Aldauði Eldur Ólafsson skrifar 12. nóvember 2021 09:00 Í framhaldi af greininni Þjóðaröryggi Íslands. Orð eru til alls fyrst. Orð og setningar hafa verið notaðar í gegnum árin til að ramma inn viðfangsefni og oftar en ekki til þess að afla viðfangsefnum stuðning. Á síðustu ártugum hafa verið þróaðar aðferðir og mikið fjármagn lagt í þær sem eru til þess fallnar að afla hugmyndum fylgis, stundum kallað pólitískur sálfræðihernaður. Í forsetatíð George W. Bush var til dæmis slagorðið „War Against Terror“, notað til að réttlæta stríðin í miðausturlöndum. Annað orðtak var „Tax Relief Program“ sem í raun lagði áherslu á að lækka skatta á olíufyrirtæki. Þegar Obama varð forseti,, sérstaklega í endurkjöri sínu, þá nýtti hann sér skoðanamótandi aðila á samfélagsmiðlum (opinion leaders). Trump gekk svo enn lengra í gegnum Cambridge Analytica sem við þekkjum vel. Slagorðunum er líka beitt í loftlagsumræðunni. Það þekkjum við vel, t.d. með notkun hins kvíðvænlega og sterka orðs hamfarahlýnun. Þess ber þó að geta að demókratar í Bandaríkjunum unnu þessa umræðu frá byrjun með því að nota hugtakið global warming. Repúblikar reyndu að verjast þessu með því að nota hugtakið „environmental change is a fact, but it has not been scientifically prooven“, en það náði ekki flugi En hvar erum við í dag? Í allri umræðu meðal almennings og vísindamanna er það orðið „main stream“ að halda því fram að hlýnun eigi sér stað og þar með að það þurfi að minnka gróðurhúsaloftegundir í andrúmsloftinu til að forða okkur frá hamförum og aldauða. Talað er um aldauða þegar þegar tegund deyr út eða þegar fjöldi tegunda deyr út. En nálgumst við aldauða? Það fer eftir því hvaða tímaskala við miðum við. Jörðin er að hlýna og við þau skilyrði ef litið er til 4.600 milljarða ára jarðsögu heimsins þá hefur lífauðgi aukist við hlýnun. Það er gott að muna að í dag lifum við á hlýskeiði ísaldar. Hamfarahlýnun hefur hins vegar mest áhrif á okkur sem og önnur spendýr til skemmri tíma, og fókusinn hefur verið settur á að snúa henni við. Í upphafi var fókusinn að komast í kolefnishlutleysi fyrir 2050 sem er einungis eftir 28 ár. Ísland hefur sett sér það markmið að komast þangað 2040, sem er eftir 18 ár, en nú er krafa að færa þetta fram til ársins 2030 eða gera þetta á næstu átta árum. Ég hef tekið saman að gamni einfalda sviðsmynd af því sem við þurfum að gera til að viðhalda þeim lífskjörum sem við njótum í dag. Við þyrftum að endurfjárfesta í eftirfarandi innviðum til að komast á þann stað að framleiða okkar eigin matvæli og eldsneyti og nota það að hluta til sjálf. Hér eru dæmi um hvað mögulega þyrfti: Ný 1000MW af rafmagni, 250 ný skip, 25 frakt- og farþegaflugvélar, 200.000 bifreiðar, þrjár Metanol/Amoníak verksmiðjur, þrjú 100 hektara gróðurhús, þrjú stór fiskeldi á landi. Heildarfjárfestingin af ofantöldu er á bilinu 5.000 – 10.000 milljarðar. Til samanburðar þá er verg þjóðarframleiðsla Íslands um 3000 milljarðar. Er líklegt að við getum gert það á átta árum? 18 eða jafnvel 28 árum? Ef svarið er nei, þá þurfum við að horfast í augu við það sem vísindamennirnir eru að segja okkur og sætta okkur við það að það muni hlýna, en á sama tíma leggja okkar að mörkum við að draga úr hlýnun og taka orku- og tækniskipti fyrir af fullri alvöru. Það þarf plan sem tekur inn í myndina hlýnun á Íslandi og möguleg áhrif sem hún hefur á innviði, hús, hafnir, vegi flugvelli o.s.frv. og svo hvernig við byggjum innviði til að styðja við orkuskiptin sem þarf til tryggja okkur fæðu og orkuöryggi. Í allri þessari umræðu má svo ekki gleyma því að þrátt fyrir að ýmis efni sem við notum nú muni síðar meir fasast út þá það þarf mikið af málmum og olíu til að komast í kolefnishlutleysi og það þarf að taka inn í reikninginn. Höfundur er jarðfræðingur, stofnandi Orku Energy nú Arctic Green Energy og stofnandi og forstjóri AEX Gold ltd sem skráð er í Kanada og London. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Orkumál Bensín og olía Eldur Ólafsson Tengdar fréttir Þjóðaröryggi Íslands Eitt það fyrsta sem við lærum í jarðfræðinni er hugmyndin um innræn og útræn öfl. Innræn öfl eru þau sem við Íslendingar þekkjum vel, hreyfing jarðskorpunnar, heitir reitir sem við sjáum helst í daglegu lífi sem jarðskjálfta og eldgos. Útræn öfl eru hins vegar veður, vatn, frost, snjór, flóð, þurrkar og annað í þeim dúr. 27. október 2021 11:31 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo Skoðun Skoðun Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Sjá meira
