Innlent

Nuuk er að stækka upp í 30 þúsund manna borg

Kristján Már Unnarsson skrifar
Borgaryfirvöld í Nuuk á Grænlandi búa sig undir að íbúum þar fjölgi upp í þrjátíu þúsund á næstu þrettán árum. Höfuðborg þessa næsta nágrannaríkis Íslands hefur verið að taka á sig sífellt meiri borgarmynd með háhýsum, alþjóðlegum verslunarmiðstöðvum og veglegum íþróttamannvirkjum. Þetta kom fram í tíu mínútna langri umfjöllun Stöðvar 2, sem sjá má í spilaranum hér að ofan. 

Frá Reykjavík er álíka langt til Nuuk og til Bergen í Noregi en Nuuk liggur miðsvæðis á vesturströnd Grænlands og er á sömu breiddargráðu og Reykjavík.  Nuuk er sá höfuðstaður Norðurlanda sem vaxið hefur hraðast á undanförnum áratugum. Árið 1950 bjuggu þar um eitt þúsund manns en þá hét bærinn Godthåb. Í dag eru íbúarnir um 17.500 talsins.

Íbúum Nuuk fjölgar hratt, sem kallar á miklar húsbyggingar og ný íbúðahverfi.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Í elsta hluta bæjarins, ofan við Nýlenduhöfn, stendur stytta af trúboðanum Hans Egede sem kom hingað með leyfi Danakonungs árið 1721 í leit að norrænum íbúum Grænlands en fann þá bara ínúíta. Hann stofnaði í staðinn trúboðsstöð, fór að kristna heimamenn og lagði þar með grunninn að bænum. 

Í dag er þetta miðstöð verslunar og stjórnsýslu, þarna er iðandi mannlíf, og þótt bærinn sé bara á stærð við Akureyri, þá kalla þeir Nuuk borg. Háhýsin spretta upp, það eru komin úthverfi og heilmikill borgarbragur á þennan fyrrum litla bæ. Húsakynnin standast algerlega samanburð við það sem gerist annarsstaðar á Norðurlöndunum.

Við verslun í Nuuk nú í lok janúarmánaðar.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Og ef þið haldið að Nuuk sé einhver afdalabyggð, þá kíkið bara með okkur inn í verslanamiðstöðvarnar, - og þær eru nokkrar. Sú stærsta heitir Nuuk Center, eða NC, sem er þeirra Kringla, með fjölda verslana og veitingastaða, og vöruúrvalið virðist síst minna en á Íslandi. Og veitingastaðirnir í Nuuk eru að minnsta kosti tuttugu talsins.

Þorgerður Elín Brynjólfsdóttir og Eva Björk Jónsdóttir á þorrablóti Íslendingafélagsins í Nuuk.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Til að forvitnast um samfélagið skelltum við okkur á þorrablót Íslendingafélagsins og spurðum forsvarsmenn þess hvernig væri að vera Íslendingur í Nuuk. Þær Eva Björk Jónsdóttir, ráðstefnustjóri á Hótel Hans Egede í Nuuk, og Þorgerður Elín Brynjólfsdóttir, aðstoðarleikskólastjóri í Nuuk, lýstu kynnum sínum af mannlífinu. 

Aðalmatvörukeðjan heitir Brugseni. Fyrir utan má iðulega sjá fólk selja handverk eða sitthvað matarkyns, eins og rækjur, fisk og hvalkjöt. Inni í búðinni mætti fyrst augum okkar girnilegt bakarí, þarna voru líka fersk blóm, og ávaxta- og grænmetisdeildin virtist stærri og fjölbreyttari en í mörgum íslenskum verslunum. 

Miðað við úrvalið í kjötborðinu virðist ríkja meira frelsi í innflutningi kjötvara en Íslendingar eiga að venjast. Og svo er líka hægt að kaupa vín og bjór í matvörubúðinni, áfengisdeildin hefur þó takmarkaðri opnunartíma en búðin að öðru leyti, henni er lokað fyrr á laugardögum með sérstöku rimlahliði og svo alveg lokað á sunnudögum. Og Nuuk var búið að fá sinn Rúmfatalager löngu áður en slíkur opnaði á Íslandi.

Frá gömlu höfninni í Nuuk.Vísir/FRIÐRIK ÞÓR HALLDÓRSSON
Nafnið Nuuk þýðir nes og það er sérkennilegt að sjá blokkirnar standa á súlum á klettunum. Þótt fjöldi bíla sjáist aka um göturnar kom það okkur skemmtilega á óvart að sjá hvað margir eru fótgangandi. Þarna eru gulir strætisvagnar, eins og í Reykjavík.

Nuuk er hluti af stærra sveitarfélagi, sem heitir Sermersooq, og af því þetta er borg þá er auðvitað borgarstjóri. Hún heitir Asii Chemnitz Narup og segir þetta stærsta sveitarfélag jarðar, því að það teygir sig yfir á austurströnd Grænlands. Um þrjátíu prósent íbúa landsins búa í Nuuk.

Borgarstjóri Nuuk, Asii Chemnitz Narup.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
„Íbúum er að fjölga hægt og rólega. Í fyrra bættust 750 íbúar við og við sjáum fyrir okkur og stefnum á að geta hýst 30 þúsund íbúa árið 2030,“ segir Asii. 

Og ef marka má alla byggingarkranana, sem við sáum á lofti, þá er hér bullandi uppgangur. Það bráðvantar meira húsnæði. 

