Aldauði Eldur Ólafsson skrifar 12. nóvember 2021 09:00 Í framhaldi af greininni Þjóðaröryggi Íslands. Orð eru til alls fyrst. Orð og setningar hafa verið notaðar í gegnum árin til að ramma inn viðfangsefni og oftar en ekki til þess að afla viðfangsefnum stuðning. Á síðustu ártugum hafa verið þróaðar aðferðir og mikið fjármagn lagt í þær sem eru til þess fallnar að afla hugmyndum fylgis, stundum kallað pólitískur sálfræðihernaður. Í forsetatíð George W. Bush var til dæmis slagorðið „War Against Terror“, notað til að réttlæta stríðin í miðausturlöndum. Annað orðtak var „Tax Relief Program“ sem í raun lagði áherslu á að lækka skatta á olíufyrirtæki. Þegar Obama varð forseti,, sérstaklega í endurkjöri sínu, þá nýtti hann sér skoðanamótandi aðila á samfélagsmiðlum (opinion leaders). Trump gekk svo enn lengra í gegnum Cambridge Analytica sem við þekkjum vel. Slagorðunum er líka beitt í loftlagsumræðunni. Það þekkjum við vel, t.d. með notkun hins kvíðvænlega og sterka orðs hamfarahlýnun. Þess ber þó að geta að demókratar í Bandaríkjunum unnu þessa umræðu frá byrjun með því að nota hugtakið global warming. Repúblikar reyndu að verjast þessu með því að nota hugtakið „environmental change is a fact, but it has not been scientifically prooven“, en það náði ekki flugi En hvar erum við í dag? Í allri umræðu meðal almennings og vísindamanna er það orðið „main stream“ að halda því fram að hlýnun eigi sér stað og þar með að það þurfi að minnka gróðurhúsaloftegundir í andrúmsloftinu til að forða okkur frá hamförum og aldauða. Talað er um aldauða þegar þegar tegund deyr út eða þegar fjöldi tegunda deyr út. En nálgumst við aldauða? Það fer eftir því hvaða tímaskala við miðum við. Jörðin er að hlýna og við þau skilyrði ef litið er til 4.600 milljarða ára jarðsögu heimsins þá hefur lífauðgi aukist við hlýnun. Það er gott að muna að í dag lifum við á hlýskeiði ísaldar. Hamfarahlýnun hefur hins vegar mest áhrif á okkur sem og önnur spendýr til skemmri tíma, og fókusinn hefur verið settur á að snúa henni við. Í upphafi var fókusinn að komast í kolefnishlutleysi fyrir 2050 sem er einungis eftir 28 ár. Ísland hefur sett sér það markmið að komast þangað 2040, sem er eftir 18 ár, en nú er krafa að færa þetta fram til ársins 2030 eða gera þetta á næstu átta árum. Ég hef tekið saman að gamni einfalda sviðsmynd af því sem við þurfum að gera til að viðhalda þeim lífskjörum sem við njótum í dag. Við þyrftum að endurfjárfesta í eftirfarandi innviðum til að komast á þann stað að framleiða okkar eigin matvæli og eldsneyti og nota það að hluta til sjálf. Hér eru dæmi um hvað mögulega þyrfti: Ný 1000MW af rafmagni, 250 ný skip, 25 frakt- og farþegaflugvélar, 200.000 bifreiðar, þrjár Metanol/Amoníak verksmiðjur, þrjú 100 hektara gróðurhús, þrjú stór fiskeldi á landi. Heildarfjárfestingin af ofantöldu er á bilinu 5.000 – 10.000 milljarðar. Til samanburðar þá er verg þjóðarframleiðsla Íslands um 3000 milljarðar. Er líklegt að við getum gert það á átta árum? 18 eða jafnvel 28 árum? Ef svarið er nei, þá þurfum við að horfast í augu við það sem vísindamennirnir eru að segja okkur og sætta okkur við það að það muni hlýna, en á sama tíma leggja okkar að mörkum við að draga úr hlýnun og taka orku- og tækniskipti fyrir af fullri alvöru. Það þarf plan sem tekur inn í myndina hlýnun á Íslandi og möguleg áhrif sem hún hefur á innviði, hús, hafnir, vegi flugvelli o.s.frv. og svo hvernig við byggjum innviði til að styðja við orkuskiptin sem þarf til tryggja okkur fæðu og orkuöryggi. Í allri þessari umræðu má svo ekki gleyma því að þrátt fyrir að ýmis efni sem við notum nú muni síðar meir fasast út þá það þarf mikið af málmum og olíu til að komast í kolefnishlutleysi og það þarf að taka inn í reikninginn. Höfundur er jarðfræðingur, stofnandi Orku Energy nú Arctic Green Energy og stofnandi og forstjóri AEX Gold ltd sem skráð er í Kanada og London. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Loftslagsmál Orkumál Bensín og olía Eldur Ólafsson Tengdar fréttir Þjóðaröryggi Íslands Eitt það fyrsta sem við lærum í jarðfræðinni er hugmyndin um innræn og útræn öfl. Innræn öfl eru þau sem við Íslendingar þekkjum vel, hreyfing jarðskorpunnar, heitir reitir sem við sjáum helst í daglegu lífi sem jarðskjálfta og eldgos. Útræn öfl eru hins vegar veður, vatn, frost, snjór, flóð, þurrkar og annað í þeim dúr. 27. október 2021 11:31 Mest lesið Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað ætlar þú að vera þegar þú verður stór? Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Samtalið um dauðann veldur okkur óöryggi Ingrid Kuhlman skrifar Sjá meira
Í framhaldi af greininni Þjóðaröryggi Íslands. Orð eru til alls fyrst. Orð og setningar hafa verið notaðar í gegnum árin til að ramma inn viðfangsefni og oftar en ekki til þess að afla viðfangsefnum stuðning. Á síðustu ártugum hafa verið þróaðar aðferðir og mikið fjármagn lagt í þær sem eru til þess fallnar að afla hugmyndum fylgis, stundum kallað pólitískur sálfræðihernaður. Í forsetatíð George W. Bush var til dæmis slagorðið „War Against Terror“, notað til að réttlæta stríðin í miðausturlöndum. Annað orðtak var „Tax Relief Program“ sem í raun lagði áherslu á að lækka skatta á olíufyrirtæki. Þegar Obama varð forseti,, sérstaklega í endurkjöri sínu, þá nýtti hann sér skoðanamótandi aðila á samfélagsmiðlum (opinion leaders). Trump gekk svo enn lengra í gegnum Cambridge Analytica sem við þekkjum vel. Slagorðunum er líka beitt í loftlagsumræðunni. Það þekkjum við vel, t.d. með notkun hins kvíðvænlega og sterka orðs hamfarahlýnun. Þess ber þó að geta að demókratar í Bandaríkjunum unnu þessa umræðu frá byrjun með því að nota hugtakið global warming. Repúblikar reyndu að verjast þessu með því að nota hugtakið „environmental change is a fact, but it has not been scientifically prooven“, en það náði ekki flugi En hvar erum við í dag? Í allri umræðu meðal almennings og vísindamanna er það orðið „main stream“ að halda því fram að hlýnun eigi sér stað og þar með að það þurfi að minnka gróðurhúsaloftegundir í andrúmsloftinu til að forða okkur frá hamförum og aldauða. Talað er um aldauða þegar þegar tegund deyr út eða þegar fjöldi tegunda deyr út. En nálgumst við aldauða? Það fer eftir því hvaða tímaskala við miðum við. Jörðin er að hlýna og við þau skilyrði ef litið er til 4.600 milljarða ára jarðsögu heimsins þá hefur lífauðgi aukist við hlýnun. Það er gott að muna að í dag lifum við á hlýskeiði ísaldar. Hamfarahlýnun hefur hins vegar mest áhrif á okkur sem og önnur spendýr til skemmri tíma, og fókusinn hefur verið settur á að snúa henni við. Í upphafi var fókusinn að komast í kolefnishlutleysi fyrir 2050 sem er einungis eftir 28 ár. Ísland hefur sett sér það markmið að komast þangað 2040, sem er eftir 18 ár, en nú er krafa að færa þetta fram til ársins 2030 eða gera þetta á næstu átta árum. Ég hef tekið saman að gamni einfalda sviðsmynd af því sem við þurfum að gera til að viðhalda þeim lífskjörum sem við njótum í dag. Við þyrftum að endurfjárfesta í eftirfarandi innviðum til að komast á þann stað að framleiða okkar eigin matvæli og eldsneyti og nota það að hluta til sjálf. Hér eru dæmi um hvað mögulega þyrfti: Ný 1000MW af rafmagni, 250 ný skip, 25 frakt- og farþegaflugvélar, 200.000 bifreiðar, þrjár Metanol/Amoníak verksmiðjur, þrjú 100 hektara gróðurhús, þrjú stór fiskeldi á landi. Heildarfjárfestingin af ofantöldu er á bilinu 5.000 – 10.000 milljarðar. Til samanburðar þá er verg þjóðarframleiðsla Íslands um 3000 milljarðar. Er líklegt að við getum gert það á átta árum? 18 eða jafnvel 28 árum? Ef svarið er nei, þá þurfum við að horfast í augu við það sem vísindamennirnir eru að segja okkur og sætta okkur við það að það muni hlýna, en á sama tíma leggja okkar að mörkum við að draga úr hlýnun og taka orku- og tækniskipti fyrir af fullri alvöru. Það þarf plan sem tekur inn í myndina hlýnun á Íslandi og möguleg áhrif sem hún hefur á innviði, hús, hafnir, vegi flugvelli o.s.frv. og svo hvernig við byggjum innviði til að styðja við orkuskiptin sem þarf til tryggja okkur fæðu og orkuöryggi. Í allri þessari umræðu má svo ekki gleyma því að þrátt fyrir að ýmis efni sem við notum nú muni síðar meir fasast út þá það þarf mikið af málmum og olíu til að komast í kolefnishlutleysi og það þarf að taka inn í reikninginn. Höfundur er jarðfræðingur, stofnandi Orku Energy nú Arctic Green Energy og stofnandi og forstjóri AEX Gold ltd sem skráð er í Kanada og London.
Þjóðaröryggi Íslands Eitt það fyrsta sem við lærum í jarðfræðinni er hugmyndin um innræn og útræn öfl. Innræn öfl eru þau sem við Íslendingar þekkjum vel, hreyfing jarðskorpunnar, heitir reitir sem við sjáum helst í daglegu lífi sem jarðskjálfta og eldgos. Útræn öfl eru hins vegar veður, vatn, frost, snjór, flóð, þurrkar og annað í þeim dúr. 27. október 2021 11:31
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty Skoðun