Stöndum vörð um skapandi atvinnugreinar Kolbrún Halldórsdóttir skrifar 3. september 2013 06:00 Ekki líður á löngu þar til fyrsta fjárlagafrumvarp nýrrar ríkisstjórnar lítur dagsins ljós. Þess er nú beðið með eftirvæntingu í opinberum stofnunum og meðal þeirra sem reiða sig á opinber framlög til samfélagslegra verkefna af fjölbreyttum toga. En eftirvæntingin er lituð óróleika vegna óvissu um niðurstöðuna. Ríkisstjórnin hefur boðað niðurskurðaraðgerðir og hefur falið sérskipuðum hópi að gera tillögur að hagræðingu í ríkisrekstri. Í umfjöllun fjölmiðla um væntanlegar hagræðingaraðgerðir hefur þriggja ára fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar gjarnan borið á góma og því haldið fram að hún sé í uppnámi að meira eða minna leyti. Sú áætlun var fyrst kynnt á vordögum 2012 og á fjárlögum yfirstandandi árs eru liðlega tíu milljarðar merktir verkefnum sem tilheyra áætluninni. Tekjuhlið áætlunarinnar hefur verið umdeild og ljóst að sá hluti hennar sem tengdur var auknum arði af veiðigjaldi mun ekki ganga eftir og óljóst hvað verður með þann hluta sem tengdur var arði af eignasölu. Fjárfestingaráætluninni var ætlað að fjármagna viðamikil verkefni á vettvangi samgangna auk byggingar nýs fangelsis og húss íslenskra fræða, einnig gerði hún ráð fyrir auknum stuðningi við rannsóknir og tækniþróun, uppbyggingu ferðamannastaða og friðlýstra svæða auk ýmissa verkefna á sviði græna hagkerfisins. Þá eru ótalin verkefni á vettvangi lista og skapandi greina, en þau eru einmitt tilefni þessa pistils. 190 milljarða velta Á undanförnum árum hefur talsverð vinna verið lögð í kortlagningu skapandi greina, m.a. gerð rannsókn á hagrænum áhrifum þeirra, sem leiddi í ljós að árleg velta greinanna nemur um 190 milljörðum króna og að þær skapa um 10.000 ársstörf. Um þessar mundir starfa fjögur ráðuneyti saman að því að skilgreina stjórnsýslu greinanna og framtíðarstefnu á grundvelli skýrslu sem gefin var út á haustdögum 2012. Með fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar voru sett fram áform til þriggja ára um aukin framlög til verkefnatengdra sjóða á vettvangi lista og sköpunar. Í krafti hennar var framlag til Kvikmyndasjóðs tvöfaldað auk þess sem stofnaðir voru fjórir nýir sjóðir, sem nokkuð lengi hafði verið beðið eftir, þ.e. Hönnunarsjóður, Myndlistarsjóður, Útflutningssjóður tónlistar og Handverkssjóður. Þá var sett aukið fjármagn til sjóða á sviði bókmennta, til starfsemi atvinnuleikhópa og til Tónlistarsjóðs. Í heildina er hér um að ræða stuðning við skapandi atvinnulíf upp á 720 milljónir króna, þar af 470 milljónir til Kvikmyndasjóðs og 250 milljónir í aðra sjóði. Þessir fjármunir eru til staðar í fjárlögum 2013 og augljóst að ef þeirra nýtur ekki við í fjárlögum 2014 mun það koma hart niður á uppbyggingu þeirra atvinnugreina sem byggja á starfi listamanna og hönnuða. Mikið í húfi Forsvarsmenn aðildarfélaga BÍL – Bandalags íslenskra listamanna, sem eru 14 talsins og hafa innan sinna vébanda um 4.000 félagsmenn; listamenn og hönnuði, hafa undanfarið gengið á fundi ráðherra í ríkisstjórninni til að gera grein fyrir þessari stöðu og óskað eftir áframhaldandi stuðningi við uppbyggingu skapandi atvinnugreina. Mikilvægi þessara greina er t.d. sýnilegt í ferðaþjónustu, sem um þessar mundir er sú atvinnugrein sem er í örustum vexti hér á landi. Þegar erlendir ferðamenn eru spurðir að því hvað hafi ráðið því að þeir völdu Ísland sem áfangastað kemur í ljós að næst íslenskri náttúru hafa menning og listir mest aðdráttarafl. Gefandi samstarf hefur þróast milli ferðaþjónustunnar og skapandi greina, t.d. með þátttöku í stefnumótun Íslandsstofu