Kynþokkalist eða klám? Þorbjörn Þórðarson skrifar 24. janúar 2013 20:56 Ögmundur Jónasson, innanríkisráðherra, segir að það sé verkefni sérfræðinga að skilgreina klám, en skilin milli kláms og kynþokkalistar eru óglögg að mati fræðimanna. Ögmundur telur að með afmörkun á klámhugtaki hegningarlaga sé hann að vernda börn fyrir óæskilegu efni. Í kjölfar samráðsferlis fyrr í haust skilaði starfshópur þriggja ráðuneyta tillögum til innanríkisráðherra. Í fyrsta lagi að fela refsiréttarnefnd að útbúa frumvarp til breytinga á almennum hegningarlögum sem þrengi og skerpi skilgreinu á klámi. Í öðru lagi að skipa starfshóp til að fara yfir lagaleg úrræði vegna kláms á netinu og í þriðja lagi að beita sér fyrir því að lögregla hafi nægileg úrræði til að fylgja eftir löggjöf um bann við klámi. Birting, framleiðsla og dreifing kláms er refsiverð samkvæmt 210. gr. hegningarlaga. Fá mál koma hins vegar upp hjá lögreglu ár hvert vegna ákvæðisins, en miklu virkari refsivarsla er þegar barnaklám er annars vegar, en sérstök ákvæði laganna gilda um það. Ögmundur Jónasson, innanríkisráðherra, hefur þegar falið refsiréttarnefnd að vinna frumvarp sem skerpi á skilgreiningu kláms, en Róbert Spanó, lagaprófessor, stýrir nefndinni. Samkvæmt umboði nefndarinnar á ný skilgreining klámhugtaksins að taka mið af norsku hegningarlögunum. Lagt er til að nefndin fjalli um hvort ástæða sé til að bann nái einnig til vörslu kláms líkt og gildir um klám sem sýnir misnotkun barna (barnaklám.) En hvað er klám? Jónatan Þórmundsson, fyrrverandi prófessor í refsirétti, hefur sagt að hugtakið klám sé bæði „loðið og teygjanlegt" en ummælin eru eignuð Thor Vilhjálmssyni heitnum, rithöfundi. „Það er staðreynd að klám er bannað samkvæmt íslenskum lögum, en það skortir á skilgreiningar svo bannið verði eitthvað annað en orðin tóm. (...) Kannanir sýna að börn eru að meðaltali á 11 ára aldri þegar þau komast í kynni við mjög ofbeldisfullt klám og það er ekki efni sem þau velja sjálf, heldur er þröngvað inn í þennan heim," segir Ögmundur. Hann segir að þetta sé aðal tilgangurinn, að vernda börn gegn óæskilegu og skaðlegu efni. Þegar hann er spurður "Hvað er klám?" segir Ögmundur að það sé hlutverk refsiréttarnefndar að afmarka það. Þess vegna hafi hann falið nefndinni að skoða málið. En er yfirleitt tæknilega mögulegt að gera vörslu kláms refsiverða, eins og ráðherrann vill láta skoða? Ögmundur segir að það sé sérfræðinga á sviði tækni að meta hvort yfirleitt sé hægt að sporna gegn vörslu kláms og vill ekki svara því beint hvort hann telji að það sé hægt. Í dómi Hæstaréttar frá árinu 1990 í máli ákæruvaldsins gegn Jóni Óttari Ragnarssyni (H1990:1103) vegna sýningar á klámmyndum á Stöð 2 var vitnað í skilgreiningu Menningarstofnunar Sameinuðu Þjóðanna. Þar segir: „Af hálfu sérfræðinganefndar Menningarstofnunar Sameinuðu þjóðanna var í mars 1986 gerður greinarmunur á hugtökunum klámi (pornografia) og kynþokkalist (erotika), þannig að klám var skilgreint sem ögrandi framsetning á kynlífi í auðgunartilgangi, án ástar, blíðu eða ábyrgðar, en kynþokkalist sem bókmenntaleg eða listræn tjáning ástar." Jón Óttar var sakfelldur og þurfti að greiða sekt fyrir brot á 210. gr. hegningarlaga. Fræðimenn í lögfræði hafa í gegnum tíðina talið skilin milli kynþokkalistar og kláms óglögg. Ef notuð er framangreind skilgreining má ekki vera til staðar auðgunartilgangur, sem þýðir í raun að nær allt klámefni sem framleitt er fellur undir hugtakið. Úttekt refsiréttarnefndar á klámhugtakinu í hegningarlögum á að ljúka síðar á þessu ári og mun þá nefndin skila umsögn um málið til ráðherra. thorbjorn@stod2.is Mest lesið Ritskoðun bjóra: „Þetta er gert fyrir börnin“ Innlent Réði lífvörð eftir árásina á bandamann Navalnís Erlent Vantrauststillagan felld Innlent Borgarstjóri sakaður um brot gegn dóttur sinni Erlent Frumskógur bílastæðagjalda og þau hæstu þúsund krónur Innlent Steingrímur J og Njáll Trausti sameinast í orkuvæðingu norðausturhornsins Innlent Reiðin kraumaði við ofsaakstur á Reykjanesbraut Innlent Segir „ómanneskjulegt“ álag á foreldrum einhverfra barna Innlent Boða til fundar til að ræða framtíð MÍR eftir dómsmál Innlent Stjórnvöld í Katar að endurskoða sáttasemjarahlutverk sitt Erlent Fleiri fréttir Boða til fundar til að ræða framtíð MÍR eftir dómsmál Fjölgun ofbeldisbrota gegn lögreglu og öðrum opinberum starfsmönnum Ritskoðun bjóra: „Þetta er gert fyrir börnin“ Steingrímur J og Njáll Trausti sameinast í orkuvæðingu norðausturhornsins Flóttamenn tóku forskot á stóra plokkdaginn Frumskógur bílastæðagjalda og þau hæstu þúsund krónur Grindvíkingar boða til mótmæla gegn Þórkötlu „Engin ástæða til að boða til kosninga“ Segir „ómanneskjulegt“ álag á foreldrum einhverfra barna Stungumaður þarf að dúsa inni fram að dómi Sagði upp til að annast einhverfa dóttur, vantraust á þingi og bílastæðagjöld Vantrauststillagan felld Skólabrú með garði á þakinu „djörf og fersk“ tillaga Hætta með safnskóla fyrir grindvísk börn Reiðin kraumaði við ofsaakstur á Reykjanesbraut Lýsir letilífi rándýrra hæstaréttardómara Hljóp á eftir stungumanninum um Faxafen með innyflin lafandi út úr sér Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Húsfélag ekki skaðabótaábyrgt vegna myglu í séreign Tekist á í Stúdentaráði: „Furðulegasti fundur sem ég hef mætt á“ Fresta gildistöku kjarabóta til öryrkja til að slá á þenslu Monica Lewinsky fór flatt á því að segja satt Sá sem mölvaði rúðurnar glímir við alvarleg andleg veikindi Ölfusárbrú opnuð á ný eftir harðan aftanáakstur Öryrkjar gagnrýna frestun á lagabreytingu og FÍB vill grisja bílastæðafrumskóginn Fleiri gifta sig hjá sýslumanni en í kirkju Sagði höfuðhögg eiga að koma í veg fyrir að lögreglan fengi hann í hendurnar Landlæknir rannsaki ummæli formanns Geðlæknafélagsins Fimmtungur ánægður með störf Einars borgarstjóra Brynjar pirrar sig á undirskriftum gegn Bjarna Sjá meira
Ögmundur Jónasson, innanríkisráðherra, segir að það sé verkefni sérfræðinga að skilgreina klám, en skilin milli kláms og kynþokkalistar eru óglögg að mati fræðimanna. Ögmundur telur að með afmörkun á klámhugtaki hegningarlaga sé hann að vernda börn fyrir óæskilegu efni. Í kjölfar samráðsferlis fyrr í haust skilaði starfshópur þriggja ráðuneyta tillögum til innanríkisráðherra. Í fyrsta lagi að fela refsiréttarnefnd að útbúa frumvarp til breytinga á almennum hegningarlögum sem þrengi og skerpi skilgreinu á klámi. Í öðru lagi að skipa starfshóp til að fara yfir lagaleg úrræði vegna kláms á netinu og í þriðja lagi að beita sér fyrir því að lögregla hafi nægileg úrræði til að fylgja eftir löggjöf um bann við klámi. Birting, framleiðsla og dreifing kláms er refsiverð samkvæmt 210. gr. hegningarlaga. Fá mál koma hins vegar upp hjá lögreglu ár hvert vegna ákvæðisins, en miklu virkari refsivarsla er þegar barnaklám er annars vegar, en sérstök ákvæði laganna gilda um það. Ögmundur Jónasson, innanríkisráðherra, hefur þegar falið refsiréttarnefnd að vinna frumvarp sem skerpi á skilgreiningu kláms, en Róbert Spanó, lagaprófessor, stýrir nefndinni. Samkvæmt umboði nefndarinnar á ný skilgreining klámhugtaksins að taka mið af norsku hegningarlögunum. Lagt er til að nefndin fjalli um hvort ástæða sé til að bann nái einnig til vörslu kláms líkt og gildir um klám sem sýnir misnotkun barna (barnaklám.) En hvað er klám? Jónatan Þórmundsson, fyrrverandi prófessor í refsirétti, hefur sagt að hugtakið klám sé bæði „loðið og teygjanlegt" en ummælin eru eignuð Thor Vilhjálmssyni heitnum, rithöfundi. „Það er staðreynd að klám er bannað samkvæmt íslenskum lögum, en það skortir á skilgreiningar svo bannið verði eitthvað annað en orðin tóm. (...) Kannanir sýna að börn eru að meðaltali á 11 ára aldri þegar þau komast í kynni við mjög ofbeldisfullt klám og það er ekki efni sem þau velja