Umræða um skólamat Steinunn Þórhallsdóttir skrifar 26. september 2011 11:00 Þrjár mæður barna í Vesturbæjarskólanum í Reykjavík hafa síðan í júní 2010 rætt opinberlega um þann mat sem börnum í Reykjavík er boðinn í mötuneytum grunnskólanna. Ég hef lesið viðtöl við þær og skrif. Ég var satt að segja mjög leið yfir framsetningu þeirra að skólamaturinn væri kallaður „fóður en ekki fæða“. Það er mikilvægt að börnin okkar fái gott veganesti út í lífið og þeim sé veitt fræðsla bæði heima og í skólanum. Við skulum einnig muna að börn læra það sem fyrir þeim er haft. Foreldrarnir eru fyrirmyndir barna sinna. Grunnur er lagður að matarsmekk barnanna heima. Þegar kemur að skólamatnum er auðvitað nauðsynlegt að hann sé af þeim gæðum að fullorðna fólkið telji hann vera fyrir sig. Ef skólamaturinn er þannig að fullorðna fólkið í skólanum vill hann ekki þá er hann heldur ekki nógu góður fyrir börnin. Um þetta getum við líklega verið sammála. Ég hef fylgst með þessari umræðu enda heimilisfræðikennari í einum af grunnskólum borgarinnar og þar með í þeirri stöðu að kenna börnum um næringu og hollustu og gefa þeim tækifæri til að æfa sig í matargerð. Ég er einnig svo heppin að gott samstarf er á milli mín og matráðs skólans. Ég tel að maturinn í skólanum mínum sé góður og farið sé að leiðbeiningum Lýðheilsustöðvar. Í mínum skóla velkist enginn í vafa um það að kennsla um næringu og hollustu getur aldrei orðið trúverðug nema maturinn í skólamötuneytinu sé í samræmi við þá kennslu. Þá er komið að framsetningu gagnrýninnar hjá mæðrunum þremur. Eru þær að rýna til gagns eða eru þær að gagnrýna með neikvæðri framsetningu þess annars ágæta og nauðsynlega orðs. Svarið við því er já eftir viðtalið í Morgunblaðinu 13. júní 2010 og DV 21. mars 2011. Í vikublaðinu Reykjavík 17. september finnst mér eins og mæðurnar séu betur upplýstar um málefnið. Þar tala þær af meiri þekkingu og skilningi. Þær eru samt hissa á því að matráðar skólamötuneytanna hafi tekið skrifum þeirra illa. Ég bið þær að lesa aftur og vel yfir viðtölin sem ég nefni hér að ofan og skoða hvort ástæða var fyrir matráðana að taka þeim illa eða alla vega með fyrirvara um réttmæti. Það eru samt ennþá fullyrðingar um að maturinn sé stútfullur af salti og sykri, og metnaðarleysi, hugmyndaleysi og viljaleysi ráði för, en tekið þó fram að oft sé líka mannfæð. Það er auðvitað miður ef svo er, en ekki treysti ég mér til að fullyrða svona fyrir allt skólasamfélag Reykjavíkurborgar. Í viðtalinu eru einnig fullyrðingar sem vert væri fyrir mæðurnar að skoða betur, s.s. að nemendur fái aðeins korter til að sækja sér mat og borða hann. Þetta er ekki þannig í mínum skóla en sjálfsagt eins misjafnt og skólarnir eru margir og nemendur gamlir. Mér finnst einnig að vert væri fyrir mæðurnar að kynna sér viðmið sem uppfylla þarf til að geta kallað skólann heilsueflandi skóla. Þær benda einnig á barnamatseðla veitingahúsanna og að meðan fullorðna fólkið grilli steikur fyrir sig fái börnin grillaðar pylsur. Mér finnst þetta ágæt og jákvæð ábending. Mig langar að vitna hér í viðtal við Ragnheiði Héðinsdóttur, forstöðumann matvælasviðs SI um niðurstöðu rannsóknar um skólamat á Norðurlöndunum. „Þrátt fyrir vandaðar leiðbeiningar, meðal annars frá Lýðheilsustöð, sé það staðreynd að mörg börn borða ekki það sem í boði er. Það blandast engum hugur um að leiðbeiningarnar eru góðar og starfsmenn mötuneyta eru allir af vilja gerðir að fara eftir þeim, en þær duga skammt ef börnin borða ekki matinn. Það voru því tvö gullkorn sem við lærðum af þessu verkefni, annars vegar var það að börn borða mat en ekki næringarefni, og hins vegar að matur er ekki næringarríkur nema hann sé borðaður“. Hvar erum við þá stödd. Verðum við ekki að horfast í augu við það að uppeldið hefst heima, líka mataruppeldið. Það þarf að kenna börnum að borða fjölbreyttan mat. Í almennu skólamötuneyti er ekki í boði annað en að styðjast við þær bestu opinberu leiðbeiningar sem til eru, þ.e. leiðbeiningar frá Lýðheilsustöð sem er eins og nafnið ber með sér staður þar sem leiðbeint er um lýðheilsu í víðustu merkingu þess