Yfirgnæfandi meirihluti landsmanna vill að stjórnvöld setji frekari skorður við jarðakaupum erlendra aðila á Íslandi. Þetta sýna niðurstöður könnunar sem Zenter rannsóknir gerðu fyrir Fréttablaðið og fréttablaðið.is.

Af þeim sem taka afstöðu til spurningarinnar segjast 83,6 prósent mjög eða frekar sammála því að settar verði frekari skorður við jarðakaupum erlendra aðila. Rúm ellefu prósent segjast hvorki sammála né ósammála og aðeins rúm fimm prósent eru því ósammála.

Ríkisstjórnin setti á fót starfshóp síðasta sumar til að fjalla um málefnið og skilaði hann niðurstöðum í vor. „Í kjölfarið hefur vinnan verið markvissari og eins og ég hef sagt endar það vonandi með frumvarpi eða frumvörpum strax á haustþingi,“ segir Sigurður Ingi Jóhannsson, samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra.

Ráðherrann segir að um nokkuð flókið mál sé að ræða sem geti varðað breytingar á fleiri en einum lögum. Hann segist ekki hafa áhyggjur af því að frekari skorður við kaupum erlendra aðila á jörðum brjóti gegn EES-samningnum.

„Við höfum annars vegar fyrirmynd frá Noregi, sem er EES-land, og hins vegar frá Danmörku, sem er í Evrópusambandinu. Þar er gengið miklu, miklu lengra í reglum er varða kaup á landi en við gerum nokkurn tímann.“

Þannig séu Íslendingar svolítil börn þegar kemur að skipulagsmálum og nýtingu lands í samanburði við þá þróun sem átt hafi sér stað annars staðar og hvar Norðurlöndin séu stödd.

Sigurður Ingi segir þó að gera verði greinarmun á því hvers konar kaup er um að ræða. „Mér finnst til dæmis augljóst að það sé stórkostlegur munur á því hvort um sé að ræða einstakar fasteignir eða stórar landspildur, hvað þá jarðir eða heilu dalina.“

Þá segir hann vandamál hversu erfitt geti verið að finna upplýsingar um eigendur jarða. „Eignarhald getur verið óljóst vegna þess að jörð getur verið í eigu einhvers félags sem er í eigu einhvers annars. Þess vegna getur verið erfitt að fá yfirsýn yfir það hvaða aðili og hvort einhver einn aðili sé eigandi margra jarða eða hafi mismunandi félög um hverja jörð.“

Ekki mældist marktækur munur á afstöðu kynjanna til málsins en íbúar á landsbyggðinni eru líklegri en íbúar höfuðborgarsvæðisins til að vera mjög sammála frekari skorðum við jarðakaupum erlendra aðila. Engu að síður er meirihluti íbúa höfuðborgarsvæðisins mjög sammála frekari skorðum.

Eldra fólk er afdráttarlausara í stuðningi sínum við því að settar verði frekari skorður við jarðakaupum erlendra aðila. Þó er mikill meirihluti í öllum aldurshópum á því að setja eigi slíkar skorður.

Könnunin var framkvæmd 24. -29. júlí síðastliðinn og var send á tvö þúsund einstaklinga í könnunarhóp Zenter rannsókna. Svarhlutfallið var 51 prósent en gögnin voru vigtuð eftir kyni, aldri og búsetu.