Notkun rítalíns jókst um rúm 52% milli 2009 og 2013 Óli Kristján Ármannsson skrifar 23. apríl 2014 07:00 Tölur Lyfjastofnunar sýna að síðustu fjögur ár virðist jafnaðaraukning í notkun lyfja við ofvirkni og athyglisbresti vera rúm 11 prósent á ári. Milli 2011 og 2013 jókst notkun rítalín-lyfja um 22,9 prósent. Fréttablaðið/Stefán Notkun rítalínlyfja, sem notuð eru við ofvirkni og athyglisbresti, tók stökk á síðustu fjórum árum, samkvæmt nýjum tölum Lyfjastofnunar. Milli áranna 2009 og 2013 jókst notkun slíkra lyfja um 52,2 prósent, fór úr 12,84 dagskömmtum á hverja þúsund íbúa í 19,54 dagskammta. Ef horft er til magns lyfjanna nemur aukningin hins vegar 54,4 prósentum, fer úr tæplega 1,5 milljónum dagskammta í rúmlega 2,3 milljónir. Á sama tímabili fór smásöluverð lyfjanna úr 525,2 milljónum króna árið 2009 í 850,4 milljónir á síðasta ári. Ólafur B. Einarsson, verkefnisstjóri lyfjamála hjá Embætti landlæknis, segir mikla vinnu hafa verið í gangi til að átta sig á þróuninni hér og hvernig bregðast eigi við. Meðal annars hafi verið komið upp nýju greiningarteymi á Landspítalanum sem sinnir greiningu fullorðinna. Á meðan notkun þessara lyfja aukist hér á landi dragi heldur úr henni á öðrum Norðurlöndum. Hér hafi notendum þessara lyfja hins vegar fjölgað, bæði fullorðnum og börnum, og notkun verið nær því sem gerist í Bandaríkjunum. RÚV greindi fyrir helgi frá rannsókn sem sýndi að milli 2003 og 2012 hafi notkun fullorðinna á ofvirknilyfjum nær fjórfaldast. Ólafur segir vitað að lyf af þessu tagi séu misnotuð og vísar þar til doktorsverkefnis Guðrúnar Dóru Bjarnadóttur læknis. „Hún hefur kannað ástandið hjá sprautufíklum og þessi metýlfenídatlyf eru hvað vinsælust hjá þeim og virðast tekin fram yfir ólögleg efni,“ segir hann. „Fíknin í þetta virðist vera meiri en í þessi ólöglegu efni.“ Reynt sé að bregðast við aukinni misnotkun með bættri greiningu og með því að setja aukið púður í eftirlit. Sameiginlegur gagnagrunnur um lyfjaávísanir hafi verið til frá 2006, en nú sé stefnt að aðgangi lækna að rauntímagrunni. „Annars virðist vandamálið með þessi lyf ekki vera þetta svokallaða doctor shopping. Vandamálið virðist vera of margar greiningar.“ Ólafur segir að hópur á vegum Landlæknis, Sjúkratrygginga og Lyfjastofnunar hafi gert tillögur til úrbóta til velferðarráðuneytisins. Vandamálið sé hins vegar margþætt. Þótt mikið stökk upp á við í notkun lyfja við ofvirkni og athyglisbresti kunni að benda til þess að pottur sé brotinn, byggi þær á greiningum sem unnar séu af sérfræðingum. „Við stöndum okkur ekkert sérstaklega vel þegar fólk er að misnota þessi lyf. Mest lesið Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Innlent Stutt í næsta gos komi til gosloka Innlent „Það er hart sótt að okkar fólki“ Innlent Úrskurðurinn felldur úr gildi Innlent Vilja endurupptöku í máli Weinstein Erlent Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Innlent Litaðir seðlar til skoðunar og málið á mjög viðkvæmu stigi Innlent Vill hinn almenna launamann á þing Innlent Sinueldur í Munaðarneslandi Innlent Íslensk stjórnvöld haldin „sjúkri undirgefni“ Innlent Fleiri fréttir Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Stutt í næsta gos komi til gosloka „Það er hart sótt að okkar fólki“ Nemendur Flóaskóla slá í gegn með Langspilin sín Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Jarðhræringar á Reykjanesi, flug til Færeyja og verkalýðsdagurinn Úrskurðurinn felldur úr gildi Vill hinn almenna launamann á þing Sinueldur í Munaðarneslandi Íslensk stjórnvöld haldin „sjúkri undirgefni“ Barn á Akureyri greindist með kíghósta Íslensk fjara á lista yfir bestu strendur heims Beint: Hátíðarhöld á verkalýðsdaginn 2024 Sniglar hægja á umferð Yrði gagnkynhneigður maður spurður sömu spurningar? Verkalýðsbaráttan aldrei verið jafn mikilvæg Einkamálefni forsetaframbjóðanda, verkalýðsdagurinn og háskólamótmæli „Hinsegin fólk þekkir vel að vera smættað niður í einkalíf sitt“ Hátíðardagskrá víða um land á verkalýðsdaginn Litaðir seðlar til skoðunar og málið á mjög viðkvæmu stigi Sagðist ætla að nota tíu milljón króna kókaín allt sjálfur Arnór Sighvatsson settur varaseðlabankastjóri fjármálastöðugleika Sér eftir Landsdómsmálinu: „Ég myndi aldrei gera þetta svona aftur“ Íslenskar stjörnur fái peninga að gjöf til að leggja undir í veðmálum Hjólastólinn í „tengdamömmuboxi“ á toppi bílsins Gæti dregið til tíðinda á næstu klukkustundum Fallið frá ráðningarferli og Hermann fylgir Sigurði Inga Allt að fimm milljóna króna sekt á hvern fisk Gamla stjarnan þótti ekki henta nútímakröfum Ekkert eftirlit með veðmálasíðum, landris við Svartsengi og milljónasektir fyrir eldislax Sjá meira
Notkun rítalínlyfja, sem notuð eru við ofvirkni og athyglisbresti, tók stökk á síðustu fjórum árum, samkvæmt nýjum tölum Lyfjastofnunar. Milli áranna 2009 og 2013 jókst notkun slíkra lyfja um 52,2 prósent, fór úr 12,84 dagskömmtum á hverja þúsund íbúa í 19,54 dagskammta. Ef horft er til magns lyfjanna nemur aukningin hins vegar 54,4 prósentum, fer úr tæplega 1,5 milljónum dagskammta í rúmlega 2,3 milljónir. Á sama tímabili fór smásöluverð lyfjanna úr 525,2 milljónum króna árið 2009 í 850,4 milljónir á síðasta ári. Ólafur B. Einarsson, verkefnisstjóri lyfjamála hjá Embætti landlæknis, segir mikla vinnu hafa verið í gangi til að átta sig á þróuninni hér og hvernig bregðast eigi við. Meðal annars hafi verið komið upp nýju greiningarteymi á Landspítalanum sem sinnir greiningu fullorðinna. Á meðan notkun þessara lyfja aukist hér á landi dragi heldur úr henni á öðrum Norðurlöndum. Hér hafi notendum þessara lyfja hins vegar fjölgað, bæði fullorðnum og börnum, og notkun verið nær því sem gerist í Bandaríkjunum. RÚV greindi fyrir helgi frá rannsókn sem sýndi að milli 2003 og 2012 hafi notkun fullorðinna á ofvirknilyfjum nær fjórfaldast. Ólafur segir vitað að lyf af þessu tagi séu misnotuð og vísar þar til doktorsverkefnis Guðrúnar Dóru Bjarnadóttur læknis. „Hún hefur kannað ástandið hjá sprautufíklum og þessi metýlfenídatlyf eru hvað vinsælust hjá þeim og virðast tekin fram yfir ólögleg efni,“ segir hann. „Fíknin í þetta virðist vera meiri en í þessi ólöglegu efni.“ Reynt sé að bregðast við aukinni misnotkun með bættri greiningu og með því að setja aukið púður í eftirlit. Sameiginlegur gagnagrunnur um lyfjaávísanir hafi verið til frá 2006, en nú sé stefnt að aðgangi lækna að rauntímagrunni. „Annars virðist vandamálið með þessi lyf ekki vera þetta svokallaða doctor shopping. Vandamálið virðist vera of margar greiningar.“ Ólafur segir að hópur á vegum Landlæknis, Sjúkratrygginga og Lyfjastofnunar hafi gert tillögur til úrbóta til velferðarráðuneytisins. Vandamálið sé hins vegar margþætt. Þótt mikið stökk upp á við í notkun lyfja við ofvirkni og athyglisbresti kunni að benda til þess að pottur sé brotinn, byggi þær á greiningum sem unnar séu af sérfræðingum. „Við stöndum okkur ekkert sérstaklega vel þegar fólk er að misnota þessi lyf.
Mest lesið Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Innlent Stutt í næsta gos komi til gosloka Innlent „Það er hart sótt að okkar fólki“ Innlent Úrskurðurinn felldur úr gildi Innlent Vilja endurupptöku í máli Weinstein Erlent Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Innlent Litaðir seðlar til skoðunar og málið á mjög viðkvæmu stigi Innlent Vill hinn almenna launamann á þing Innlent Sinueldur í Munaðarneslandi Innlent Íslensk stjórnvöld haldin „sjúkri undirgefni“ Innlent Fleiri fréttir Icelandair flýgur til Færeyja að nýju Stutt í næsta gos komi til gosloka „Það er hart sótt að okkar fólki“ Nemendur Flóaskóla slá í gegn með Langspilin sín Háskólanemar halda lautarferð og stofna hreyfingu fyrir Palestínu Jarðhræringar á Reykjanesi, flug til Færeyja og verkalýðsdagurinn Úrskurðurinn felldur úr gildi Vill hinn almenna launamann á þing Sinueldur í Munaðarneslandi Íslensk stjórnvöld haldin „sjúkri undirgefni“ Barn á Akureyri greindist með kíghósta Íslensk fjara á lista yfir bestu strendur heims Beint: Hátíðarhöld á verkalýðsdaginn 2024 Sniglar hægja á umferð Yrði gagnkynhneigður maður spurður sömu spurningar? Verkalýðsbaráttan aldrei verið jafn mikilvæg Einkamálefni forsetaframbjóðanda, verkalýðsdagurinn og háskólamótmæli „Hinsegin fólk þekkir vel að vera smættað niður í einkalíf sitt“ Hátíðardagskrá víða um land á verkalýðsdaginn Litaðir seðlar til skoðunar og málið á mjög viðkvæmu stigi Sagðist ætla að nota tíu milljón króna kókaín allt sjálfur Arnór Sighvatsson settur varaseðlabankastjóri fjármálastöðugleika Sér eftir Landsdómsmálinu: „Ég myndi aldrei gera þetta svona aftur“ Íslenskar stjörnur fái peninga að gjöf til að leggja undir í veðmálum Hjólastólinn í „tengdamömmuboxi“ á toppi bílsins Gæti dregið til tíðinda á næstu klukkustundum Fallið frá ráðningarferli og Hermann fylgir Sigurði Inga Allt að fimm milljóna króna sekt á hvern fisk Gamla stjarnan þótti ekki henta nútímakröfum Ekkert eftirlit með veðmálasíðum, landris við Svartsengi og milljónasektir fyrir eldislax Sjá meira