orðs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Þrjár mæður barna í Vesturbæjarskólanum í Reykjavík hafa síðan í júní 2010 rætt opinberlega um þann mat sem börnum í Reykjavík er boðinn í mötuneytum grunnskólanna. Ég hef lesið viðtöl við þær og skrif. Ég var satt að segja mjög leið yfir framsetningu þeirra að skólamaturinn væri kallaður „fóður en ekki fæða“. Það er mikilvægt að börnin okkar fái gott veganesti út í lífið og þeim sé veitt fræðsla bæði heima og í skólanum. Við skulum einnig muna að börn læra það sem fyrir þeim er haft. Foreldrarnir eru fyrirmyndir barna sinna. Grunnur er lagður að matarsmekk barnanna heima. Þegar kemur að skólamatnum er auðvitað nauðsynlegt að hann sé af þeim gæðum að fullorðna fólkið telji hann vera fyrir sig. Ef skólamaturinn er þannig að fullorðna fólkið í skólanum vill hann ekki þá er hann heldur ekki nógu góður fyrir börnin. Um þetta getum við líklega verið sammála. Ég hef fylgst með þessari umræðu enda heimilisfræðikennari í einum af grunnskólum borgarinnar og þar með í þeirri stöðu að kenna börnum um næringu og hollustu og gefa þeim tækifæri til að æfa sig í matargerð. Ég er einnig svo heppin að gott samstarf er á milli mín og matráðs skólans. Ég tel að maturinn í skólanum mínum sé góður og farið sé að leiðbeiningum Lýðheilsustöðvar. Í mínum skóla velkist enginn í vafa um það að kennsla um næringu og hollustu getur aldrei orðið trúverðug nema maturinn í skólamötuneytinu sé í samræmi við þá kennslu. Þá er komið að framsetningu gagnrýninnar hjá mæðrunum þremur. Eru þær að rýna til gagns eða eru þær að gagnrýna með neikvæðri framsetningu þess annars ágæta og nauðsynlega orðs. Svarið við því er já eftir viðtalið í Morgunblaðinu 13. júní 2010 og DV 21. mars 2011. Í vikublaðinu Reykjavík 17. september finnst mér eins og mæðurnar séu betur upplýstar um málefnið. Þar tala þær af meiri þekkingu og skilningi. Þær eru samt hissa á því að matráðar skólamötuneytanna hafi tekið skrifum þeirra illa. Ég bið þær að lesa aftur og vel yfir viðtölin sem ég nefni hér að ofan og skoða hvort ástæða var fyrir matráðana að taka þeim illa eða alla vega með fyrirvara um réttmæti. Það eru samt ennþá fullyrðingar um að maturinn sé stútfullur af salti og sykri, og metnaðarleysi, hugmyndaleysi og viljaleysi ráði för, en tekið þó fram að oft sé líka mannfæð. Það er auðvitað miður ef svo er, en ekki treysti ég mér til að fullyrða svona fyrir allt skólasamfélag Reykjavíkurborgar. Í viðtalinu eru einnig fullyrðingar sem vert væri fyrir mæðurnar að skoða betur, s.s. að nemendur fái aðeins korter til að sækja sér mat og borða hann. Þetta er ekki þannig í mínum skóla en sjálfsagt eins misjafnt og skólarnir eru margir og nemendur gamlir. Mér finnst einnig að vert væri fyrir mæðurnar að kynna sér viðmið sem uppfylla þarf til að geta kallað skólann heilsueflandi skóla. Þær benda einnig á barnamatseðla veitingahúsanna og að meðan fullorðna fólkið grilli steikur fyrir sig fái börnin grillaðar pylsur. Mér finnst þetta ágæt og jákvæð ábending. Mig langar að vitna hér í viðtal við Ragnheiði Héðinsdóttur, forstöðumann matvælasviðs SI um niðurstöðu rannsóknar um skólamat á Norðurlöndunum. „Þrátt fyrir vandaðar leiðbeiningar, meðal annars frá Lýðheilsustöð, sé það staðreynd að mörg börn borða ekki það sem í boði er. Það blandast engum hugur um að leiðbeiningarnar eru góðar og starfsmenn mötuneyta eru allir af vilja gerðir að fara eftir þeim, en þær duga skammt ef börnin borða ekki matinn. Það voru því tvö gullkorn sem við lærðum af þessu verkefni, annars vegar var það að börn borða mat en ekki næringarefni, og hins vegar að matur er ekki næringarríkur nema hann sé borðaður“. Hvar erum við þá stödd. Verðum við ekki að horfast í augu við það að uppeldið hefst heima, líka mataruppeldið. Það þarf að kenna börnum að borða fjölbreyttan mat. Í almennu skólamötuneyti er ekki í boði annað en að styðjast við þær bestu opinberu leiðbeiningar sem til eru, þ.e. leiðbeiningar frá Lýðheilsustöð sem er eins og nafnið ber með sér staður þar sem leiðbeint er um lýðheilsu í víðustu merkingu þess orðs.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar