Gramsað í kótelettum í Kína

Breiðhyltingurinn Ragna Kristensen býr í stærstu borg Kína þaðan sem hún stýrir sölu- og markaðsmálum fyrir Össur, allt frá Pakistan til Ástralíu. Síðastliðin 22 ár hefur hún ferðast til flestra landa Asíu í starfi sínu og leik.

„Það tók okkur heilt ár að aðlagast Sjanghaí og skilja hvernig lífið gengur fyrir sig. Í borginni búa um 25 milljónir manna og allt tekur langan tíma. Maður ferðast um í reitum og ekki hægt að skreppa á nokkra staði sama dag; maður nær kannski einum eftir vinnu. Umferðin gengur á sniglahraða og ef það rignir, þá hellir úr fötu, og götunar lokast af vatni. Allt verður svifaseinna því fólk kemst þá ekki um á hjólum og fleiri nota bílana.”

Þetta segir Ragna Kristensen sem búið hefur í stærstu borg Kína síðastliðin fjögur ár og unnið á asískum markaði síðan 1995. Eiginmaður hennar Jan Kristensen starfar einnig sem akademískur framkvæmdastjóri Össurar í Asíu.

„Það er enginn sem réttir manni bækling um hvernig komast á af í Sjanghaí. Það lærist smám saman í samfélagi aðfluttra útlendinga á Facebook og á heimasíðum þar sem hægt er að læra af reynslu annarra, fá góð ráð og leita upplýsinga. Við búum á svæði þar sem fyrir eru bæði Kínverjar og aðfluttir útlendingar og það reyndist hjálplegt. Við fengum að vita hvaða spítala við áttum að fara á og ekki, hvar og hvar ekki við ættum að kaupa í matinn og hvaða veitingahús byðu upp á vestrænan matseðil.“

 

Ragna segir heilt ár hafa farið í að finna sem best út úr því hvernig kaupa ætti í matinn.

„Matvöruverslanir hér eru um margt ólíkar því sem við eigum að venjast, þannig er kjöti ekki pakkað inn fyrir neytendur heldur gramsa þeir sjálfir í kótelettunum og stinga beint í körfur sínar. Maður hætti því fljótlega að versla þar. Nú versla ég nær eingöngu í alþjóðlegum matvöruverslunum á netinu sem bjóða líka vestrænar matvörur. Þannig kaupi ég kjöt frá Ástralíu, mjólk frá Japan og brauð af dönsku bakaríi niðri í bæ. Þrátt fyrir að finnast kínverskur matur góður verður maður þreyttur á honum til lengdar. Í honum er of mikil olía fyrir meltingarkerfi Vesturlandabúa og eftir árið er mann farið að langa í kjöt og kartöflur og halda í sínar eigin matarhefðir heima. Neysla á kjöti og fiski er einnig lítil á meðal Kínverja og borðar fjölskylda jafnmikið kjöt og einn Vesturlandabúi í máltíð. Hefðirnar eru öðruvísi.“

Taka frí frá menguninni í Kína

Ragna ferðast mikið í starfi sínu fyrir Össur en er líka dugleg að fara í frí um heiminn með fjölskyldunni.

„Vinnan er eitt og í henni sér maður flugvelli, hótel, sjúkrahús og háskóla, en þegar við eigum frí njótum við nálægðar við löndin í kring. Síðast fórum við í skíðaferð á ólympíska skíðasvæðið í Kóreu þar sem vetrarólympíuleikarnir verða haldnir að ári. Það er ýmislegt sem maður gerir hér sem maður gerði ekki ef maður væri ekki búsettur í álfunni og þegar mengunin verður yfirþyrmandi í Kína förum við úr landi yfir í hreinna loft og hvílum okkur á kínversku umhverfi, til dæmis til Taílands, Malasíu eða Indónesíu í rólegheit og slökun.“

Mengun í Sjanghaí er mikil og þegar blaðamaður talar við Rögnu mælist hún 159 stig með rauðu flaggi sem merkir að hún sé heilsuspillandi.

„Samt er sumar og þá fer mengunin stundum niður í 60 stig. Í samanburði er mengun í Árósum í dag 2,4 stig og hámarks mengunarviðmið í Danmörku 30 stig. Við höfum stundum þurft að setja upp grímur og erum alltaf með lokaða glugga og loftræstinguna á til að hreinsa loftið. Í skóla sonarins er þrefalt hreinsikerfi í gangi og börn fara ekki út ef mengun mælist yfir 200 stig. Auðvitað líður manni ekki vel þegar mengunin fer upp úr öllu valdi, eins og algengt er á veturna.“

Ekkert fararsnið heim á leið

Ragna og fjölskylda hennar eru orðin heimavön í Sjanghaí og farin að tala um það sín á milli að fara heim til Kína, rétt eins og heim til Íslands eða Danmerkur.

„Það er ekkert fararsnið á okkur enn. Strákurinn er ánægður í alþjóðlegum skóla og lífið gengur vel. Maður gerir samt alltaf málamiðlanir um líf sitt þegar maður flytur þetta langt frá fjölskyldu og vinum og það er ólýsanlega erfitt að vera í 10 þúsund kílómetra fjarlægð þegar manns er þörf sem stuðnings við fjölskyldumeðlimi sem eiga erfitt eða eru sjúkir. Sá er fórnarkostnaðurinn en þetta er alltaf val. Maður þarf að vera meðvitaður um að ef maður segir a þá er b.“

Hún segir lífið í Kína ekki alltaf auðvelt og geta tekið á þrátt fyrir glamúr og gaman.

„Þetta er ævintýralegt líf á köflum en líka hörkuvinna. Við vinnum bæði langa vinnudaga og ferðumst mjög mikið vegna vinnunnar. Vinnuumhverfið er alþjóðlegt og því skortir tíma til að læra kínverskuna vel og hér þarf líka að fá kínversk ökuréttindi til að mega keyra og kaupa bíl. Flestir sem koma hingað til starfa fyrir alþjóðleg fyrirtæki á borð við IKEA, H&M og Volvo gera starfssamninga til þriggja ára því þá er algengast að fólk sé komið með nóg og vilji aftur heim í eðlilegt líf. Sjálf er ég ekki farin að þrá að komast heim enda er vinnan líka lífsstíll og áhugamál. Fjölskyldan þarf svo að vera samtaka um að vilja vera hér því ef einhverjum fer að líða illa þá pökkum við saman og förum heim. Svo lengi sem allir eru að þrífast og fást við spennandi hluti er engin ástæða til að fara heim.“

Heillandi margbreytileiki

Best við Kína þykir Rögnu spennandi margbreytileikinn.

„Í Kína er allt hægt og flest svo ófyrirsjáanlegt. Ég finn hvað Reykjavík er lítil þegar ég kem heim. Þar er samfélagið fyrirsjáanlegt. Nú eru allir heima komnir með hunda og helst hreinræktaða af dýru kyni. Ef silfur kemst í tísku eru allir komnir í silfur innan mánaðar. Hjarðhegðun er áberandi á Íslandi í samanburði við stórborgina Sjanghaí og það eina sem er fyrirsjáanlegt hér er að flestir hafa dökkt hár.“ 

Þau hjónin eru sammála um að hafa gefið syni sínum eitthvað einstakt með því að hafa flust til Kína.

„Við sáum strax sláandi mun á menntakerfinu. Hér er í lagi að vera klár og duglegur í skólanum og nemendur keppast við að gera sitt besta án þess að eiga á hættu að vera stimplaðir nördar. Auðvitað má segja að líf heima væri jafn gott og þar gæti hann vissulega eignast æskuvini en þetta er val og um leið og maður tekur ákvörðun um að flytja langt að heiman tekur maður líka annað burt. Það er enginn sem segir að það sé rétt eða rangt en við teljum að ákvörðunin hafi verið rétt. Víðsýni hans og heimur er nokkuð stærri en skólasystkinanna í Danmörku. Hann hefur séð hálfan heiminn og hver segir að það sé verra líf en hitt? Á móti þarf hann að vera fljótur að eignast vini í Kína því margir stoppa stutt og þá missir hann góðan vin.“