Er fasteignabóla á Íslandi? Sigríður Hrund Guðmundsdóttir skrifar 17. maí 2017 07:00 Lítið framboð á húsnæði, sérstaklega á minni eignum, hefur verið lengi í umræðunni. Of lítið hefur verið byggt af íbúðum á liðnum árum til að anna þörf markaðarins og þær sem hafa verið byggðar eru margar í dýrari kantinum. Fyrstu kaupendum fer fjölgandi ásamt auknu innfluttu vinnuafli og ferðamönnum sem hefur allt leitt til aukinnar eftirspurnar umfram það sem gera mátti ráð fyrir. Væntingar hafa því verið undirliggjandi um hækkandi verð. Við sem störfum á fasteigna markaði urðum áþreifanlega vör við ákveðin kaflaskil eftir birtingu greiningarskýrslu Arion banka nú í lok janúar, þar sem spáð var 30 prósenta hækkun á næstu þremur árum. Sálfræði markaðarins tók völdin enda eðlilegt að seljendur vilji fá sem hæst verð fyrir sína eign. Sú umræða um fasteignamarkaðinn sem fylgdi í kjölfarið gerði það að verkum að seljendur kipptu að sér höndum og í framboðsþurrð reiknaðist hækkunin inn í fasteignaverð mun hraðar en ella. Smærri íbúðir seldust strax á yfirverði og þeir sem voru í stækkunarhugleiðingum flýttu sér að kaupa. Sú hækkun hefur þó aðeins fjarað út, markaðurinn er nú að róast og hefur leitað í meira jafnvægi. Það bendir til þess að væntingar séu nú um hóflegar hækkanir. Einnig berast fréttir af fleiri byggingarlóðum, nú síðast í Úlfarsárdal, þó þær eignir komi augljóslega ekki alveg á næstunni inn á markaðinn. Sálfræði fasteignamarkaðar byggist á væntingum um verð, framboð, aðgengi og kjör lánsfjármagns. Greiningaraðilar verða að gæta að því með hvaða hætti þeir setja fram álit sitt. Þeir hafa mótandi áhrif á væntingar fólks sem getur leitt til offjárfestingar og vandamála ef spárnar ganga ekki eftir. Framsetning niðurstaðna verður að vera ábyrg og ekki tekin úr samhengi við áhættuna sem fylgir því að kaupa fasteign dýru verði. Eðli eignabóla er að þær eru drifnar af óraunhæfum væntingum. Efnahagsástand er gott í dag, vextir lágir og aðgengi að lánsfé gott. Í ljósi strangara greiðslumats verður að ætla að undirliggjandi geta fólks til að greiða af fasteignalánum sé betri nú en fyrir hrun og því ólíklegt að um bólumyndun sé að ræða þrátt fyrir hækkandi verð.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Sjá meira
Lítið framboð á húsnæði, sérstaklega á minni eignum, hefur verið lengi í umræðunni. Of lítið hefur verið byggt af íbúðum á liðnum árum til að anna þörf markaðarins og þær sem hafa verið byggðar eru margar í dýrari kantinum. Fyrstu kaupendum fer fjölgandi ásamt auknu innfluttu vinnuafli og ferðamönnum sem hefur allt leitt til aukinnar eftirspurnar umfram það sem gera mátti ráð fyrir. Væntingar hafa því verið undirliggjandi um hækkandi verð. Við sem störfum á fasteigna markaði urðum áþreifanlega vör við ákveðin kaflaskil eftir birtingu greiningarskýrslu Arion banka nú í lok janúar, þar sem spáð var 30 prósenta hækkun á næstu þremur árum. Sálfræði markaðarins tók völdin enda eðlilegt að seljendur vilji fá sem hæst verð fyrir sína eign. Sú umræða um fasteignamarkaðinn sem fylgdi í kjölfarið gerði það að verkum að seljendur kipptu að sér höndum og í framboðsþurrð reiknaðist hækkunin inn í fasteignaverð mun hraðar en ella. Smærri íbúðir seldust strax á yfirverði og þeir sem voru í stækkunarhugleiðingum flýttu sér að kaupa. Sú hækkun hefur þó aðeins fjarað út, markaðurinn er nú að róast og hefur leitað í meira jafnvægi. Það bendir til þess að væntingar séu nú um hóflegar hækkanir. Einnig berast fréttir af fleiri byggingarlóðum, nú síðast í Úlfarsárdal, þó þær eignir komi augljóslega ekki alveg á næstunni inn á markaðinn. Sálfræði fasteignamarkaðar byggist á væntingum um verð, framboð, aðgengi og kjör lánsfjármagns. Greiningaraðilar verða að gæta að því með hvaða hætti þeir setja fram álit sitt. Þeir hafa mótandi áhrif á væntingar fólks sem getur leitt til offjárfestingar og vandamála ef spárnar ganga ekki eftir. Framsetning niðurstaðna verður að vera ábyrg og ekki tekin úr samhengi við áhættuna sem fylgir því að kaupa fasteign dýru verði. Eðli eignabóla er að þær eru drifnar af óraunhæfum væntingum. Efnahagsástand er gott í dag, vextir lágir og aðgengi að lánsfé gott. Í ljósi strangara greiðslumats verður að ætla að undirliggjandi geta fólks til að greiða af fasteignalánum sé betri nú en fyrir hrun og því ólíklegt að um bólumyndun sé að ræða þrátt fyrir hækkandi verð.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar