Notkun rítalíns jókst um rúm 52% milli 2009 og 2013 Óli Kristján Ármannsson skrifar 23. apríl 2014 07:00 Tölur Lyfjastofnunar sýna að síðustu fjögur ár virðist jafnaðaraukning í notkun lyfja við ofvirkni og athyglisbresti vera rúm 11 prósent á ári. Milli 2011 og 2013 jókst notkun rítalín-lyfja um 22,9 prósent. Fréttablaðið/Stefán Notkun rítalínlyfja, sem notuð eru við ofvirkni og athyglisbresti, tók stökk á síðustu fjórum árum, samkvæmt nýjum tölum Lyfjastofnunar. Milli áranna 2009 og 2013 jókst notkun slíkra lyfja um 52,2 prósent, fór úr 12,84 dagskömmtum á hverja þúsund íbúa í 19,54 dagskammta. Ef horft er til magns lyfjanna nemur aukningin hins vegar 54,4 prósentum, fer úr tæplega 1,5 milljónum dagskammta í rúmlega 2,3 milljónir. Á sama tímabili fór smásöluverð lyfjanna úr 525,2 milljónum króna árið 2009 í 850,4 milljónir á síðasta ári. Ólafur B. Einarsson, verkefnisstjóri lyfjamála hjá Embætti landlæknis, segir mikla vinnu hafa verið í gangi til að átta sig á þróuninni hér og hvernig bregðast eigi við. Meðal annars hafi verið komið upp nýju greiningarteymi á Landspítalanum sem sinnir greiningu fullorðinna. Á meðan notkun þessara lyfja aukist hér á landi dragi heldur úr henni á öðrum Norðurlöndum. Hér hafi notendum þessara lyfja hins vegar fjölgað, bæði fullorðnum og börnum, og notkun verið nær því sem gerist í Bandaríkjunum. RÚV greindi fyrir helgi frá rannsókn sem sýndi að milli 2003 og 2012 hafi notkun fullorðinna á ofvirknilyfjum nær fjórfaldast. Ólafur segir vitað að lyf af þessu tagi séu misnotuð og vísar þar til doktorsverkefnis Guðrúnar Dóru Bjarnadóttur læknis. „Hún hefur kannað ástandið hjá sprautufíklum og þessi metýlfenídatlyf eru hvað vinsælust hjá þeim og virðast tekin fram yfir ólögleg efni,“ segir hann. „Fíknin í þetta virðist vera meiri en í þessi ólöglegu efni.“ Reynt sé að bregðast við aukinni misnotkun með bættri greiningu og með því að setja aukið púður í eftirlit. Sameiginlegur gagnagrunnur um lyfjaávísanir hafi verið til frá 2006, en nú sé stefnt að aðgangi lækna að rauntímagrunni. „Annars virðist vandamálið með þessi lyf ekki vera þetta svokallaða doctor shopping. Vandamálið virðist vera of margar greiningar.“ Ólafur segir að hópur á vegum Landlæknis, Sjúkratrygginga og Lyfjastofnunar hafi gert tillögur til úrbóta til velferðarráðuneytisins. Vandamálið sé hins vegar margþætt. Þótt mikið stökk upp á við í notkun lyfja við ofvirkni og athyglisbresti kunni að benda til þess að pottur sé brotinn, byggi þær á greiningum sem unnar séu af sérfræðingum. „Við stöndum okkur ekkert sérstaklega vel þegar fólk er að misnota þessi lyf. Mest lesið Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Innlent „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Innlent Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Fleiri fréttir Telur ekki óeðlilegt að sýna mótmælendum samstöðu Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Einhver í herberginu segi ekki satt „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Sjá meira
Notkun rítalínlyfja, sem notuð eru við ofvirkni og athyglisbresti, tók stökk á síðustu fjórum árum, samkvæmt nýjum tölum Lyfjastofnunar. Milli áranna 2009 og 2013 jókst notkun slíkra lyfja um 52,2 prósent, fór úr 12,84 dagskömmtum á hverja þúsund íbúa í 19,54 dagskammta. Ef horft er til magns lyfjanna nemur aukningin hins vegar 54,4 prósentum, fer úr tæplega 1,5 milljónum dagskammta í rúmlega 2,3 milljónir. Á sama tímabili fór smásöluverð lyfjanna úr 525,2 milljónum króna árið 2009 í 850,4 milljónir á síðasta ári. Ólafur B. Einarsson, verkefnisstjóri lyfjamála hjá Embætti landlæknis, segir mikla vinnu hafa verið í gangi til að átta sig á þróuninni hér og hvernig bregðast eigi við. Meðal