sjálf, heldur er þröngvað inn í þennan heim," segir Ögmundur. Hann segir að þetta sé aðal tilgangurinn, að vernda börn gegn óæskilegu og skaðlegu efni. Þegar hann er spurður "Hvað er klám?" segir Ögmundur að það sé hlutverk refsiréttarnefndar að afmarka það. Þess vegna hafi hann falið nefndinni að skoða málið. En er yfirleitt tæknilega mögulegt að gera vörslu kláms refsiverða, eins og ráðherrann vill láta skoða? Ögmundur segir að það sé sérfræðinga á sviði tækni að meta hvort yfirleitt sé hægt að sporna gegn vörslu kláms og vill ekki svara því beint hvort hann telji að það sé hægt. Í dómi Hæstaréttar frá árinu 1990 í máli ákæruvaldsins gegn Jóni Óttari Ragnarssyni (H1990:1103) vegna sýningar á klámmyndum á Stöð 2 var vitnað í skilgreiningu Menningarstofnunar Sameinuðu Þjóðanna. Þar segir: „Af hálfu sérfræðinganefndar Menningarstofnunar Sameinuðu þjóðanna var í mars 1986 gerður greinarmunur á hugtökunum klámi (pornografia) og kynþokkalist (erotika), þannig að klám var skilgreint sem ögrandi framsetning á kynlífi í auðgunartilgangi, án ástar, blíðu eða ábyrgðar, en kynþokkalist sem bókmenntaleg eða listræn tjáning ástar." Jón Óttar var sakfelldur og þurfti að greiða sekt fyrir brot á 210. gr. hegningarlaga. Fræðimenn í lögfræði hafa í gegnum tíðina talið skilin milli kynþokkalistar og kláms óglögg. Ef notuð er framangreind skilgreining má ekki vera til staðar auðgunartilgangur, sem þýðir í raun að nær allt klámefni sem framleitt er fellur undir hugtakið. Úttekt refsiréttarnefndar á klámhugtakinu í hegningarlögum á að ljúka síðar á þessu ári og mun þá nefndin skila umsögn um málið til ráðherra. thorbjorn@stod2.is
Mest lesið Ritskoðun bjóra: „Þetta er gert fyrir börnin“ Innlent Réði lífvörð eftir árásina á bandamann Navalnís Erlent Vantrauststillagan felld Innlent Borgarstjóri sakaður um brot gegn dóttur sinni Erlent Frumskógur bílastæðagjalda og þau hæstu þúsund krónur Innlent Steingrímur J og Njáll Trausti sameinast í orkuvæðingu norðausturhornsins Innlent Reiðin kraumaði við ofsaakstur á Reykjanesbraut Innlent Segir „ómanneskjulegt“ álag á foreldrum einhverfra barna Innlent Boða til fundar til að ræða framtíð MÍR eftir dómsmál Innlent Stjórnvöld í Katar að endurskoða sáttasemjarahlutverk sitt Erlent Fleiri fréttir Boða til fundar til að ræða framtíð MÍR eftir dómsmál Fjölgun ofbeldisbrota gegn lögreglu og öðrum opinberum starfsmönnum Ritskoðun bjóra: „Þetta er gert fyrir börnin“ Steingrímur J og Njáll Trausti sameinast í orkuvæðingu norðausturhornsins Flóttamenn tóku forskot á stóra plokkdaginn Frumskógur bílastæðagjalda og þau hæstu þúsund krónur Grindvíkingar boða til mótmæla gegn Þórkötlu „Engin ástæða til að boða til kosninga“ Segir „ómanneskjulegt“ álag á foreldrum einhverfra barna Stungumaður þarf að dúsa inni fram að dómi Sagði upp til að annast einhverfa dóttur, vantraust á þingi og bílastæðagjöld Vantrauststillagan felld Skólabrú með garði á þakinu „djörf og fersk“ tillaga Hætta með safnskóla fyrir grindvísk börn Reiðin kraumaði við ofsaakstur á Reykjanesbraut Lýsir letilífi rándýrra hæstaréttardómara Hljóp á eftir stungumanninum um Faxafen með innyflin lafandi út úr sér Magni kaupmaður látinn 88 ára að aldri Húsfélag ekki skaðabótaábyrgt vegna myglu í séreign Tekist á í Stúdentaráði: „Furðulegasti fundur sem ég hef mætt á“ Fresta gildistöku kjarabóta til öryrkja til að slá á þenslu Monica Lewinsky fór flatt á því að segja satt Sá sem mölvaði rúðurnar glímir við alvarleg andleg veikindi Ölfusárbrú opnuð á ný eftir harðan aftanáakstur Öryrkjar gagnrýna frestun á lagabreytingu og FÍB vill grisja bílastæðafrumskóginn Fleiri gifta sig hjá sýslumanni en í kirkju Sagði höfuðhögg eiga að koma í veg fyrir að lögreglan fengi hann í hendurnar Landlæknir rannsaki ummæli formanns Geðlæknafélagsins Fimmtungur ánægður með störf Einars borgarstjóra Brynjar pirrar sig á undirskriftum gegn Bjarna Sjá meira