Snædís sigraði í héraðsdómi: „Staðan er tvö - núll í hálfleik“

Héraðsdómur Reykjavíkur staðfesti í dag rétt heyrnalausra til túlkunar með dómi sínum í máli Snædísar Ránar Hjartardóttur en hún stefndi íslenska ríkinu fyrir að veita henni ekki þá túlkaþjónustu sem hún þarf. 

Snædís Rán er daufblind og þjáist af taugahrörnunarsjúkdómi. Hún þarf því aðstoð túlks í öll samskipti og hefur úrslitaáhrif um það hvort hún geti tjáð sig og tekið virkan þátt í lífi og starfi til jafns við aðra.

Snædís hefur ekki fjárhagslega burði til að greiða fyrir túlkaþjónustu, en tekjur hennar nema um 170 þúsund krónum á mánuði.

Héraðsdómur komst að þeirri niðurstöðu að íslenska ríkið hafði brotið gegn Snædísi þegar henni var gert að greiða fyrir túlkaþjónustu úr eigin vasa, alls um 50 þúsund krónur. Dómurinn gerði ríkinu að endurgreiða henni þá upphæð auk 500 þúsund króna í miskabætur vegna meingerðar ríkisins gagnvart henni.

Eins og ef konur fengju ekki að kjósa

Í dómi héraðsdóms segir að ríkið hafi brotið á stjórnarskrárvörðum rétti Snædísar til lágmarksþjónustu, réttindum sem eru fjárlögum æðri. Páll Rúnar Kristjánsson, lögmaður Snædísar, segir málið hafa í grunninn snúist um rétt Snædísar til að eiga í samskiptum við umheiminn í stað þess að sæta ómannúðlegri útskúfun og einangrun.

„Íslenska ríkið hélt því í alvöru fram að því væri heimilt að hafa af þessari ungu konu mannréttindi hennar með þeirri réttlætingu að þessi mannréttindi rúmuðust ekki innan fjárlaga. Þetta er álíka gáfulegt og að segja að konur muni ekki fá að kjósa í næstu kosningum vegna þess að fjárveiting til kosningamála hafi verið skorin niður," segir Páll og hafi þvi verið augljóst að einungis ein niðurstaða í málinu kæmi til greina.

Geta ekki lengur stungið hausnum í sandinn

Bryndís Snæbjörnsdóttir, móðir Snædísar, hafði ekki lesið dóminn þegar Vísir hafði samband við hana en sagði ljóst að ríkisvaldið þyrfti í kjölfar niðurstöðunnar að móta sér fastmótaðri reglur í réttindamálum heyrnarlausra hér á landi. „Þetta eru náttúrulega bara réttindi sem þarf að tryggja með formlegri hætti en nú er gert,” segir Bryndís og bætir við að hún beri persónulega miklar vonir við að þessi dómur muni koma til með að hafa umtalsverð áhrif á núverandi fyrirkomulag málaflokksins.

Málefni félagslegrar túlkunnar eru í dag á borði menntamálaráðherra en málefni fatlaðs fólks falla undir starfssvið velferðarráðuneytisins. Bryndís vonar að dómurinn til þess að báðir málaflokkar verði á sömu hendi í framtíðinni. „Menn geta ekki alltaf stungið hausnum í sandinn. Það er tími til kominn fyrir ríkisvaldið að taka einhverja afstöðu en ýti þessu ekki alltaf svona undan sér með skammtímalausnum,” segir Bryndís.

Heyrnarlausir hafa margir hverjir beðið eftir niðurstöðum þessa dóms með von um að hann muni koma til með að bæta réttarstöðu þeirra en þó að Bryndís telji allar líkur á því að ríkisvaldið áfrýi málinu til Hæstaréttar segir hún að dómur dagsins gefi ágætis fyrirheit.

„Auðvitað er þetta kannski bara hálfleikur í dag en þetta er engu að síður mjög mikilvæg staða, þú veist, staðan er tvö-núll í hálfleik,” segir Bryndís. „Og betra liðið er í sókn”