Allt á niðurleið Sigurður Friðleifsson skrifar 26. mars 2014 14:15 Íslendingar eiga tvær þjóðaríþróttir, glímu og neikvæðni, og dugnaður okkar í báðum þessum greinum er óumdeildur. Þá sjaldan sem jákvæðni er borin á borð fyrir okkur er hún yfirleitt tengd stjórnmálaflokkum eða hagsmunaðilum sem sjálfkrafa þýðir að um helmingur þjóðarinnar setur allar lokur fyrir vit sín og meðtekur ekki skilaboðin hvort sem þau eru rétt eða röng. Hér ætla ég að kynna jákvæðar tölur sem eru engum sérstökum hagsmunaaðilum að þakka heldur fyrst og fremst Íslendingum sjálfum, hvar sem þeir standa í pólitík eða á vinnumarkaði. Olía hefur lengi keyrt stóran hluta af hagkerfi Íslendinga með tilheyrandi gjaldeyriskostnaði og mengun. Olía hefur ekki einungis neikvæð umhverfisáhrif heldur er hún stór kostnaðarliður í þjóðarbúi sem illa má við gjaldeyristapi. Til lengri tíma er líka ómögulegt að vera háður olíu enda um endanlega auðlind að ræða sem gengur til þurrðar einn daginn. Í umhverfismálum er oft einblínt á það sem miður fer og vonleysið ræður ríkjum en sumt sem er á niðurleið á einmitt að vera á niðurleið og það gildir einmitt um olíunotkun Íslendinga. Á línuritinu sést að olíunotkun á hvern Íslending er á hraðri niðurleið og hefur farið úr rúmlega 2,2 tonnum niður fyrir 1,5 tonn á hvern íbúa. Grafið nær yfir langt tímabil og dekkar bæði hægri og vinstri stjórnir, góðæri og kreppu og hátt og lágt gengi krónu. Með öðrum orðum þá er árangurinn raunverulegur. Í raun er árangurinn að hluta til vanáætlaður þar sem olíunotkun sífjölgandi ferðmanna á Íslandi skrifast að fullu á okkar tölfræðireikning.Hvað veldur? Þar sem við Íslendingar erum svo lánsamir að framleiða allt okkar rafmagn og hita með innlendum og kolefnisfríum orkugjöfum þá er olíunotkun landans bundinn við tvo þætti þ.e. sjávarútveg og farartæki. Í sjávarútvegi hefur nýtni fiskiskipa aukist en stóra breytan er rafvæðing fiskimjölsverksmiðja þar sem olíu hefur verið skipt út fyrir innlenda raforku. Þessi orkuskipti fiskimjölsverksmiðja samsvarar olíunotkun tugþúsunda heimilisbifreiða. Fjölmargir þættir útskýra svo minnkun á olíunotkun bifreiða. Í fyrsta lagi eru landsmenn nú mun skynsamari í vali og nýjum bifreiðum og eyða nýjir bílar nú 2-4 lítrum minna, á hverja 100 ekna km., en raunin var í kringum aldamótin. Þetta þýðir með öðrum orðum að við komust sömu vegalengdir á miklu færri olíulítrum. Sá gjaldeyrisparnaður sem fylgir nýtnari bílaflota nemur milljörðum króna á ársgrundvelli. Í öðru lagi eru Íslendingar alltaf að verða duglegari að ferðast í strætisvögnum, gangandi, á hjóli eða í samfloti með öðrum. Nú hefur einokun olíunnar í samgöngum einnig verið rofin og innlent gas og rafmagn knýr ótal farartæki sem vonandi munu fjölga hratt og örugglega á næstu árum. Það er von mín að þessar tölur hvetji okkur til að halda áfram á sömu braut og þjóðin verði fyrr en síðar óháð olíuinnflutningi með tilheyrandi umhverfis- og efnahagsávinningi. Merkilegast er þó að þessi árangur hefur náðst án þess að rýra lífsgæði eða hagvöxt í landinu. Við erum sem sagt þjóð á uppleið með olíunotkun á niðurleið. Þetta eru jákvæð skilaboð sem eiga að vera okkur hvatning til áframhaldandi framfara. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson Skoðun Skoðun Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Sjá meira
