Vilja verk sem Jónas frá Hriflu færði MA Sveinn Arnarsson skrifar 18. desember 2014 07:00 Menntaskólinn er sú stofnun utan safna sem á hvað ríkulegasta safn listmuna. Um þrjú hundruð listaverk eru í eigu skólans, þar af um eitt hundrað málverk. Mynd/Kristján J. Kristjánsson Óvíst er um eignarhald á málverkinu Baulu eftir Ásgrím Jónsson listmálara sem hefur verið til sýnis í Menntaskólanum á Akureyri allt frá árinu 1927. Listasafn Íslands telur sig eiga málverkið en forsvarsmenn MA telja skólann vera réttmætan eiganda. Málið á rætur að rekja til 29. október árið 1927. Þá var menntaskólanum, sem þá hét Gagnfræðaskólinn á Akureyri, veitt heimild til að útskrifa stúdenta. Við þau tímamót gaf Jónas Jónsson frá Hriflu, og þáverandi kennslumálaráðherra, skólanum málverkið Baulu eftir Ásgrím Jónsson að gjöf. Málverkið var keypt til Listasafns Íslands þetta sama ár og eru áhöld um það hvort Jónas frá Hriflu hafi haft heimild til að ráðstafa því einn síns liðs. Fyrrverandi safnstjóri Listasafns Íslands, Selma Jónsdóttir, reyndi að fá verkið aftur til safnsins. MA neitaði að afhenda verkið og benti á skjal þess efnis að um gjöf hefði verið að ræða frá Jónasi.Halldór Björn RunólfssonHalldór Björn Runólfsson, safnstjóri Listasafns Íslands, segir málið hálfgerða sorgarsögu. „Verkið er með réttu keypt inn til Listasafnsins árið 1927. Að mínum dómi tók Jónas verkið norður ófrjálsri hendi. Þarna fór hann með ríkiseigu eins og persónulegt góss. Ég tel samt sem áður ekkert hægt að gera í þessum efnum úr því sem komið er.“ „Þarna mætist kannski nýi og gamli tíminn,“ segir Jón Már Héðinsson, rektor Menntaskólans á Akureyri. „Hér takast á sjónarmið hvernig ráðamenn þess tíma litu á umboð sitt. Með höfðingsskap veitti Jónas þessa gjöf í tilefni þess að skólinn fékk leyfi til að útskrifa stúdenta. Jónas var merkur maður og einn sá mesti framfarasinni á sviði menntunar á Íslandi. Hann útskrifaðist frá skólanum með mjög hátt próf,“ segir Jón Már. Tryggvi Gíslason, fyrrverandi skólameistari, segist tvívegis hafa fengið bréf frá Listasafninu á þeim þremur áratugum sem hann var skólameistari við skólann. Hann þekki vel til sögunnar. „Ég neitaði því að skila málverkinu og fékk tvær beiðnir þess efnis. Benti ég á gjafabréf sem til er í skjalasafni skólans, undirritað af Jónasi Jónassyni.“„Ögraði embættismannakerfinu.“ Guðjón Friðriksson sagnfræðingur hefur skrifað þrjár bækur um Jónas frá Hriflu. Hann telur söguna um málverkið skólabókardæmi um embættisfærslur Jónasar. „Hann fór sínu fram og ráðskaðist með mál án þess að tala við nokkurn mann. Hann var ávallt í stríði við embættismenn og gerði oft á tíðum hluti upp á eigin spýtur. Með því að veita gagnfræðaskólanum leyfi til að útskrifa stúdenta var hann að ögra embættismannakerfinu í Reykjavík og takmarkaði í leiðinni fjöldann sem MR mátti útskrifa á ári hverju niður í 25 stúdenta. Þetta var hans leið til að setja ofan í við gamla kerfið,“ segir Guðjón Friðriksson.