Fjármálaeftirlitinu (FME) var óheimilt að taka aftur til rannsóknar innherjasvik Baldurs Guðlaugssonar eftir að hafa tilkynnt honum um niðurfellingu málsins vorið 2009. Þetta er mat Róberts Ragnars Spanó, lagaprófessors og forseta lagadeildar Háskóla Íslands.
Róbert víkur að málinu í nýrri bók sem heitir eftir réttarreglunni Ne bis in idem, en hún snýst um bann við endurtekinni málsmeðferð vegna refsiverðrar háttsemi. Kveðið er á um bannið í Mannréttindasáttmála Evrópu.
Baldur hefur krafist þess í tvígang hið minnsta að máli hans verði vísað frá á grundvelli þessarar reglu. Hann telur að ákvörðun FME um að fella málið niður hafi í raun falið í sér málalyktir og hann hafi mátt gera sér réttmætar væntingar um að ákvörðunin væri endanleg, jafnvel þótt FME hafi að mati starfsmanna þess áskilið sér nægjanlegan rétt til að hefja rannsókn aftur ef ný gögn kæmu í leitirnar.
Þessi ágreiningur hefur þegar farið fyrir Hæstarétt, sem hafnaði kröfu Baldurs og féllst á það með FME að bréfið sem Baldur fékk sent um niðurfellinguna hafi ekki falið í sér endanlega niðurstöðu.
Í bók sinni segir Róbert að draga megi í efa að sú niðurstaða Hæstaréttar sé rétt, enda hafi rannsókn FME verið þess eðlis að í skilningi Mannréttindasáttmálans hefði þurft sérstaka heimild að lögum til að taka hana upp að nýju. Þá heimild sé hins vegar hvergi að finna.
Þar að auki telur Róbert að ef talið yrði að FME hefði haft heimild til að taka málið upp aftur hefði stofnunin þurft að sýna fram á að efni hefðu staðið til þess, það er að nýjar upplýsingar hefðu komið fram í dagsljósið sem gætu breytt niðurstöðu málsins.
Hæstarétti hafi borið að leggja mat á þetta atriði en hins vegar sé erfitt að fullyrða hvort og þá með hvaða hætti það hafi verið gert.
Strax í kjölfar þess að FME tilkynnti Baldri um endurupptöku málsins var því vísað til sérstaks saksóknara, sem ákærði Baldur í kjölfarið fyrir innherjasvik. Hann var í fyrrasumar dæmdur í tveggja ára óskilorðsbundið fangelsi fyrir brotið.
Baldur áfrýjaði til Hæstaréttar og þar verður málflutningur 25. janúar. Þar hefur hann enn krafist þess að málinu verði vísað frá eða fyrri dómur ógiltur á grundvelli þessa sama ákvæðis.
stigur@frettabladid.is