„Það vantar mikið af íbúðum og margir eru í húsnæðisvanda. Okkur mun vanta skóla og leikskóla og áætlun okkar um þróun bæjarins felur þetta allt í sér.“

Frá aðalgötunni í miðbæ Nuuk. Stærsta hótelið, Hans Egede, sést hægra megin. Vinstra megin er önnur helsta verslanamiðstöðin.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Borgarstjórnin kynnti á dögunum áform um tvö ný úthverfi, Nuuk City Development, en til að komast á nýju svæðin er ætlunin að bora jarðgöng í gegnum eitt af bæjarfjöllunum. 

„Bærinn er að verða of lítill svo við ætlum að bora göng í gegnum stórt fjall sem nefnist Store Malene á dönsku, en Ukkusissat á grænlensku,“ segir borgarstjórinn. 

Nýju hverfin eiga að vera tilbúin á næstu sex til átta árum. En á meðan Nuuk hefur vaxið þá hefur íbúum Grænlands í heild fækkað og uppbyggingaráformum borgarstjórnar Nuuk verið mætt með tortryggni af hálfu ráðamanna annarra sveitarfélaga, sem segja höfuðborgina soga til sín íbúa dreifbýlisins. Stærstu vinnuveitendur Grænlands eru nefnilega stjórnsýslan og þjónustustofnanir hins opinbera, bæði hjá landsstjórninni og sveitarfélaginu, og flest opinberu störfin eru í Nuuk.

 

Frá sundhöllinni í Nuuk.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
„Það þekkist um allan heim að fólk leitar í stærri bæi og í þéttbýli og það á einnig við á Grænlandi. Við sjáum ákveðið mynstur í flutningunum því fólk flytur hingað til Nuuk og ef draumar þess rætast ekki hér flytur það til Danmerkur,“ segir Asii. 

„Það er því fólksfækkun og mér finnst ekki að við eigum að sitja aðgerðalaus hjá. Svo við þurfum að stækka Nuuk svo hún verði ákjósanlegur staður til að búa og starfa á fyrir margar fjölskyldur. 

Við viljum fá unga námsfólkið heim frá útlöndum og Danmörku svo það geti lagt sitt af mörkum við uppbyggingu samfélagsins og hjálpað okkur á leið til sjálfstæðis.“

Heitu pottarnir eru vinsælir í sundhöll Nuuk.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Höfnin í Nuuk telst góð frá náttúrunnar hendi og klettar og eyjar skýla bátum fyrir veðri og vindum. Fiskveiðar og fiskvinnsla eru grunnstoð efnahags Grænlendinga og um helmingur fiskveiðiflota landsins er gerður út frá Nuuk. En þetta er jafnframt aðal vöruflutningahöfn Grænlands, um hana fer nánast allur inn- og útflutningur og svo er þetta miðstöð vöruflutninga til annarra byggða landsins. En þrengslin hefta frekari vöxt. 

Senn hyllir undir nýja gámahöfn sem tekin verður í notkun í sumar. Íslendingar hafa gegnt lykilhlutverki í hönnun og smíði hafnarinnar, þeir voru um sextíu talsins þegar mest var en hefur fækkað nú þegar dregur að verklokum. Jón Ingi Georgsson, tæknifræðingur hjá Ístaki, segir þá lítið hafa blandast grænlenska samfélaginu enda vinnutíminn langur. 

Borgarstjóri Nuuk segir stækkun hafnarinnar skapa ný tækifæri fyrir fleiri fyrirtæki. 

„Þetta er góð leið til að þróa bæinn með frekari atvinnuþróun sem eykur hagvöxt og gefur okkur tækifæri til að styðja við fjölskyldur og einstaklinga til þess að afla sér góðrar menntunar og taka virkan þátt í samfélaginu. Í okkar augum hangir þetta saman,“ segir Asii. 

Fyrirhuguð stækkun flugvallarins er talin geta orðið lyftistöng fyrir ferðaþjónustu í Nuuk og styrkja böndin við Íslendinga, segir borgarstjórinn. Samstarfssamningur skipafélags Grænlendinga, Royal Arctic Line, og Eimskips mun jafnframt leiða til skipulagsbreytinga í sjóflutningum sem auka samskipti Grænlendinga við bæði Íslendinga og Færeyinga, að mati borgarstjórans. 

Guðmundur "Gujo" Þorsteinsson, verkefnisstjóri Kofoeds-skóla í Nuuk, flutti til Grænlands fyrir 46 árum. Hann segir að Íslendingar viti það best sjálfir að fyrsta skrefið að sjálfstæði séu aðflutningar og samgöngur; að geta komist á milli staða, - að geta flogið og siglt, enda sé Grænland eyja eins og Ísland. 

„Við í bæjarstjórninni ákváðum að í stað þess að bíða eftir að hlutirnir kæmu til okkar gerðum við áætlun og við vinnum með atvinnulífinu bæði hér, á Íslandi og í Danmörku,“ segir Asii Chemnitz Narup. 

„Við viljum hafa jákvæð áhrif fyrir næstu kynslóðir svo það má segja að við höfum tekið málin í okkar eigin hendur. Við sitjum ekki aðgerðalaus. Það lærðum við af Íslendingum. Ég er mjög hrifin af íslensku þjóðinni. Þið gefist aldrei upp og það gerum við ekki heldur," segir borgarstjóri Nuuk.

 


Tengdar fréttir

Svona verður útsýnið úr grænlenska fangelsinu

Þeir segja að engir fangar í heiminum fái betra útsýni því allir fangaklefar verða með glugga út á fjörðinn. Við blasa stórkostlegir fjallatindar og mögnuð fjarðamynni þar sem skipin sigla út og inn.

Gujo byggir upp grænlenska þjóð

Íslendingur sem búið hefur á Grænlandi í 46 ár segir að það taki tíma að byggja upp þjóð úr fátækt og drykkju.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×