Hvert á að fara með íslenskt þjóðfélag? Reynir Böðvarsson skrifar 25. september 2024 18:03 Miðflokkurinn er furðulegt fyrirbæri. Vill minnstu mögulegu umsvif ríkisins í þjóðarbúskapnum eins og Nýfrjálshyggjan, með eindæmum þjóðernissinnaður, íhaldssamur og einangrunarsinnaður eins og sumir flokkar voru á fjórða og inn á fimmta áratug síðustu aldar og svo er hann með eigin heimatilbúna rökhyggju sem virðist byggja á hliðar staðreyndum (alternativ facts) svipað og Trump. Lýðskrum er þó fremsti eiginleiki flokksins þar sem allt er gert til þess að ná aftur völdum, ekki fyrir almannahag heldur fyrir eigin ávinning og vina. Það er ekkert ólíklegt að Miðflokknum takist að haga málum svo, með hjálp kjósenda og lýðskrums náttúrulega, að þeir jafnvel komist í ráðherrastóla eftir næstu kosningar. Ég held að ég sé ekki einn um þá hugsun að finnast það hræðilegt. Þær skoðanakannanir sem nú birtast um fylgi flokka gefa líklega ekki raunhæfa mynd af því sem kemur til með að koma upp úr kjörkössunum eftir næstu kosningar. Kosningavélar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins eru ekki einu sinni komnar í upphitun, bakhjarlar þessara flokka hafa ýmis ráð til stuðnings sem ekki eru gerð opinber þar sem þau eru líklega í raun ólögleg. Þetta eru helmingaskiptaflokkarnir sem kunna á allt kerfið, hafa skipað embættismenn í réttar stöður og sem „kunna til verka”. Miðflokkurinn hafði líklega „lögvarinn erfðarétt” að spillingunni þegar hann klauf sig út úr Framsóknarflokknum vegna Panamskjalanna og því klúðri öllu, formenn helmingaskiptaflokkanna voru báðir þar og af sumum kallaðir Panamprinsar Íslands. Viðreisn er jú klofningur úr Sjálfstæðisflokknum og hallar sér fremst að Nýfrjálshyggjunni, allt skal samkvæmt henni markaðsvæðast og haldið skal umsvifum ríkisins í lágmarki, ríkið (sem er náttúrulega okkar) er andstæðingur sem stelur af okkur peningum en markaðurinn (auðvaldið) er af hinu góða samkvæmt Viðreisn. Að hækka skatta er vond vinstri stefna telja þau og hafa Sjálfstæðisflokk, Framsókn og Miðflokk með sér í þeim kór, þó svo að skólar heilbrigðismál og löggæsla séu fjármögnuð þaðan. Allir þessir flokkar lofa betri opinberri þjónustu með því að lækka fjárframlög þangað, hjúkrunarfræðingur vinnur betri störf á lágum launum virðist vera sjónarmiðið. Flokkur fólksins og Píratar eru báðir áttavilltir á vinstri-hægri ás stjórnmála. Píratar hafa þó afar mikilvægt hlutverk í íslenskum stjórnmálum og það er gagnsæi og góð stjórnsýsla. Það væri miður ef Píratar væru ekki lengur á þingi. Flokkur Fólksins er í raun bara formaðurinn sem kann að gráta í sjónvarpi. Virðist geta bullað endalaust án þess að tapa trúverðugleika í margra augum. Talar um að fátækt verði að útrýma en hafnar algjörlega fjármögnun þess virðist vera. Lýðskrumsflokkur sem í raun er ekkert mark takandi á og væri líklega best að þau hyrfu af Alþingi. Samfylkingin, Jafnaðarmanna flokkur Íslands eins og þau kalla sig er ekki auðveldur að skilgreina eins og hann er í dag. Erfitt að átta sig á hvað flokkurinn vill í raun og veru, allt er svo hóflegt og ekki öfgakennt, engin marktæk skattahækkun eða aukin umsvif ríkisins. Maður fær á tilfinninguna að um sé að ræða Nýfrjálshyggju-light. Þessa sömu leið hafa margir systurflokkar í Evrópu farið og ekki gefist vel, margir hafa fjarlægst tengingu við verkalýðshreyfingar og orðið að einhverskonar menntaelítu flokkum. Mest umhyggja borin fyrir millistéttinni og kjör hinna lægst launuðu ekki höfð í hávegum. Ekki er ólíklegt að fylgið í skoðanakönnunum næstu mánuði fari frekar niður á við en upp. Það gengur ekki til lengdar að hengja það sem einu sinni var fjöldahreyfing upp á eina persónu, hversu frambærileg sem hún er. Vinstri Græn eru í sárum eftir 7 ára vonlaust stjórnarsamstarf við helmingaskiptaflokkana og þá sérstaklega vonlaust samstarf við Sjálfstæðisflokkinn, sérhagsmunaflokk no 1 í íslenskum stjórnmálum. Covid varð þess valdandi að þessir flokkar héldu meirihluta inn í annað kjörtímabil og er þar um að ræða þekkt munstur að stjórnvöld sem fara með þjóð sína í gegnum hörmungar af einhverju tagi fá oft stuðning. Hvort Svandísi Svavarsdóttir takist að bjarga flokknum frá því að detta út af Alþingi vil ég láta ósagt en hún er þó líklegust til þess að takast það af gömlu forystunni. Hún er náttúrulega mjög öflugur stjórnmálaleiðtogi en spurningin er hvort bakpokinn verði henni samt ekki of þungur. Sósíalistaflokkurinn er ekki með sæti á Alþingi en hefur gert sig gildan í borgarstjórn svo eftir er tekið. Ef eitthvað eitt er tekið fram sem mikilvægast í næstu Alþingiskosningum þá er það að mínu mati að Sósíalistaflokkurinn nái inn nokkrum þingmönnum, helst mörgum. Annars er hætta á að vinstri sjónarmið komi þar alls ekki fram og aukin öfl markaðsvæðingar á öllum sviðum fái að herja frítt. Það þarf að auka jöfnuð í þjóðfélaginu sem þýðir náttúrulega aukna skattheimtu frá þeim sem eru aflögufærir, öðruvísi verður það ekki gert. Nýfrjálshyggjan hefur alls staðar beðið skipbrot, innviðir landa grotna niður hvort sem um er að ræða efnislega eða huglæga. Lýðræðislegur sósíalismi er eina raunhæfa stefnan til þess að komast út úr þessum ógöngum. Höfundur er jarðskjálftafræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Reynir Böðvarsson Mest lesið Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Miðflokkurinn er furðulegt fyrirbæri. Vill minnstu mögulegu umsvif ríkisins í þjóðarbúskapnum eins og Nýfrjálshyggjan, með eindæmum þjóðernissinnaður, íhaldssamur og einangrunarsinnaður eins og sumir flokkar voru á fjórða og inn á fimmta áratug síðustu aldar og svo er hann með eigin heimatilbúna rökhyggju sem virðist byggja á hliðar staðreyndum (alternativ facts) svipað og Trump. Lýðskrum er þó fremsti eiginleiki flokksins þar sem allt er gert til þess að ná aftur völdum, ekki fyrir almannahag heldur fyrir eigin ávinning og vina. Það er ekkert ólíklegt að Miðflokknum takist að haga málum svo, með hjálp kjósenda og lýðskrums náttúrulega, að þeir jafnvel komist í ráðherrastóla eftir næstu kosningar. Ég held að ég sé ekki einn um þá hugsun að finnast það hræðilegt. Þær skoðanakannanir sem nú birtast um fylgi flokka gefa líklega ekki raunhæfa mynd af því sem kemur til með að koma upp úr kjörkössunum eftir næstu kosningar. Kosningavélar Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins eru ekki einu sinni komnar í upphitun, bakhjarlar þessara flokka hafa ýmis ráð til stuðnings sem ekki eru gerð opinber þar sem þau eru líklega í raun ólögleg. Þetta eru helmingaskiptaflokkarnir sem kunna á allt kerfið, hafa skipað embættismenn í réttar stöður og sem „kunna til verka”. Miðflokkurinn hafði líklega „lögvarinn erfðarétt” að spillingunni þegar hann klauf sig út úr Framsóknarflokknum vegna Panamskjalanna og því klúðri öllu, formenn helmingaskiptaflokkanna voru báðir þar og af sumum kallaðir Panamprinsar Íslands. Viðreisn er jú klofningur úr Sjálfstæðisflokknum og hallar sér fremst að Nýfrjálshyggjunni, allt skal samkvæmt henni markaðsvæðast og haldið skal umsvifum ríkisins í lágmarki, ríkið (sem er náttúrulega okkar) er andstæðingur sem stelur af okkur peningum en markaðurinn (auðvaldið) er af hinu góða samkvæmt Viðreisn. Að hækka skatta er vond vinstri stefna telja þau og hafa Sjálfstæðisflokk, Framsókn og Miðflokk með sér í þeim kór, þó svo að skólar heilbrigðismál og löggæsla séu fjármögnuð þaðan. Allir þessir flokkar lofa betri opinberri þjónustu með því að lækka fjárframlög þangað, hjúkrunarfræðingur vinnur betri störf á lágum launum virðist vera sjónarmiðið. Flokkur fólksins og Píratar eru báðir áttavilltir á vinstri-hægri ás stjórnmála. Píratar hafa þó afar mikilvægt hlutverk í íslenskum stjórnmálum og það er gagnsæi og góð stjórnsýsla. Það væri miður ef Píratar væru ekki lengur á þingi. Flokkur Fólksins er í raun bara formaðurinn sem kann að gráta í sjónvarpi. Virðist geta bullað endalaust án þess að tapa trúverðugleika í margra augum. Talar um að fátækt verði að útrýma en hafnar algjörlega fjármögnun þess virðist vera. Lýðskrumsflokkur sem í raun er ekkert mark takandi á og væri líklega best að þau hyrfu af Alþingi. Samfylkingin, Jafnaðarmanna flokkur Íslands eins og þau kalla sig er ekki auðveldur að skilgreina eins og hann er í dag. Erfitt að átta sig á hvað flokkurinn vill í raun og veru, allt er svo hóflegt og ekki öfgakennt, engin marktæk skattahækkun eða aukin umsvif ríkisins. Maður fær á tilfinninguna að um sé að ræða Nýfrjálshyggju-light. Þessa sömu leið hafa margir systurflokkar í Evrópu farið og ekki gefist vel, margir hafa fjarlægst tengingu við verkalýðshreyfingar og orðið að einhverskonar menntaelítu flokkum. Mest umhyggja borin fyrir millistéttinni og kjör hinna lægst launuðu ekki höfð í hávegum. Ekki er ólíklegt að fylgið í skoðanakönnunum næstu mánuði fari frekar niður á við en upp. Það gengur ekki til lengdar að hengja það sem einu sinni var fjöldahreyfing upp á eina persónu, hversu frambærileg sem hún er. Vinstri Græn eru í sárum eftir 7 ára vonlaust stjórnarsamstarf við helmingaskiptaflokkana og þá sérstaklega vonlaust samstarf við Sjálfstæðisflokkinn, sérhagsmunaflokk no 1 í íslenskum stjórnmálum. Covid varð þess valdandi að þessir flokkar héldu meirihluta inn í annað kjörtímabil og er þar um að ræða þekkt munstur að stjórnvöld sem fara með þjóð sína í gegnum hörmungar af einhverju tagi fá oft stuðning. Hvort Svandísi Svavarsdóttir takist að bjarga flokknum frá því að detta út af Alþingi vil ég láta ósagt en hún er þó líklegust til þess að takast það af gömlu forystunni. Hún er náttúrulega mjög öflugur stjórnmálaleiðtogi en spurningin er hvort bakpokinn verði henni samt ekki of þungur. Sósíalistaflokkurinn er ekki með sæti á Alþingi en hefur gert sig gildan í borgarstjórn svo eftir er tekið. Ef eitthvað eitt er tekið fram sem mikilvægast í næstu Alþingiskosningum þá er það að mínu mati að Sósíalistaflokkurinn nái inn nokkrum þingmönnum, helst mörgum. Annars er hætta á að vinstri sjónarmið komi þar alls ekki fram og aukin öfl markaðsvæðingar á öllum sviðum fái að herja frítt. Það þarf að auka jöfnuð í þjóðfélaginu sem þýðir náttúrulega aukna skattheimtu frá þeim sem eru aflögufærir, öðruvísi verður það ekki gert. Nýfrjálshyggjan hefur alls staðar beðið skipbrot, innviðir landa grotna niður hvort sem um er að ræða efnislega eða huglæga. Lýðræðislegur sósíalismi er eina raunhæfa stefnan til þess að komast út úr þessum ógöngum. Höfundur er jarðskjálftafræðingur.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun