Ofbeldi á Alþingi Gísli Rafn Ólafsson skrifar 2. febrúar 2021 08:00 „Á Alþingi er ofbeldi. Það er ofbeldisfullur vinnustaður“. Þetta eru orð sem núverandi þingmaður lét falla í kynningu fyrir mögulega frambjóðendur til komandi alþingiskosninga. Þegar slík orð falla koma óneitanlega upp í hugann fréttir af slagsmálum í þingsölum erlendis og hin skelfilega árás inn í þinghús Bandaríkjanna fyrir nokkrum vikum. En ofbeldi er ekki bara líkamlegt heldur á það sér ýmsar birtingarmyndir sem oft geta verið alvarlegri en hnefahögg eða barsmíðar. Ég ólst upp á pólitísku heimili. Afar mínir tveir voru þingmenn, hvor af sínum enda hins pólitíska litrófs. Annar var stofnandi Kommúnistaflokks Íslands og hinn gallharður Sjálfstæðismaður. Fyrir utan hið upphaflega sjokk þegar móðir mín kynnti nýja kærastann fyrir foreldrum sínum, atvik sem minnti að vissu leyti á hina margfrægu kvikmynd Stanley Kramers, „Guess Who is Coming for Dinner“ frá 1967, þá upplifði ég aldrei neina andúð milli hægri og vinstri arms fjölskyldunnar. Þvert á móti ræddu afar mínir alltaf kurteisislega og málefnalega um stjórnmál líðandi stundar og báru mikla virðingu hvor fyrir öðrum. Þessi lífsreynsla mín endurspeglar að miklu leyti þá stjórnmálamenningu sem tíðkaðist á síðustu öld. Með fáum undantekningum, gátu andstæðingar í stjórnmálum náð saman og fundið hinn gullna meðalveg sem mikilvægt var að þræða til þess að bæta hag fólksins í landinu. Eitt besta dæmið um þetta var hin svokallaða Nýsköpunarstjórn sem Einar afi minn tók einmitt þátt í að stofna með Ólafi Thors árið 1944. Í frægri ræðu sem hann hélt 11. september 1944 sagði hann „En ef við hins vegar förum nú að berjast af öllum mætti innbyrðis… þá verður lítið sem ekkert af þessu framkvæmt nú á næstunni, þá kaupum við matinn handa okkur erlendis frá fyrir innistæðurnar, á meðan við rífumst hér heima… og glæsilegasta tækifæri sem Ísland hefur haft til að verða atvinnulega sjálfstætt og velmegandi þjóðfélag væri glatað.“ Því miður hafa stjórnmál undanfarinna áratuga þvert á móti einkennst af sívaxandi hatursræðu og skautun. Stjórnmálamenn ala í auknum mæli á hatri og hræðslu við breytingar og þróun, og jafnvel öflugustu talsmenn kapítalismans eru fastir í viðjum fortíðarinnar og telja að orðið nýsköpun sé einungis nýyrði fyrir einkavinavæðingu. Síðustu ríkisstjórnir og meirihlutinn á bak við þær á Alþingi leita æ sjaldnar eftir breiðri samstöðu um mikilvæg mál. Þetta sést einna best í því hversu seint stjórnarfrumvörp eru gjarnan lögð fram á hverju þingi. Það er oft ekki fyrr en á síðustu vikum þingsins að stór og mikilvæg frumvörp eru kunngjörð og þingmönnum minnihlutans er þannig gefinn stuttur tími til þess að setja sig inn í málin. Einstaka þingforsetar hafa jafnvel stundað það að gefa út dagskrá þingsins með sem stystum fyrirvara svo að þingmenn í minnihluta eigi erfiðara með að skipuleggja og undirbúa sig. Það er í nefndum þingsins sem leitast á við að skapa breiðari samstöðu um þingmál, en því miður eru þær ekki alltaf skipaðar fólki sem er tilbúið að hlusta á rök annara og leita sátta. Sumir þingmenn, þvert á móti virðast fá hvað mest út úr því að geta sýnt fram á styrk sinn og vald með því að neita að hlusta og ræða mál af sanngirni. Enn aðrir nota þennan styrk og völd til þess að kalla andstæðinga ljótum nöfnum og skemma fyrir nefndarstörfum. Allt er þetta andlegt pólitískt ofbeldi sem ekki á heima á elsta þjóðþingi heims. Ef við látum það óáreitt og breytum ekki til hins betra mun ástandið einungis verða verra og leiða til enn skelfilegri atburða en þeirra sem við höfum upplifað á síðustu vikum í formi skotárása á skrifstofur flokka og heimili stjórnmálamanna. Það er hlutverk kjörinna fulltrúa og okkar sem sækjumst eftir að taka þátt í lýðræðinu með þátttöku í stjórnmálum að segja „hingað og ekki lengra!“ Við þurfum nýtt hugarfar í íslensk stjórnmál. Við þurfum stjórnmálamenn sem trúa á samvinnu og vel upplýstar ákvarðanir. Við þurfum aukið samstarf milli flokka, óháð því hverjir eru í ríkisstjórn. Við þurfum aukna virðingu fyrir hvort öðru og ólíkum skoðunum. Við þurfum að geta rætt málin af sanngirni og sannfæringu án þess að láta hatrið sigra. Við þurfum ofbeldislaust Alþingi! Höfundur er frambjóðandi í prófkjöri Pírata til Alþingiskosninga 2021. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Alþingi Gísli Rafn Ólafsson Alþingiskosningar 2021 Mest lesið Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir Skoðun Ég á þetta ég má þetta Arnar Atlason Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Skoðun Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
„Á Alþingi er ofbeldi. Það er ofbeldisfullur vinnustaður“. Þetta eru orð sem núverandi þingmaður lét falla í kynningu fyrir mögulega frambjóðendur til komandi alþingiskosninga. Þegar slík orð falla koma óneitanlega upp í hugann fréttir af slagsmálum í þingsölum erlendis og hin skelfilega árás inn í þinghús Bandaríkjanna fyrir nokkrum vikum. En ofbeldi er ekki bara líkamlegt heldur á það sér ýmsar birtingarmyndir sem oft geta verið alvarlegri en hnefahögg eða barsmíðar. Ég ólst upp á pólitísku heimili. Afar mínir tveir voru þingmenn, hvor af sínum enda hins pólitíska litrófs. Annar var stofnandi Kommúnistaflokks Íslands og hinn gallharður Sjálfstæðismaður. Fyrir utan hið upphaflega sjokk þegar móðir mín kynnti nýja kærastann fyrir foreldrum sínum, atvik sem minnti að vissu leyti á hina margfrægu kvikmynd Stanley Kramers, „Guess Who is Coming for Dinner“ frá 1967, þá upplifði ég aldrei neina andúð milli hægri og vinstri arms fjölskyldunnar. Þvert á móti ræddu afar mínir alltaf kurteisislega og málefnalega um stjórnmál líðandi stundar og báru mikla virðingu hvor fyrir öðrum. Þessi lífsreynsla mín endurspeglar að miklu leyti þá stjórnmálamenningu sem tíðkaðist á síðustu öld. Með fáum undantekningum, gátu andstæðingar í stjórnmálum náð saman og fundið hinn gullna meðalveg sem mikilvægt var að þræða til þess að bæta hag fólksins í landinu. Eitt besta dæmið um þetta var hin svokallaða Nýsköpunarstjórn sem Einar afi minn tók einmitt þátt í að stofna með Ólafi Thors árið 1944. Í frægri ræðu sem hann hélt 11. september 1944 sagði hann „En ef við hins vegar förum nú að berjast af öllum mætti innbyrðis… þá verður lítið sem ekkert af þessu framkvæmt nú á næstunni, þá kaupum við matinn handa okkur erlendis frá fyrir innistæðurnar, á meðan við rífumst hér heima… og glæsilegasta tækifæri sem Ísland hefur haft til að verða atvinnulega sjálfstætt og velmegandi þjóðfélag væri glatað.“ Því miður hafa stjórnmál undanfarinna áratuga þvert á móti einkennst af sívaxandi hatursræðu og skautun. Stjórnmálamenn ala í auknum mæli á hatri og hræðslu við breytingar og þróun, og jafnvel öflugustu talsmenn kapítalismans eru fastir í viðjum fortíðarinnar og telja að orðið nýsköpun sé einungis nýyrði fyrir einkavinavæðingu. Síðustu ríkisstjórnir og meirihlutinn á bak við þær á Alþingi leita æ sjaldnar eftir breiðri samstöðu um mikilvæg mál. Þetta sést einna best í því hversu seint stjórnarfrumvörp eru gjarnan lögð fram á hverju þingi. Það er oft ekki fyrr en á síðustu vikum þingsins að stór og mikilvæg frumvörp eru kunngjörð og þingmönnum minnihlutans er þannig gefinn stuttur tími til þess að setja sig inn í málin. Einstaka þingforsetar hafa jafnvel stundað það að gefa út dagskrá þingsins með sem stystum fyrirvara svo að þingmenn í minnihluta eigi erfiðara með að skipuleggja og undirbúa sig. Það er í nefndum þingsins sem leitast á við að skapa breiðari samstöðu um þingmál, en því miður eru þær ekki alltaf skipaðar fólki sem er tilbúið að hlusta á rök annara og leita sátta. Sumir þingmenn, þvert á móti virðast fá hvað mest út úr því að geta sýnt fram á styrk sinn og vald með því að neita að hlusta og ræða mál af sanngirni. Enn aðrir nota þennan styrk og völd til þess að kalla andstæðinga ljótum nöfnum og skemma fyrir nefndarstörfum. Allt er þetta andlegt pólitískt ofbeldi sem ekki á heima á elsta þjóðþingi heims. Ef við látum það óáreitt og breytum ekki til hins betra mun ástandið einungis verða verra og leiða til enn skelfilegri atburða en þeirra sem við höfum upplifað á síðustu vikum í formi skotárása á skrifstofur flokka og heimili stjórnmálamanna. Það er hlutverk kjörinna fulltrúa og okkar sem sækjumst eftir að taka þátt í lýðræðinu með þátttöku í stjórnmálum að segja „hingað og ekki lengra!“ Við þurfum nýtt hugarfar í íslensk stjórnmál. Við þurfum stjórnmálamenn sem trúa á samvinnu og vel upplýstar ákvarðanir. Við þurfum aukið samstarf milli flokka, óháð því hverjir eru í ríkisstjórn. Við þurfum aukna virðingu fyrir hvort öðru og ólíkum skoðunum. Við þurfum að geta rætt málin af sanngirni og sannfæringu án þess að láta hatrið sigra. Við þurfum ofbeldislaust Alþingi! Höfundur er frambjóðandi í prófkjöri Pírata til Alþingiskosninga 2021.
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir Skoðun