Í framhaldi af greininni Þjóðaröryggi Íslands. Orð eru til alls fyrst. Orð og setningar hafa verið notaðar í gegnum árin til að ramma inn viðfangsefni og oftar en ekki til þess að afla viðfangsefnum stuðning. Á síðustu ártugum hafa verið þróaðar aðferðir og mikið fjármagn lagt í þær sem eru til þess fallnar að afla hugmyndum fylgis, stundum kallað pólitískur sálfræðihernaður. Í forsetatíð George W. Bush var til dæmis slagorðið „War Against Terror“, notað til að réttlæta stríðin í miðausturlöndum. Annað orðtak var „Tax Relief Program“ sem í raun lagði áherslu á að lækka skatta á olíufyrirtæki. Þegar Obama varð forseti,, sérstaklega í endurkjöri sínu, þá nýtti hann sér skoðanamótandi aðila á samfélagsmiðlum (opinion leaders). Trump gekk svo enn lengra í gegnum Cambridge Analytica sem við þekkjum vel. Slagorðunum er líka beitt í loftlagsumræðunni. Það þekkjum við vel, t.d. með notkun hins kvíðvænlega og sterka orðs hamfarahlýnun. Þess ber þó að geta að demókratar í Bandaríkjunum unnu þessa umræðu frá byrjun með því að nota hugtakið global warming. Repúblikar reyndu að verjast þessu með því að nota hugtakið „environmental change is a fact, but it has not been scientifically prooven“, en það náði ekki flugi En hvar erum við í dag? Í allri umræðu meðal almennings og vísindamanna er það orðið „main stream“ að halda því fram að hlýnun eigi sér stað og þar með að það þurfi að minnka gróðurhúsaloftegundir í andrúmsloftinu til að forða okkur frá hamförum og aldauða. Talað er um aldauða þegar þegar tegund deyr út eða þegar fjöldi tegunda deyr út. En nálgumst við aldauða? Það fer eftir því hvaða tímaskala við miðum við. Jörðin er að hlýna og við þau skilyrði ef litið er til 4.600 milljarða ára jarðsögu heimsins þá hefur lífauðgi aukist við hlýnun. Það er gott að muna að í dag lifum við á hlýskeiði ísaldar. Hamfarahlýnun hefur hins vegar mest áhrif á okkur sem og önnur spendýr til skemmri tíma, og fókusinn hefur verið settur á að snúa henni við. Í upphafi var fókusinn að komast í kolefnishlutleysi fyrir 2050 sem er einungis eftir 28 ár. Ísland hefur sett sér það markmið að komast þangað 2040, sem er eftir 18 ár, en nú er krafa að færa þetta fram til ársins 2030 eða gera þetta á næstu átta árum. Ég hef tekið saman að gamni einfalda sviðsmynd af því sem við þurfum að gera til að viðhalda þeim lífskjörum sem við njótum í dag. Við þyrftum að endurfjárfesta í eftirfarandi innviðum til að komast á þann stað að framleiða okkar eigin matvæli og eldsneyti og nota það að hluta til sjálf. Hér eru dæmi um hvað mögulega þyrfti: Ný 1000MW af rafmagni, 250 ný skip, 25 frakt- og farþegaflugvélar, 200.000 bifreiðar, þrjár Metanol/Amoníak verksmiðjur, þrjú 100 hektara gróðurhús, þrjú stór fiskeldi á landi. Heildarfjárfestingin af ofantöldu er á bilinu 5.000 – 10.000 milljarðar. Til samanburðar þá er verg þjóðarframleiðsla Íslands um 3000 milljarðar. Er líklegt að við getum gert það á átta árum? 18 eða jafnvel 28 árum? Ef svarið er nei, þá þurfum við að horfast í augu við það sem vísindamennirnir eru að segja okkur og sætta okkur við það að það muni hlýna, en á sama tíma leggja okkar að mörkum við að draga úr hlýnun og taka orku- og tækniskipti fyrir af fullri alvöru. Það þarf plan sem tekur inn í myndina hlýnun á Íslandi og möguleg áhrif sem hún hefur á innviði, hús, hafnir, vegi flugvelli o.s.frv. og svo hvernig við byggjum innviði til að styðja við orkuskiptin sem þarf til tryggja okkur fæðu og orkuöryggi. Í allri þessari umræðu má svo ekki gleyma því að þrátt fyrir að ýmis efni sem við notum nú muni síðar meir fasast út þá það þarf mikið af málmum og olíu til að komast í kolefnishlutleysi og það þarf að taka inn í reikninginn. Höfundur er jarðfræðingur, stofnandi Orku Energy nú Arctic Green Energy og stofnandi og forstjóri AEX Gold ltd sem skráð er í Kanada og London.
Þjóðaröryggi Íslands Eitt það fyrsta sem við lærum í jarðfræðinni er hugmyndin um innræn og útræn öfl. Innræn öfl eru þau sem við Íslendingar þekkjum vel, hreyfing jarðskorpunnar, heitir reitir sem við sjáum helst í daglegu lífi sem jarðskjálfta og eldgos. Útræn öfl eru hins vegar veður, vatn, frost, snjór, flóð, þurrkar og annað í þeim dúr. 27. október 2021 11:31
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar