Sorgin er svo ótrúlega margslungin og nátengd ást. Þegar ástvinamissi ber að er dýpt sorgar og áhrif hennar á lífið nátengd sambandi þínu við þann sem þú missir. Því nánara sem sambandið er, tengslin, ástin og þitt daglega líf með þeim sem fer því dýpri og flóknari verður sorgin. Enginn kemst í gegnum lífið án þess að kynnast einhversskonar sorg einhverntímann á lífsleiðinni. Í fréttum heyrist af skelfilegum slysum þar sem fólk lætur lífið og flestum bregður við og finna til með aðstandendum og kannski reyna að ímynda sér hvernig væri að standa í þessum sporum. Í mínum huga er slík ímyndun ekki möguleg. Áfallið sem fólk gengur í gegnum þegar það missir ástvini svo skyndilega, vanlíðan og streitan, sorgin og keðjuverkun hennar í kjölfarið er svo gífurleg að nánast ómögulegt er að lýsa þeirri upplifun og setja þessar erfiðu tilfinningar í orð, þó ég reyni mitt besta núna tveimur árum eftir að sorgin bankaði uppá hjá mér.
Þann 6. ágúst 2020 í blíðskaparveðri á Eskifirði, ég og fjölskyldan komin aftur heim úr sumarfríi fyrr en áætlað var. Deginum var eytt úti við, meðal annars fór ég í fjallgöngu með börnunum á meðan eiginmaðurinn fór í vinnu. Hamingjan blasti við að vanda.
Með kvöldi skiptu veðurguðirnir um ham, það byrjaði að hellirigna eins og ég hef aldrei upplifað áður enda hrundi veröldin þetta kvöld og veðrið endurspeglaði hryllinginn í hjartanu. Allt getur breyst á einu augabragði. Pabbi minn hafði farið á hreindýraveiðar og kom aldrei aftur heim til okkar. Slys sem ekki verður tekið til baka. Stálhraustur og lífsglaður maður á besta aldri, örfáir dagar í 63 ára afmælisdaginn. Svo lukkulegur var hann með sitt og sína að hann hafði aldrei kynnst kvíða eða vanlíðan, þrátt fyrir að hafa upplifað ýmislegt eins og aðrir. Mikið sem það gleður mig núna að vita til þess að hann þurfti ekki að kynnast sorginni eins náið og við, fjölskylda hans og bakland.
Það var eins og veröldinni væri kippt undan okkur og við í lausu lofti hrapandi í dýpsta og myrkasta hyldýpi. Ég fékk verkefni sem enginn vill eða getur hugsað sér, verkefni sem heltekur allt annað og ég neyddist til að vinna með. Í frjálsu falli þarf að endurbyggja lífið og koma undirstöðum aftur fyrir. Einn dagur í einu, ein mínúta í senn.
Í lausu lofti reyni ég að grípa börnin, fjölskylduna, mömmu en sjálf svo brotin að líkja má sjálfspúslinu þannig að læra þurfi að ganga og tala að nýju. Allt er breytt. Ekkert verður eins aftur. Ég neydd langt út fyrir þægindarammann eða réttara að nefna það öryggiskassann.
Á svona erfiðum tímum er velvild og væntumþykja fólksins í nærumhverfinu lífsbjörg fyrir fólk í örvilnun sorgarinnar. Ég hef nú upplifað höfnun og forðun en líka séð það fallegasta sem til er, í sorginni er líka fegurð. Ég hef nú sjálf upplifað hvernig bros getur dimmu í dagsljós breytt, hvernig nýbökuð kaka frá nágrannanum getur kveikt vonarneista um betri tíð. Falleg skilaboð á samfélagsmiðlum verið agnarsmátt púsl í endurröðun hjartans.
Tími annarra, hlustun og skilningur er flestum um megn í sjúklegri sorg. Enginn vill taka að sér sorg annarra en hluti að bata aðstandenda í sorg er að vera til staðar, hlusta og dæma ekki. Það að vera til staðar er lífsbjörg og meira virði en nokkuð annað á erfiðasta tímapunkti í lífi fólks sem upplifir svo djúpa sorg.
Sorgin hverfur aldrei og er eilífðarverkefni. Á bak við bros, hlátur og lífsgleði liggur sorgin öllum stundum hjá fólki sem upplifað hefur slíkan missi. Í dag er sorgin hluti af mér, breytt mér og er lífið núna öðruvísi.Sýn mín á aðra hefur breyst og skilningur minn í víðasta samhengi dýpkað.
Pabbi minn var ekki bara pabbi, hann var besti vinur minn, besti vinur mannsins míns, systur minnar og mömmu. Við þessi litla nána fjölskylda búin að missa klettinn okkar, utanumhaldið, grunninn. Ég gerði mér ekki einu sinni grein fyrir hversu lítil fjölskyldan okkar væri fyrr en pabbi dó og líður mér eins og ég hafi misst tugi manns úr lífinu. Pabbi var minn helsti aðdáandi og stuðningsmaður. Alltaf til staðar, sagði mér hlutina beint út, viskubrunnur mikill og góður í samskiptum. Traustur og greiðmikill, stundum um of. Aldrei vandamál bara lausnir. Léttur í skapi en lét ekki valtra yfir sig. Ákveðinn, sjálfstraustið uppmálað og þetta hefur hann kennt mér.
Ég hef alltaf verið jákvæð, bjartsýn, lífsglöð og skilningsrík. Svona hefur uppeldið og umgjörðin í æsku mótað mig og hefur heldur betur reynt á þessa styrkleika mína síðustu tvö ár og fyrir þetta á ég foreldrum mínum að þakka.
Hefur mín sorgarúrvinnsla helst verið útivist, hreyfing, nýtt nám og ný vinakynni. Einnig hef ég reynt að kynna mér starf Sorgarmiðstöðvarinnar og horfi ég til þeirra með aðdáun þar sem markmið þeirra er að styðja við syrgjendur. Sorgarmiðstöð er öllum opin en ég hef ekki getað nýtt mér þjónustu þeirra þar sem ég er búsett á Austfjörðum, þó hafa einhverjir fyrirlestrar verið rafrænir.Ég hef horft mikið til hópastarfs þeirra þar sem markmiðið er að gefa syrgjendum rými til að tjá líðan sína og veita þeim innsýn og skilning á margvíslegum birtingarmyndum sorgarferilsins. Þar kynnist fólk sem á það sameiginlegt að hafa misst ástvin og getur skapast dýrmæt samkennd og traust þar sem þátttakendur fá tækifæri til að þiggja stuðning og miðla eigin reynslu.
Ég hef nefnilega komist að því að eigin raun að á Austfjörðum er ekki nægt utanumhald fyrir fólk sem lendir í því að missa ástvin skyndilega. Mér finnst því úrræði vanta sem grípur fólk á tíma sem er þeim óbærilegur en í svona áföllum er það mín reynsla að ómögulegt virðist að biðja um hjálp.
Ég læt fylgja með ljóð í minningu pabba
Höfundur er snyrtifræðingur og rekstraraðili.
