að hún hófst. Nokkrar kvartanir bárust yfirvöldum, meðal annars um að rannsaka þyrfti fjármál hennar. Hún segir Reuters-fréttastofunni að tilkynningarnar um hana hefðu minnt hana á langafa sinn sem var tekinn af lífi í hreinsunum Stalíns eftir að einhver sagði til hans árið 1938. „Tími tilkynninga og „óvina þjóðarinnar“ er runninn upp aftur. Ég gerði mér grein fyrir að þeir gæfu það í skyn að ég ætti að fara úr landi,“ segir Podolskaja sem yfirgaf Rússland í apríl í fyrra. Hún hefur síðan verið sett á lista rússneskra yfirvalda um „erlenda útsendara“ og óskaði þess að Reuters greindi ekki frá hvar hún byggi nú af ótta um öryggi sitt. Stjórnvöld í Kreml hafa beitt lögum um útsendara erlendra ríkja til að þagga niður í frjálsum fjölmiðlum og félagasamtökum. Þá létu þau samþykkja lög sem gera það refsivert að hallmæla rússneska hernum eða innrásinni sem þau hafa einnig beitt af mikilli hörku til að kveða niður hvers kyns andóf. Nýlega var föður sleppt úr fangelsi eftir tæplega tveggja ára vist en hann hafði verið sakfelldur fyrir óhróður um herinn vegna teikningar sem dóttir hans gerði í skóla. Skólastjóri dótturinnar gerði yfirvöldum viðvart um teikningu stúlkunnar sem mátti túlka sem stuðning við Úkraínumenn. Orð gegn orði en sakfelld engu að síður Í sumum tilfellum er óhætt að tala um sýndarréttarhöld yfir þeim sem verða fyrir því að vera klagaðir af samborgurum sínum. Nadezhda Bújanova, barnalæknir að nálgast sjötugt, var dæmd í fimm og hálfs árs fangelsi fyrir að smána rússneska herinn í byrjun þessarar viku nánast eingöngu á grundvelli vitnisburðar móður sem leitaði til hennar með son sinn. Móðirin sakaði Bújanovu, sem fæddist í Úkraínu en hefur búið í Rússlandi um áratugaskeið, um að hafa sagt rússneska hermenn lögmæt skotmörk Úkraínumanna. Maður konunnar hafði fallið á vígvellinum í Úkraínu. Bújanova hafnaði þessu en þrátt fyrir að orð stæði gegn orði var hún dæmd sek. Framburður móðurinnar um hvort sonur hennar hefði verið viðstaddur þegar Bújanova átti að hafa ummælin falla tók breytingum. Verjendur Bújanovu fengu ekki tækifæri til að spyrja drenginn spurninga. Þá hurfu upptökur úr öryggismyndavélum sem lögmennirnir sögðu að gætu stutt málsvörn læknisins. Læknar sem lýstu samstöðu með Bújanovu voru svo yfirheyrðir af lögreglu, að sögn læknis sem hafði frumkvæði að því að safna undirskriftum fyrir hana. Hann flúði sjálfur Rússland í fyrra þegar hann taldi ljóst að hann yrði handtekinn fyrr eða síðar. „Ég næ ekki utan um þetta. Kannski geri ég það seinna,“ sagði Bújanova áður en dómurinn var kveðinn upp, að sögn Reuters-fréttastofunnar. Sovétríkin Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Mannréttindi Mest lesið Birgir Guðjónsson er látinn Innlent Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Erlent Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Innlent Kaffistofa leigubílstjóra orðin „nyrsta moska í heimi“ Innlent Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Erlent Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Erlent Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Erlent Fleiri fréttir Waltz bolað úr starfi af Trump vegna Signal skilaboðanna Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Sænskur blaðamaður dæmdur fyrir að móðga Erdogan Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Segja 4.700 Kimdáta hafa fallið eða særst Danakonungur til Grænlands í annað sinn á skömmum tíma Ungi morðinginn flúði nýverið af vistheimili Segir sveppaeitrunina hafa verið „hörmulegt óhapp“ Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Ungur maður handtekinn vegna morðanna í Uppsölum Fagnaði fyrstu hundrað dögunum í Hvíta húsinu Pakistan segir Indland mögulega gera árás á næstu klukkustundum Árásarmannsins enn leitað Þrír látnir eftir skotárás í Uppsölum Fella niður hluta ákæru á hendur meintum sveppamorðingja Íhuga að loka Everest öðrum en reyndu göngufólki Bannað að selja auðmönnum evrópskan ríkisborgararétt Orsakir rafmagnsleysisins sögulega enn óþekktar Fjórir létust þegar bíl var ekið í gegnum frístundaheimili Allt að komast í samt lag á Spáni og í Portúgal Carney og Frjálslyndir fóru með sigur af hólmi Rafmagn að koma aftur á: Íslendingar lýsa mikilli óvissu Spennan eykst milli Indlands og Pakistan Allt í rugli á Rauðahafi Hvetur Kanadamenn að kjósa sig Lýsir yfir einhliða vopnahléi vegna sigurhátíðar í næstu viku Sjá meira
Í Sovétríkjum Jósefs Stalíns voru jafnvel börn hvött til þess að segja til foreldra sinna í hreinsunum harðstjórans á meintum pólitískum andstæðingum og gagnbyltingarsinnum. Vladímír Pútín Rússlandsforseti hefur fetað í fótspor Stalíns upp að vissu marki og sagt að borgararnir þurfi að taka þátt í að svæla út óvini ríkisins innanlands. Þannig sagði Pútín skömmu eftir að innrásin í Úkraínu hófst að rússneska þjóðin væri alltaf fær um að greina á milli sannra föðurlandsvina annars vegar og „úrhraka og svikara“ hins vegar sem hún spýtti út úr sér eins og mýflugu sem hefði óvart flogið upp í hana. Mannréttindasamtök sem fylgjast með pólitískum ofsóknum stjórnvalda í Kreml telja að fleiri en tuttugu þúsund manns hafi verið handteknir fyrir að lýsa óbeit sinni á stríðinu í Úkraínu og að fleiri en þúsund manns hafi verið sóttir til saka. Af þeim hafi 21 saksókn byggst á tilkynningum einstaklinga um meint brot samborgara þeirra. Hátt í tvö hundruð til viðbótar hafi sætt öðrum vægari refsingum eða sektum eftir að sagt var til þeirra. Nadezhda Buyanova barnalæknir var dæmd í fangelsi fyrir ummæli sem hún átti að hafa látið falla við móður barns um stríðið í Úkraínu. Enginn annar en móðirin var til vitnis um það sem fór á milli þeirra.AP/Pavel Bednjakov Tími „óvina þjóðarinnar“ runninn upp aftur Olga Podolskaja, fyrrverandi sveitarstjórnarkona í Tula-héraði suður af Moskvu, skrifaði undir opið bréf gegn innrásinni á fyrstu klukkustundunum eftir að hún hófst. Nokkrar kvartanir bárust yfirvöldum, meðal annars um að rannsaka þyrfti fjármál hennar. Hún segir Reuters-fréttastofunni að tilkynningarnar um hana hefðu minnt hana á langafa sinn sem var tekinn af lífi í hreinsunum Stalíns eftir að einhver sagði til hans árið 1938. „Tími tilkynninga og „óvina þjóðarinnar“ er runninn upp aftur. Ég gerði mér grein fyrir að þeir gæfu það í skyn að ég ætti að fara úr landi,“ segir Podolskaja sem yfirgaf Rússland í apríl í fyrra. Hún hefur síðan verið sett á lista rússneskra yfirvalda um „erlenda útsendara“ og óskaði þess að Reuters greindi ekki frá hvar hún byggi nú af ótta um öryggi sitt. Stjórnvöld í Kreml hafa beitt lögum um útsendara erlendra ríkja til að þagga niður í frjálsum fjölmiðlum og félagasamtökum. Þá létu þau samþykkja lög sem gera það refsivert að hallmæla rússneska hernum eða innrásinni sem þau hafa einnig beitt af mikilli hörku til að kveða niður hvers kyns andóf. Nýlega var föður sleppt úr fangelsi eftir tæplega tveggja ára vist en hann hafði verið sakfelldur fyrir óhróður um herinn vegna teikningar sem dóttir hans gerði í skóla. Skólastjóri dótturinnar gerði yfirvöldum viðvart um teikningu stúlkunnar sem mátti túlka sem stuðning við Úkraínumenn. Orð gegn orði en sakfelld engu að síður Í sumum tilfellum er óhætt að tala um sýndarréttarhöld yfir þeim sem verða fyrir því að vera klagaðir af samborgurum sínum. Nadezhda Bújanova, barnalæknir að nálgast sjötugt, var dæmd í fimm og hálfs árs fangelsi fyrir að smána rússneska herinn í byrjun þessarar viku nánast eingöngu á grundvelli vitnisburðar móður sem leitaði til hennar með son sinn. Móðirin sakaði Bújanovu, sem fæddist í Úkraínu en hefur búið í Rússlandi um áratugaskeið, um að hafa sagt rússneska hermenn lögmæt skotmörk Úkraínumanna. Maður konunnar hafði fallið á vígvellinum í Úkraínu. Bújanova hafnaði þessu en þrátt fyrir að orð stæði gegn orði var hún dæmd sek. Framburður móðurinnar um hvort sonur hennar hefði verið viðstaddur þegar Bújanova átti að hafa ummælin falla tók breytingum. Verjendur Bújanovu fengu ekki tækifæri til að spyrja drenginn spurninga. Þá hurfu upptökur úr öryggismyndavélum sem lögmennirnir sögðu að gætu stutt málsvörn læknisins. Læknar sem lýstu samstöðu með Bújanovu voru svo yfirheyrðir af lögreglu, að sögn læknis sem hafði frumkvæði að því að safna undirskriftum fyrir hana. Hann flúði sjálfur Rússland í fyrra þegar hann taldi ljóst að hann yrði handtekinn fyrr eða síðar. „Ég næ ekki utan um þetta. Kannski geri ég það seinna,“ sagði Bújanova áður en dómurinn var kveðinn upp, að sögn Reuters-fréttastofunnar.
Sovétríkin Rússland Innrás Rússa í Úkraínu Mannréttindi Mest lesið Birgir Guðjónsson er látinn Innlent Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Erlent Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Innlent Kaffistofa leigubílstjóra orðin „nyrsta moska í heimi“ Innlent Verkalýðsdagurinn haldinn í skugga sjálftöku forystumanna Innlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Erlent Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Erlent Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Erlent Fleiri fréttir Waltz bolað úr starfi af Trump vegna Signal skilaboðanna Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Sænskur blaðamaður dæmdur fyrir að móðga Erdogan Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Segja 4.700 Kimdáta hafa fallið eða særst Danakonungur til Grænlands í annað sinn á skömmum tíma Ungi morðinginn flúði nýverið af vistheimili Segir sveppaeitrunina hafa verið „hörmulegt óhapp“ Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Ungur maður handtekinn vegna morðanna í Uppsölum Fagnaði fyrstu hundrað dögunum í Hvíta húsinu Pakistan segir Indland mögulega gera árás á næstu klukkustundum Árásarmannsins enn leitað Þrír látnir eftir skotárás í Uppsölum Fella niður hluta ákæru á hendur meintum sveppamorðingja Íhuga að loka Everest öðrum en reyndu göngufólki Bannað að selja auðmönnum evrópskan ríkisborgararétt Orsakir rafmagnsleysisins sögulega enn óþekktar Fjórir létust þegar bíl var ekið í gegnum frístundaheimili Allt að komast í samt lag á Spáni og í Portúgal Carney og Frjálslyndir fóru með sigur af hólmi Rafmagn að koma aftur á: Íslendingar lýsa mikilli óvissu Spennan eykst milli Indlands og Pakistan Allt í rugli á Rauðahafi Hvetur Kanadamenn að kjósa sig Lýsir yfir einhliða vopnahléi vegna sigurhátíðar í næstu viku Sjá meira