og einnig með kraftmiklu samstarfi við menningar- og ferðamálasvið Reykjavíkurborgar. Sú staðreynd að Listaháskóli Íslands útskrifar á hverju ári fjölda listamanna og hönnuða vegur að sjálfsögðu þungt í þessum efnum. Aðrir háskólar hafa einnig aukið vægi skapandi greina, má þar t.d. nefna námsbrautir í hagnýtri menningarmiðlun af ýmsu tagi. Þá hafa sveitarfélögin á landsbyggðinni lagt á það áherslu að byggja upp atvinnutækifæri tengd listum og skapandi greinum. Nægir að nefna fjölbreytta flóru hátíða í bæjarfélögum víðsvegar um landið, uppbyggingu handverks- og listamiðstöðva, auk markvissara samstarfs á vettvangi sveitarfélaga t.d. á Austurlandi með sameinandi afli Austurbrúar. Með menntuðu og hugmyndaríku fólki og nýjum leiðum til samstarfs, opnast ótal möguleikar á að framkvæma skapandi hugmyndir, oft í samstarfi við aðrar atvinnugreinar, jafnvel sjávarútveg og landbúnað. Það er því mikið í húfi og mikil sú ábyrgð sem hvílir á herðum þeirra sem undirbúa fjárlagatillögur fyrir næstu ár. Listamenn og hönnuðir hafa lagt fram þá frómu ósk að ráðamenn standi vörð um gríðarlega möguleika skapandi atvinnugreina á næstu árum, greina sem hafa sannað sig sem einn öflugasti vaxtarsprotinn í íslensku atvinnulífi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kolbrún Halldórsdóttir Tengdar fréttir Óttaslegnir listamenn Kolbrún Halldórsdóttir, forseti BÍL- Bandalags íslenskra listamanna, hefur verulegar áhyggjur af því að listir og menning beri skarðan hlut frá borði þegar fyrsta fjárlagafrumvarp nýrrar ríkisstjórnar lítur dagsins ljós. 3. september 2013 08:29 Vill niðurskurð útgjalda til lista og menningar Grímur Gíslason, miðstjórnarmaður í Sjálfstæðisflokknum, segist gera þá kröfu á hendur sínum mönnum í ríkissjórn að þeir skeri niður fjárframlög til menningarmála. Vigdís Hauksdóttir, formaður fjárlaganefndar, segir að það muni liggja fyrir 1. október hver hnífurinn fer á loft. 3. september 2013 12:32 Sjón hraunar yfir Vestmannaeyinga Telur besta fólkinu hafa verið rænt af Tyrkjum og restina sitja eftir við útgerðarmannadekur og brekkusöng. 3. september 2013 16:15 Mest lesið Ég stend með kennurum Jón Gnarr Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun Grípur Bjarni tækifærið? Ole Anton Bieltvedt Skoðun Er forsvaranlegt að kjósa Framsóknarflokkinn? Reynir Böðvarsson Skoðun Kennarar eru alls konar Anton Már Gylfason Skoðun Ætlar heilbrigðisráðherra að lögleiða kannabis? Gunnar Dan Wiium Skoðun Eini lýðræðislegi flokkur? Haraldur Tristan Gunnarsson Skoðun Píratar og járnlögmál fámennisstjórna Jóhann Hauksson Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson Skoðun Við verðum að viðhalda vegum Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Við verðum að viðhalda vegum Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Ferðaþjónustan og fyrirsjáanleikinn Pétur Óskarsson skrifar Skoðun Sjávarorka; stefnuleysi og fordómar flokkanna Valdimar Össurarson skrifar Skoðun Ætlar heilbrigðisráðherra að lögleiða kannabis? Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Píratar og járnlögmál fámennisstjórna Jóhann Hauksson skrifar Skoðun Til ástarinnar til lýðræðis Wiktoria Joanna Ginter skrifar Skoðun Eini lýðræðislegi flokkur? Haraldur Tristan Gunnarsson skrifar Skoðun Ég stend með kennurum Jón Gnarr skrifar Skoðun Kennarar eru alls konar Anton Már Gylfason skrifar Skoðun Er forsvaranlegt að kjósa Framsóknarflokkinn? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Grípur Bjarni tækifærið? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur bæjarstjóra Stefán Georgsson skrifar Skoðun Er öldrunarhjúkrun gefandi? Ólína Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Vopnakaup eru landráð Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Rödd skynseminnar Hjördís Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Menntun er fjárfesting í framtíðinni Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Í átt að betra Íslandi – stjórnmál sem skila árangri Guðmundur Þórir Sigurðsson skrifar Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hættum þessu bulli – enga strúta hér á landi Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Gerum íslensku að kosningamáli Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Svikinn héri að hætti hússins — Ekki lýðræðisveisla Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Öðruvísi Íslendingar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Þarf háskólamenntað fólk til að kenna litlum börnum? Aldís Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til ríkissaksóknara og forseta Hæstaréttar Guðbjörn Jónsson skrifar Skoðun Það er komið nóg Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Sögur ísraelska hermannsins Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Að taka réttindi af einum til að selja öðrum Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Kæru vinir og stuðningsfólk Halla Hrund Logadóttir skrifar Sjá meira
Ekki líður á löngu þar til fyrsta fjárlagafrumvarp nýrrar ríkisstjórnar lítur dagsins ljós. Þess er nú beðið með eftirvæntingu í opinberum stofnunum og meðal þeirra sem reiða sig á opinber framlög til samfélagslegra verkefna af fjölbreyttum toga. En eftirvæntingin er lituð óróleika vegna óvissu um niðurstöðuna. Ríkisstjórnin hefur boðað niðurskurðaraðgerðir og hefur falið sérskipuðum hópi að gera tillögur að hagræðingu í ríkisrekstri. Í umfjöllun fjölmiðla um væntanlegar hagræðingaraðgerðir hefur þriggja ára fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar gjarnan borið á góma og því haldið fram að hún sé í uppnámi að meira eða minna leyti. Sú áætlun var fyrst kynnt á vordögum 2012 og á fjárlögum yfirstandandi árs eru liðlega tíu milljarðar merktir verkefnum sem tilheyra áætluninni. Tekjuhlið áætlunarinnar hefur verið umdeild og ljóst að sá hluti hennar sem tengdur var auknum arði af veiðigjaldi mun ekki ganga eftir og óljóst hvað verður með þann hluta sem tengdur var arði af eignasölu. Fjárfestingaráætluninni var ætlað að fjármagna viðamikil verkefni á vettvangi samgangna auk byggingar nýs fangelsis og húss íslenskra fræða, einnig gerði hún ráð fyrir auknum stuðningi við rannsóknir og tækniþróun, uppbyggingu ferðamannastaða og friðlýstra svæða auk ýmissa verkefna á sviði græna hagkerfisins. Þá eru ótalin verkefni á vettvangi lista og skapandi greina, en þau eru einmitt tilefni þessa pistils. 190 milljarða velta Á undanförnum árum hefur talsverð vinna verið lögð í kortlagningu skapandi greina, m.a. gerð rannsókn á hagrænum áhrifum þeirra, sem leiddi í ljós að árleg velta greinanna nemur um 190 milljörðum króna og að þær skapa um 10.000 ársstörf. Um þessar mundir starfa fjögur ráðuneyti saman að því að skilgreina stjórnsýslu greinanna og framtíðarstefnu á grundvelli skýrslu sem gefin var út á haustdögum 2012. Með fjárfestingaráætlun fyrri ríkisstjórnar voru sett fram áform til þriggja ára um aukin framlög til verkefnatengdra sjóða á vettvangi lista og sköpunar. Í krafti hennar var framlag til Kvikmyndasjóðs tvöfaldað auk þess sem stofnaðir voru fjórir nýir sjóðir, sem nokkuð lengi hafði verið beðið eftir, þ.e. Hönnunarsjóður, Myndlistarsjóður, Útflutningssjóður tónlistar og Handverkssjóður. Þá var sett aukið fjármagn til sjóða á sviði bókmennta, til starfsemi atvinnuleikhópa og til Tónlistarsjóðs. Í heildina er hér um að ræða stuðning við skapandi atvinnulíf upp á 720 milljónir króna, þar af 470 milljónir til Kvikmyndasjóðs og 250 milljónir í aðra sjóði. Þessir fjármunir eru til staðar í fjárlögum 2013 og augljóst að ef þeirra nýtur ekki við í fjárlögum 2014 mun það koma hart niður á uppbyggingu þeirra atvinnugreina sem byggja á starfi listamanna og hönnuða. Mikið í húfi Forsvarsmenn aðildarfélaga BÍL – Bandalags íslenskra listamanna, sem eru 14 talsins og hafa innan sinna vébanda um 4.000 félagsmenn; listamenn og hönnuði, hafa undanfarið gengið á fundi ráðherra í ríkisstjórninni til að gera grein fyrir þessari stöðu og óskað eftir áframhaldandi stuðningi við uppbyggingu skapandi atvinnugreina. Mikilvægi þessara greina er t.d. sýnilegt í ferðaþjónustu, sem um þessar mundir er sú atvinnugrein sem er í örustum vexti hér á landi. Þegar erlendir ferðamenn eru spurðir að því hvað hafi ráðið því að þeir völdu Ísland sem áfangastað kemur í ljós að næst íslenskri náttúru hafa menning og listir mest aðdráttarafl. Gefandi samstarf hefur þróast milli ferðaþjónustunnar og skapandi greina, t.d. með þátttöku í stefnumótun Íslandsstofu og einnig með kraftmiklu samstarfi við menningar- og ferðamálasvið Reykjavíkurborgar. Sú staðreynd að Listaháskóli Íslands útskrifar á hverju ári fjölda listamanna og hönnuða vegur að sjálfsögðu þungt í þessum efnum. Aðrir háskólar hafa einnig aukið vægi skapandi greina, má þar t.d. nefna námsbrautir í hagnýtri menningarmiðlun af ýmsu tagi. Þá hafa sveitarfélögin á landsbyggðinni lagt á það áherslu að byggja upp atvinnutækifæri tengd listum og skapandi greinum. Nægir að nefna fjölbreytta flóru hátíða í bæjarfélögum víðsvegar um landið, uppbyggingu handverks- og listamiðstöðva, auk markvissara samstarfs á vettvangi sveitarfélaga t.d. á Austurlandi með sameinandi afli Austurbrúar. Með menntuðu og hugmyndaríku fólki og nýjum leiðum til samstarfs, opnast ótal möguleikar á að framkvæma skapandi hugmyndir, oft í samstarfi við aðrar atvinnugreinar, jafnvel sjávarútveg og landbúnað. Það er því mikið í húfi og mikil sú ábyrgð sem hvílir á herðum þeirra sem undirbúa fjárlagatillögur fyrir næstu ár. Listamenn og hönnuðir hafa lagt fram þá frómu ósk að ráðamenn standi vörð um gríðarlega möguleika skapandi atvinnugreina á næstu árum, greina sem hafa sannað sig sem einn öflugasti vaxtarsprotinn í íslensku atvinnulífi.
Óttaslegnir listamenn Kolbrún Halldórsdóttir, forseti BÍL- Bandalags íslenskra listamanna, hefur verulegar áhyggjur af því að listir og menning beri skarðan hlut frá borði þegar fyrsta fjárlagafrumvarp nýrrar ríkisstjórnar lítur dagsins ljós. 3. september 2013 08:29
Vill niðurskurð útgjalda til lista og menningar Grímur Gíslason, miðstjórnarmaður í Sjálfstæðisflokknum, segist gera þá kröfu á hendur sínum mönnum í ríkissjórn að þeir skeri niður fjárframlög til menningarmála. Vigdís Hauksdóttir, formaður fjárlaganefndar, segir að það muni liggja fyrir 1. október hver hnífurinn fer á loft. 3. september 2013 12:32
Sjón hraunar yfir Vestmannaeyinga Telur besta fólkinu hafa verið rænt af Tyrkjum og restina sitja eftir við útgerðarmannadekur og brekkusöng. 3. september 2013 16:15
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir skrifar
Skoðun Meiri eftirspurn eftir lausnum en rifrildum um húsnæðismál Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Ætlum við að þjónusta og meðhöndla og meðferða börn í vanda í bílskúr næst? Barnamálaráðherra axlaðu ábyrgð og segðu af þér! Davíð Bergmann skrifar
Þegar hjarðhegðun skyggir á skynsemi: Tökum upplýsta ákvörðun! Birta María Aðalsteinsdóttir Skoðun