Hvað er það sem við ekki skiljum? Þórunn Pétursdóttir skrifar 5. desember 2015 17:30 Án súrefnis lifum við í örfáar mínútur, án vatns lifum við í nokkra daga, án matar getum við skrimt í mánuð eða tvo. Virk vistkerfi framleiða fæðuna, sjá til þess að súrefni sé til staðar í andrúmsloftinu og miðla til okkar heilnæmu drykkjarvatni. Moldin gegnir lykilhlutverki í að sjá okkur fyrir þessum nauðsynjum. Allir ferlar náttúrunnar byggja á að viðhalda jafnvægi. Hringrásir kolefnis, niturs og vatns innan kerfanna þurfa að haldast heilar og nýting vistkerfa má aldrei verða svo ágeng að þanþol þeirra raskist. Annað er ávísun á vistfræðilegt hrun með tilheyrandi dómínóáhrifum. Jarðvegsvernd ætti því að vera grunnstef í allri auðlindanýtingu á landi. Það virðist mannskepnan þó skilja illa. Meira að segja í allri umræðunni sem á sér stað þessa dagana um loftslagsmál þá virðist bágt ástand vistkerfa jarðar ekki fyllilega tekið með í reikninginn. Það er samt svo augljóst. Mannfólki hefur fjölgað úr 2,5 milljörðum árið 1950 í um 7,3 milljarða í dag. Yfir sama tímabil hafa athafnir okkar haft verulega neikvæð áhrif á ferla vistkerfa heimsins og raskað jafnvægi þeirra harkalega. Um fjórðungi af landvistkerfum jarðarinnar hefur verið raskað fyrir margvíslegan landbúnað með tilheyrandi notkun á tilbúnum áburði og plöntu- og skordýraeitri. Skógeyðing er enn stunduð af fullum þunga víða um heim. Ferskvatnsnotkun hefur tvöfaldast, við stíflum ár og vötn freklega og notum gríðarleg áveitukerfi til að rækta plöntur sem eru vatnsfrekari en umhverfisaðstæður bjóða upp á. Borgvæðing malbikar stöðugt yfir stærra flæmi og stór hluti borgarvistkerfa því steingeld. Semsagt – samhliða aukinni fólksfjölgun og aukinni losun gróðurhúsalofttegunda, mestmegnis af völdum bruna á jarðefnaeldsneyti, skóg- og landeyðingu og landbúnaðar, höfum við valsað óhamin um og umbreytt náttúrulegum ferlum vistkerfanna, úr öllu samhengi við forsendur um jafnvægi og virkar hringrásir! Við þurfum að sjálfsögðu að taka verklega á hvað varðar samdrátt í losun á gróðurhúsalofttegundum en það er aðeins hluti af mun stærri heildarmynd sem má ekki líta framhjá. Jarðvegsvernd og önnur umhverfis- og náttúruvernd er lífstíll sem við sem einstaklingar og þjóð þurfum að tileinka okkur til framtíðar og þannig leggja okkar af mörkunum hér heima fyrir sem og í samfélagi þjóðanna. Þetta eru ekki umfjöllunarefni sem hægt er að afgreiða með átaki og leggja svo til hliðar þar til einhverjum dettur í hug að dusta af þeim rykið og veifa á nýjan leik. Þetta eru einu leiðirnar sem eru raunverulega færar til að bregðast við stöðunni sem við erum sjálf búin að koma okkur í. Við getum ekki lengur flokkað umhverfisvernd til vinstri eða hægri, sem hugsjónamál græningja eða tengt þau við ákveðna trú. Þau snerta okkur öll og eru undirstaða grunnvelferðar. Að lokum, 5. desember er alþjóðlegur dagur jarðvegs – til hamingju með daginn kæra mold! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir Skoðun Sögufölsun eytt í kyrrþey Hjörtur Hjartarson Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson skrifar Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Sjá meira
Án súrefnis lifum við í örfáar mínútur, án vatns lifum við í nokkra daga, án matar getum við skrimt í mánuð eða tvo. Virk vistkerfi framleiða fæðuna, sjá til þess að súrefni sé til staðar í andrúmsloftinu og miðla til okkar heilnæmu drykkjarvatni. Moldin gegnir lykilhlutverki í að sjá okkur fyrir þessum nauðsynjum. Allir ferlar náttúrunnar byggja á að viðhalda jafnvægi. Hringrásir kolefnis, niturs og vatns innan kerfanna þurfa að haldast heilar og nýting vistkerfa má aldrei verða svo ágeng að þanþol þeirra raskist. Annað er ávísun á vistfræðilegt hrun með tilheyrandi dómínóáhrifum. Jarðvegsvernd ætti því að vera grunnstef í allri auðlindanýtingu á landi. Það virðist mannskepnan þó skilja illa. Meira að segja í allri umræðunni sem á sér stað þessa dagana um loftslagsmál þá virðist bágt ástand vistkerfa jarðar ekki fyllilega tekið með í reikninginn. Það er samt svo augljóst. Mannfólki hefur fjölgað úr 2,5 milljörðum árið 1950 í um 7,3 milljarða í dag. Yfir sama tímabil hafa athafnir okkar haft verulega neikvæð áhrif á ferla vistkerfa heimsins og raskað jafnvægi þeirra harkalega. Um fjórðungi af landvistkerfum jarðarinnar hefur verið raskað fyrir margvíslegan landbúnað með tilheyrandi notkun á tilbúnum áburði og plöntu- og skordýraeitri. Skógeyðing er enn stunduð af fullum þunga víða um heim. Ferskvatnsnotkun hefur tvöfaldast, við stíflum ár og vötn freklega og notum gríðarleg áveitukerfi til að rækta plöntur sem eru vatnsfrekari en umhverfisaðstæður bjóða upp á. Borgvæðing malbikar stöðugt yfir stærra flæmi og stór hluti borgarvistkerfa því steingeld. Semsagt – samhliða aukinni fólksfjölgun og aukinni losun gróðurhúsalofttegunda, mestmegnis af völdum bruna á jarðefnaeldsneyti, skóg- og landeyðingu og landbúnaðar, höfum við valsað óhamin um og umbreytt náttúrulegum ferlum vistkerfanna, úr öllu samhengi við forsendur um jafnvægi og virkar hringrásir! Við þurfum að sjálfsögðu að taka verklega á hvað varðar samdrátt í losun á gróðurhúsalofttegundum en það er aðeins hluti af mun stærri heildarmynd sem má ekki líta framhjá. Jarðvegsvernd og önnur umhverfis- og náttúruvernd er lífstíll sem við sem einstaklingar og þjóð þurfum að tileinka okkur til framtíðar og þannig leggja okkar af mörkunum hér heima fyrir sem og í samfélagi þjóðanna. Þetta eru ekki umfjöllunarefni sem hægt er að afgreiða með átaki og leggja svo til hliðar þar til einhverjum dettur í hug að dusta af þeim rykið og veifa á nýjan leik. Þetta eru einu leiðirnar sem eru raunverulega færar til að bregðast við stöðunni sem við erum sjálf búin að koma okkur í. Við getum ekki lengur flokkað umhverfisvernd til vinstri eða hægri, sem hugsjónamál græningja eða tengt þau við ákveðna trú. Þau snerta okkur öll og eru undirstaða grunnvelferðar. Að lokum, 5. desember er alþjóðlegur dagur jarðvegs – til hamingju með daginn kæra mold!