annars hafi verið komið upp nýju greiningarteymi á Landspítalanum sem sinnir greiningu fullorðinna. Á meðan notkun þessara lyfja aukist hér á landi dragi heldur úr henni á öðrum Norðurlöndum. Hér hafi notendum þessara lyfja hins vegar fjölgað, bæði fullorðnum og börnum, og notkun verið nær því sem gerist í Bandaríkjunum. RÚV greindi fyrir helgi frá rannsókn sem sýndi að milli 2003 og 2012 hafi notkun fullorðinna á ofvirknilyfjum nær fjórfaldast. Ólafur segir vitað að lyf af þessu tagi séu misnotuð og vísar þar til doktorsverkefnis Guðrúnar Dóru Bjarnadóttur læknis. „Hún hefur kannað ástandið hjá sprautufíklum og þessi metýlfenídatlyf eru hvað vinsælust hjá þeim og virðast tekin fram yfir ólögleg efni,“ segir hann. „Fíknin í þetta virðist vera meiri en í þessi ólöglegu efni.“ Reynt sé að bregðast við aukinni misnotkun með bættri greiningu og með því að setja aukið púður í eftirlit. Sameiginlegur gagnagrunnur um lyfjaávísanir hafi verið til frá 2006, en nú sé stefnt að aðgangi lækna að rauntímagrunni. „Annars virðist vandamálið með þessi lyf ekki vera þetta svokallaða doctor shopping. Vandamálið virðist vera of margar greiningar.“ Ólafur segir að hópur á vegum Landlæknis, Sjúkratrygginga og Lyfjastofnunar hafi gert tillögur til úrbóta til velferðarráðuneytisins. Vandamálið sé hins vegar margþætt. Þótt mikið stökk upp á við í notkun lyfja við ofvirkni og athyglisbresti kunni að benda til þess að pottur sé brotinn, byggi þær á greiningum sem unnar séu af sérfræðingum. „Við stöndum okkur ekkert sérstaklega vel þegar fólk er að misnota þessi lyf.
Mest lesið Einhver í herberginu segi ekki satt Innlent Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Innlent Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Innlent Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Innlent Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Innlent „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Innlent Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Innlent Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Innlent Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Innlent Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Innlent Fleiri fréttir Telur ekki óeðlilegt að sýna mótmælendum samstöðu Staldraði við þegar talað var um fóstur sem frumuklasa Skipstjórinn gistir fangageymslur ásamt stýrimanni Kviknaði í bensínbíl í akstri á Dalbraut Einhver í herberginu segi ekki satt „Við erum ekki hlutlaus þjóð“ Katrín tekur forystuna á ný og Halla T í sókn Vendingar í nýrri könnun og mannbjörg á ögurstundu Svona voru kappræður sex efstu í baráttunni um Bessastaði Spyr hvort eðlilegt sé að ráðherrar taki þátt í erlendum mótmælum Viktor hvetur forsetaframbjóðendur til að sniðganga Stöð 2 Skipstjórinn og tveir stýrimenn handteknir vegna sjóslyssins Óvinnufær eftir harkalegt fall þegar strappur slitnaði Skipuð aðstoðarlögreglustjóri á höfuðborgarsvæðinu Valdimar Hermannsson nýr sveitarstjóri Vopnafjarðarhrepps Bjarni ætlar að geta Katrínar í formálanum Þórey í Konukoti hlaut mannréttindaverðlaun Reykjavíkur Nafnið Hroði of hroðalegt Fékk sting í hjartað þegar hann sá nafnið á bátnum Um 920 mál óafgreidd hjá kærunefnd útlendingamála Færa almannavarnastig niður á óvissustig vegna vatnslagnarinnar Fólk muni ekki borga 200 þúsund fyrir „heimili sem það notar sem sumarbústað“ Vísbending um að flutningaskip hafi hvolft bátnum Skikkar lögreglu til að rannsaka stjórn aðventista Sjóslys, Þórkatla og framtíð Play Kvikusöfnunin áfram stöðug Tóku niður íslenska svikasíðu með FBI Hafna tilboðum í áætlunarflug milli Reykjavíkur og Hornafjarðar Segir rangt að gjaldskylda á nagladekk sé í skoðun „Blaut tuska í andlit Félags eldri borgara í Reykjavík“ Sjá meira