“Baula eftir Ásgrím Jónsson Mest lesið Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Innlent Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Innlent Sáu ekki andlit huldumanns sem þeir telja vera Pétur Jökul Innlent Megrunarlyfin nýjasta vopnið gegn hjartasjúkdómum? Erlent Umgengni og viðhorf til fatagáma hafi farið hríðversnandi Innlent Losnar af réttargeðdeild eftir allt saman Erlent Fjórum nígerískum ríkisborgurum flogið til Frankfurt Innlent Nær einróma ánægja en spurningum ósvarað um þjóðleikhússtjóra Innlent Fleiri fréttir Sóttu veikan mann á skemmtiferðaskip umkringt hafís Settur forstjóri skipaður forstjóri „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Breyttar forsendur kalli á nýjan unglingaskóla í Laugardal Ævintýralandið Ísland séð úr háloftunum Dæmdir fyrir ofbeldishrinu Hefur áhyggjur af nýfæddum lömbum á Höfða Uppflettingar í sjúkraskrá: Segir málinu alls ekki lokið Ítrekar afsökunarbeiðni til vöggustofubarna og fjölskyldna þeirra Helmingi dræmari kjörsókn nú en í síðustu forsetakosningum Fulltrúar Stígamóta reyna að tryggja öryggi kvennanna í Nígeríu Heimsótti Julian Assange í Belmarsh-öryggisfangelsið Brottvísun hælisleitenda og dræm þátttaka í utankjörfundi Bein útsending: Má ég taka þátt... í lífinu? Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Beint streymi: Uppfinningar og einkaleyfi Landris heldur áfram á sama hraða Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Friðlýsir hluta Fjaðrárgljúfurs Fjórum nígerískum ríkisborgurum flogið til Frankfurt Nær einróma ánægja en spurningum ósvarað um þjóðleikhússtjóra Fækka þeim tilvikum þar sem skrifa þarf tilvísanir fyrir börn Stefnt að því að ljúka samningaviðræðum um Ölfusárbrú nú í maí Umgengni og viðhorf til fatagáma hafi farið hríðversnandi „Erum hér í kvöld svo þetta gerist ekki í þögn“ Heimafæðingum fjölgar og teljast eðlilegri en áður Sáu ekki andlit huldumanns sem þeir telja vera Pétur Jökul Næsta gos gæti hafist á hverri stundu „Kisuprestar“ á Snæfellsnesi Hið opinbera skuldi sér og öðrum mæðrum afsökunarbeiðni Sjá meira
Óvíst er um eignarhald á málverkinu Baulu eftir Ásgrím Jónsson listmálara sem hefur verið til sýnis í Menntaskólanum á Akureyri allt frá árinu 1927. Listasafn Íslands telur sig eiga málverkið en forsvarsmenn MA telja skólann vera réttmætan eiganda. Málið á rætur að rekja til 29. október árið 1927. Þá var menntaskólanum, sem þá hét Gagnfræðaskólinn á Akureyri, veitt heimild til að útskrifa stúdenta. Við þau tímamót gaf Jónas Jónsson frá Hriflu, og þáverandi kennslumálaráðherra, skólanum málverkið Baulu eftir Ásgrím Jónsson að gjöf. Málverkið var keypt til Listasafns Íslands þetta sama ár og eru áhöld um það hvort Jónas frá Hriflu hafi haft heimild til að ráðstafa því einn síns liðs. Fyrrverandi safnstjóri Listasafns Íslands, Selma Jónsdóttir, reyndi að fá verkið aftur til safnsins. MA neitaði að afhenda verkið og benti á skjal þess efnis að um gjöf hefði verið að ræða frá Jónasi.Halldór Björn RunólfssonHalldór Björn Runólfsson, safnstjóri Listasafns Íslands, segir málið hálfgerða sorgarsögu. „Verkið er með réttu keypt inn til Listasafnsins árið 1927. Að mínum dómi tók Jónas verkið norður ófrjálsri hendi. Þarna fór hann með ríkiseigu eins og persónulegt góss. Ég tel samt sem áður ekkert hægt að gera í þessum efnum úr því sem komið er.“ „Þarna mætist kannski nýi og gamli tíminn,“ segir Jón Már Héðinsson, rektor Menntaskólans á Akureyri. „Hér takast á sjónarmið hvernig ráðamenn þess tíma litu á umboð sitt. Með höfðingsskap veitti Jónas þessa gjöf í tilefni þess að skólinn fékk leyfi til að útskrifa stúdenta. Jónas var merkur maður og einn sá mesti framfarasinni á sviði menntunar á Íslandi. Hann útskrifaðist frá skólanum með mjög hátt próf,“ segir Jón Már. Tryggvi Gíslason, fyrrverandi skólameistari, segist tvívegis hafa fengið bréf frá Listasafninu á þeim þremur áratugum sem hann var skólameistari við skólann. Hann þekki vel til sögunnar. „Ég neitaði því að skila málverkinu og fékk tvær beiðnir þess efnis. Benti ég á gjafabréf sem til er í skjalasafni skólans, undirritað af Jónasi Jónassyni.“„Ögraði embættismannakerfinu.“ Guðjón Friðriksson sagnfræðingur hefur skrifað þrjár bækur um Jónas frá Hriflu. Hann telur söguna um málverkið skólabókardæmi um embættisfærslur Jónasar. „Hann fór sínu fram og ráðskaðist með mál án þess að tala við nokkurn mann. Hann var ávallt í stríði við embættismenn og gerði oft á tíðum hluti upp á eigin spýtur. Með því að veita gagnfræðaskólanum leyfi til að útskrifa stúdenta var hann að ögra embættismannakerfinu í Reykjavík og takmarkaði í leiðinni fjöldann sem MR mátti útskrifa á ári hverju niður í 25 stúdenta. Þetta var hans leið til að setja ofan í við gamla kerfið,“ segir Guðjón Friðriksson.“Baula eftir Ásgrím Jónsson
Mest lesið Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Innlent Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Innlent Sáu ekki andlit huldumanns sem þeir telja vera Pétur Jökul Innlent Megrunarlyfin nýjasta vopnið gegn hjartasjúkdómum? Erlent Umgengni og viðhorf til fatagáma hafi farið hríðversnandi Innlent Losnar af réttargeðdeild eftir allt saman Erlent Fjórum nígerískum ríkisborgurum flogið til Frankfurt Innlent Nær einróma ánægja en spurningum ósvarað um þjóðleikhússtjóra Innlent Fleiri fréttir Sóttu veikan mann á skemmtiferðaskip umkringt hafís Settur forstjóri skipaður forstjóri „Heill vinnustaður er dreginn sundur og saman í háði“ Breyttar forsendur kalli á nýjan unglingaskóla í Laugardal Ævintýralandið Ísland séð úr háloftunum Dæmdir fyrir ofbeldishrinu Hefur áhyggjur af nýfæddum lömbum á Höfða Uppflettingar í sjúkraskrá: Segir málinu alls ekki lokið Ítrekar afsökunarbeiðni til vöggustofubarna og fjölskyldna þeirra Helmingi dræmari kjörsókn nú en í síðustu forsetakosningum Fulltrúar Stígamóta reyna að tryggja öryggi kvennanna í Nígeríu Heimsótti Julian Assange í Belmarsh-öryggisfangelsið Brottvísun hælisleitenda og dræm þátttaka í utankjörfundi Bein útsending: Má ég taka þátt... í lífinu? Vitni gefur ekki upp nafn vegna ótta við hefndaraðgerðir Beint streymi: Uppfinningar og einkaleyfi Landris heldur áfram á sama hraða Þurftu að farga 30 þúsund eintökum vegna forsetaframboðs Friðlýsir hluta Fjaðrárgljúfurs Fjórum nígerískum ríkisborgurum flogið til Frankfurt Nær einróma ánægja en spurningum ósvarað um þjóðleikhússtjóra Fækka þeim tilvikum þar sem skrifa þarf tilvísanir fyrir börn Stefnt að því að ljúka samningaviðræðum um Ölfusárbrú nú í maí Umgengni og viðhorf til fatagáma hafi farið hríðversnandi „Erum hér í kvöld svo þetta gerist ekki í þögn“ Heimafæðingum fjölgar og teljast eðlilegri en áður Sáu ekki andlit huldumanns sem þeir telja vera Pétur Jökul Næsta gos gæti hafist á hverri stundu „Kisuprestar“ á Snæfellsnesi Hið opinbera skuldi sér og öðrum mæðrum afsökunarbeiðni Sjá meira