Íslendingar eiga tvær þjóðaríþróttir, glímu og neikvæðni, og dugnaður okkar í báðum þessum greinum er óumdeildur. Þá sjaldan sem jákvæðni er borin á borð fyrir okkur er hún yfirleitt tengd stjórnmálaflokkum eða hagsmunaðilum sem sjálfkrafa þýðir að um helmingur þjóðarinnar setur allar lokur fyrir vit sín og meðtekur ekki skilaboðin hvort sem þau eru rétt eða röng. Hér ætla ég að kynna jákvæðar tölur sem eru engum sérstökum hagsmunaaðilum að þakka heldur fyrst og fremst Íslendingum sjálfum, hvar sem þeir standa í pólitík eða á vinnumarkaði. Olía hefur lengi keyrt stóran hluta af hagkerfi Íslendinga með tilheyrandi gjaldeyriskostnaði og mengun. Olía hefur ekki einungis neikvæð umhverfisáhrif heldur er hún stór kostnaðarliður í þjóðarbúi sem illa má við gjaldeyristapi. Til lengri tíma er líka ómögulegt að vera háður olíu enda um endanlega auðlind að ræða sem gengur til þurrðar einn daginn. Í umhverfismálum er oft einblínt á það sem miður fer og vonleysið ræður ríkjum en sumt sem er á niðurleið á einmitt að vera á niðurleið og það gildir einmitt um olíunotkun Íslendinga. Á línuritinu sést að olíunotkun á hvern Íslending er á hraðri niðurleið og hefur farið úr rúmlega 2,2 tonnum niður fyrir 1,5 tonn á hvern íbúa. Grafið nær yfir langt tímabil og dekkar bæði hægri og vinstri stjórnir, góðæri og kreppu og hátt og lágt gengi krónu. Með öðrum orðum þá er árangurinn raunverulegur. Í raun er árangurinn að hluta til vanáætlaður þar sem olíunotkun sífjölgandi ferðmanna á Íslandi skrifast að fullu á okkar tölfræðireikning.Hvað veldur? Þar sem við Íslendingar erum svo lánsamir að framleiða allt okkar rafmagn og hita með innlendum og kolefnisfríum orkugjöfum þá er olíunotkun landans bundinn við tvo þætti þ.e. sjávarútveg og farartæki. Í sjávarútvegi hefur nýtni fiskiskipa aukist en stóra breytan er rafvæðing fiskimjölsverksmiðja þar sem olíu hefur verið skipt út fyrir innlenda raforku. Þessi orkuskipti fiskimjölsverksmiðja samsvarar olíunotkun tugþúsunda heimilisbifreiða. Fjölmargir þættir útskýra svo minnkun á olíunotkun bifreiða. Í fyrsta lagi eru landsmenn nú mun skynsamari í vali og nýjum bifreiðum og eyða nýjir bílar nú 2-4 lítrum minna, á hverja 100 ekna km., en raunin var í kringum aldamótin. Þetta þýðir með öðrum orðum að við komust sömu vegalengdir á miklu færri olíulítrum. Sá gjaldeyrisparnaður sem fylgir nýtnari bílaflota nemur milljörðum króna á ársgrundvelli. Í öðru lagi eru Íslendingar alltaf að verða duglegari að ferðast í strætisvögnum, gangandi, á hjóli eða í samfloti með öðrum. Nú hefur einokun olíunnar í samgöngum einnig verið rofin og innlent gas og rafmagn knýr ótal farartæki sem vonandi munu fjölga hratt og örugglega á næstu árum. Það er von mín að þessar tölur hvetji okkur til að halda áfram á sömu braut og þjóðin verði fyrr en síðar óháð olíuinnflutningi með tilheyrandi umhverfis- og efnahagsávinningi. Merkilegast er þó að þessi árangur hefur náðst án þess að rýra lífsgæði eða hagvöxt í landinu. Við erum sem sagt þjóð á uppleið með olíunotkun á niðurleið. Þetta eru jákvæð skilaboð sem eiga að vera okkur hvatning til áframhaldandi framfara.
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar