Sígild leikrit rykfalla aldrei Halldór Þorsteinsson skrifar 10. apríl 2014 07:00 Þótt einkennilegt megi heita ganga sumir leikstjórar með þá flugu í höfðinu að þeir geti betrumbætt sígild verk með djörfum leikbrellum sínum og áróðri og það ekki aðeins frá eigin brjósti heldur líka frá skoðanasystkinum sínum. Að mínu viti eiga sígild verk aldrei að þjóna þeim vafasama tilgangi að vera einskonar stökkpallur þar sem leikstjórar og samherjar þeirra geta komið á framfæri persónulegum lífsskoðunum sínum og samherja sinna. Sígild leikrit standa einlægt fyrir sínu. Nýjasta hneykslið í þessum efnum er Hús Bernarda Alba eftir Fr. Garcia Lorca. Mér er spurn hvernig Kristín Jóhannesdóttir gat leyft sér að hrófla jafn gróflega við verki spænska snillingsins eins og hún gerði. Fráleitt þótti mér með öllu að fela karlmanni aðalhlutverkið og svo bætti það ekki úr skák þegar hamast var við að troða upp á leikhúsgesti persónulegum og pólitískum áróðri ásamt uppáþrengjandi viðaukum frá samherjum sínum. Allt þetta brölt var í einu orði sagt hreint og beint skemmdarverk á leikritinu. Væri því ekki réttast að kalla þessa sýningu, Hús Bernarda Alba og Hús Kristínar Jóhannesdóttur. Hið fyrrnefnda er ákaflega hátt metið, en hið síðarnefnda er í lægri kantinum, ef svo má að orði komast. Nú ætla ég að taka mér það bessaleyfi að vitna í gamlan leikdóm minn (Mbl. 12.nóv. 1988) undir fyrirsögninni: „Hamlet í nýjum fötum frá Saumastofu Kjartans“, en þar segir m.a.: „Hvernig getum við hér norður á Íslandi verið orðin hundleið á „hefðbundnum“ og „steinrunnum“ leikmáta eða flutningi á verkum Williams Shakespeares, ef miðað er við þau fáu, já alltof fáu skipti, sem þau hafa verið sviðsett hér. Óþarfi er því með öllu að þurrka rykið af þessum „safngripum“ sem Hallmari Sigurðsyni er svo tíðrætt um og sem skoðanabróðir minn, Helgi Hálfdánar hefur þegar réttilega bent á í skeyti sínu til leikhússtjórans.“ Versta dæmið um svona óskynsamlegt og ótímabært fikt við sígilt leikrit var sýningin á Pétri Gaut eftir Henrik Ibsen undir leikstjórn Baltasars Kormáks fyrir nokkrum árum. Þar var öllu brenglað eða hrært saman þannig að það var ekki nokkur leið fyrir áhorfendur að fylgjast með framvindu sjónleiksins og misstu því alveg af þræðinum, enda var þetta ein endalaus flækja. Þessa sýningu hef ég æ síðan kallað Pétur Graut. Þessi mistök þín, Baltasar Kormákur, voru þér ekki til sóma, en mistök eru til þess að læra af þeim, en hitt máttu vita að ég fagna velgengni þinni í kvikmyndaheiminum og það af heilum hug. Að endingu langar mig til, lesendur góðir, að undirstrika eina mikilvæga staðreynd, en hún er sú að við getum alla vega prísað okkur sæla að nútímatónlistarmenn myndu aldrei nokkru sinni taka upp á þeim fjanda að feta í fótspor þessara „listumbótasinnuðu“ leikstjóra með svipuðum hætti og þeir hafa gert, enda hafa Beethoven, Bach, Brahms, Mozart og Verdi gjörsamlega fengið að vera í friði fyrir svona vanhugsuðu fikti við verk sín, góðu heilli. Lengi lifi listin og sömuleiðis hugsandi og næmir neytendur hennar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Skoðun Að semja er ekki veikleiki – það er forsenda lýðræðis Elliði Vignisson skrifar Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Sumar og sól – en ekki alltaf sátt í sálinni Ellen Calmon skrifar Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Sjá meira
Þótt einkennilegt megi heita ganga sumir leikstjórar með þá flugu í höfðinu að þeir geti betrumbætt sígild verk með djörfum leikbrellum sínum og áróðri og það ekki aðeins frá eigin brjósti heldur líka frá skoðanasystkinum sínum. Að mínu viti eiga sígild verk aldrei að þjóna þeim vafasama tilgangi að vera einskonar stökkpallur þar sem leikstjórar og samherjar þeirra geta komið á framfæri persónulegum lífsskoðunum sínum og samherja sinna. Sígild leikrit standa einlægt fyrir sínu. Nýjasta hneykslið í þessum efnum er Hús Bernarda Alba eftir Fr. Garcia Lorca. Mér er spurn hvernig Kristín Jóhannesdóttir gat leyft sér að hrófla jafn gróflega við verki spænska snillingsins eins og hún gerði. Fráleitt þótti mér með öllu að fela karlmanni aðalhlutverkið og svo bætti það ekki úr skák þegar hamast var við að troða upp á leikhúsgesti persónulegum og pólitískum áróðri ásamt uppáþrengjandi viðaukum frá samherjum sínum. Allt þetta brölt var í einu orði sagt hreint og beint skemmdarverk á leikritinu. Væri því ekki réttast að kalla þessa sýningu, Hús Bernarda Alba og Hús Kristínar Jóhannesdóttur. Hið fyrrnefnda er ákaflega hátt metið, en hið síðarnefnda er í lægri kantinum, ef svo má að orði komast. Nú ætla ég að taka mér það bessaleyfi að vitna í gamlan leikdóm minn (Mbl. 12.nóv. 1988) undir fyrirsögninni: „Hamlet í nýjum fötum frá Saumastofu Kjartans“, en þar segir m.a.: „Hvernig getum við hér norður á Íslandi verið orðin hundleið á „hefðbundnum“ og „steinrunnum“ leikmáta eða flutningi á verkum Williams Shakespeares, ef miðað er við þau fáu, já alltof fáu skipti, sem þau hafa verið sviðsett hér. Óþarfi er því með öllu að þurrka rykið af þessum „safngripum“ sem Hallmari Sigurðsyni er svo tíðrætt um og sem skoðanabróðir minn, Helgi Hálfdánar hefur þegar réttilega bent á í skeyti sínu til leikhússtjórans.“ Versta dæmið um svona óskynsamlegt og ótímabært fikt við sígilt leikrit var sýningin á Pétri Gaut eftir Henrik Ibsen undir leikstjórn Baltasars Kormáks fyrir nokkrum árum. Þar var öllu brenglað eða hrært saman þannig að það var ekki nokkur leið fyrir áhorfendur að fylgjast með framvindu sjónleiksins og misstu því alveg af þræðinum, enda var þetta ein endalaus flækja. Þessa sýningu hef ég æ síðan kallað Pétur Graut. Þessi mistök þín, Baltasar Kormákur, voru þér ekki til sóma, en mistök eru til þess að læra af þeim, en hitt máttu vita að ég fagna velgengni þinni í kvikmyndaheiminum og það af heilum hug. Að endingu langar mig til, lesendur góðir, að undirstrika eina mikilvæga staðreynd, en hún er sú að við getum alla vega prísað okkur sæla að nútímatónlistarmenn myndu aldrei nokkru sinni taka upp á þeim fjanda að feta í fótspor þessara „listumbótasinnuðu“ leikstjóra með svipuðum hætti og þeir hafa gert, enda hafa Beethoven, Bach, Brahms, Mozart og Verdi gjörsamlega fengið að vera í friði fyrir svona vanhugsuðu fikti við verk sín, góðu heilli. Lengi lifi listin og sömuleiðis hugsandi og næmir neytendur hennar.
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson Skoðun
Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun
Tekist á um hvort lýðræðið á Íslandi sé virkt eða hvort hefðaréttur sé á völdum Þórður Snær Júlíusson Skoðun