Breyting á reglum frekar en undanþágur

Skýrsluhöfundar segja að samkvæmt lögum ESB sé hægt að veita varanlegar undanþágur frá reglum sambandsins í aðildarsamningi. Sambandið setji hins vegar alltaf fram þá kröfu að nýtt aðildarríki gangi að öllu regluverki þess óbreyttu. Varanlegar undanþágur hafi ekki verið veittar í landbúnaðar- eða sjávarútvegsmálum.
Skoðun á aðildarsamningum, sem hafa lagagildi, leiði í ljós að hægt sé að fá tímabundnar undanþágur, mismunandi víðtækar og sem standa mislengi. EFTA-ríkin sem sömdu um aðild 1994 hafi þannig fengið ýmsar undanþágur í landbúnaðarmálum í fimm ár.
Í skýrslunni eru hins vegar rakin dæmi um breytingu á reglum ESB í þágu einstakra aðildarríkja. Annars vegar er nefnt ákvæði um svokallaðan heimskautalandbúnað, sem heimilaði Noregi, Svíþjóð og Finnlandi að styrkja sérstaklega til langs tíma landbúnað á harðbýlum svæðum til að tryggja að hann væri stundaður áfram. Annað dæmi sé undanþágur frá fiskveiðistefnu ESB í aðildarsamningi við Möltu, en þar hafi veri mælt fyrir um breytingar á reglugerð um tæknilegar verndarráðstafanir vegna viðhalds fiskistofna í Miðjarðarhafi.
„Þær tilhliðranir sem Malta fékk með þessu er því að finna í gerðum Evrópusambandsins. Þeim gerðum getur sambandið auðvitað síðar breytt með þeirri málsmeðferð sem um það gildir innan þess,“ segir í skýrslunni.
Loks segir um þetta í skýrslunni: „Í samanteknu máli má því segja að erfitt geti reynst að ná fram varanlegum undanþágum frá reglum sambandsréttar í þeirri merkingu sem hér er lögð í það orðasamband. Það á sérstaklega við á sviði fiskveiða og landbúnaðarmála þar sem stefnan er sameiginleg og Evrópusambandið fer að mestu leyti eitt með lagasetningarvald. Sé keppt að slíku markmiði í aðildarviðræðum verður að kveða á um allar slíkar undanþágur með mjög skýrum hætti ef tryggja á að þær haldi. Eins og áður greinir eru fordæmi fyrir því að unnt að ná fram tímabundnum undanþágum eða jafnvel annarri lagasetningu sambandsins í þágu íslenskra hagsmuna ef þær eru vel rökstuddar. Slíkar undanþágur haldast þó aðeins þann tíma sem þeim er markaður og/eða þar til breyting kann að vera gerð á viðkomandi löggjöf sambandsins. Varast ber að leggja mikið upp úr yfirlýsingum sem fylgja kunna aðildarsamningi a.m.k. að því er lögfræðilegt gildi þeirra varðar.“
Tengdar fréttir

Reynt að mæta lýðræðishalla
„Að sama skapi hafa áhrif þjóðþinga aðildarríkja Evrópusambandsins farið stöðugt vaxandi,“ segir í skýrslu Hagfræðistofnunar HÍ um aðildarviðræður Íslands og ESB.

Erfitt að laga Ísland að fiskveiðistefnunni
ESB hefði líklega farið fram á tímasetta áætlun um aðlögun að sameiginlegri sjávarútvegsstefnu.

Segir stöðu Íslands gagnvart ESB ljósari en áður
Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra segir lítið af nýjum upplýsingum í Evrópuskýrslu Hagfræðistofnunar.

ESB torveldar framkvæmd dauðarefsinga í Bandaríkjunum
Í Bandaríkjunum hefur lengi verið skortur á banvænum lyfjum sem notuð eru til að framfylgja dauðadómi.

Hægt að bæta upp afnám verndartolla
Hagfræðistofnun Háskóla Íslands segir í skýrslu sinni um stöðu aðildarviðræðna Íslands og Evrópusambandsins að embættismenn ESB hafi ekki séð fram á óleysanleg vandamál í viðræðum um landbúnað.

Erfitt að leggja mat á stöðu viðræðna
Hagfræðistofnun Háskóla Íslands segir óheppilegt að ekki hafi verið lögð fram samningafstaða í fjórum köflum í samningaviðræðunum við ESB, þegar meta á stöðu viðræðnanna.

Landsmenn fá að sjá Evrópuskýrsluna í dag
Þingmenn Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks funduðu hvor í sínu lagi í gærkvöldi vegna Evrópuskýrslunnar sem er að vænta í dag. Ríkisstjórnin mun ræða hana á fundi fyrir hádegi í dag.

Segir að ekkert komi fram sem mæli gegn aðildarviðræðum
Árni Páll Árnason, formaður Samfylkingarinnar, segir í færslu á Fésbókarsíðu sinni að ekkert komi fram í Evrópuskýrslunni sem mælir gegn því að aðildarviðræðum verði haldið áfram.

Dæmi um undanþágur frá sjávarútvegsstefnunni
„Hins vegar hafa fengist tímabundnar undanþágur og í sumum tilfellum hefur tekist að fá fram breytingar í löggjöf sambandsins til að eiga við sérstök vandamál," segir í skýrslu Hagfræðistofnunar HÍ um stöðu aðildarviðræðna við ESB.

Verðbólga lækkar við inngöngu í ESB
Við inngöngu í Evrópusambandið hafa ríki sem glímt hafa við háa verðbólgu náð tökum á henni. Þetta kemur fram í skýrslu Hagfræðistofnunnar HÍ um aðildarviðræður Íslands og Evrópusambandsins

„Samband fullvalda ríkja“
Aðildarríkin hafa síðasta orðið um hvaða vald er framselt stofnunum ESB