Umræða um skólamat Steinunn Þórhallsdóttir skrifar 26. september 2011 11:00 Þrjár mæður barna í Vesturbæjarskólanum í Reykjavík hafa síðan í júní 2010 rætt opinberlega um þann mat sem börnum í Reykjavík er boðinn í mötuneytum grunnskólanna. Ég hef lesið viðtöl við þær og skrif. Ég var satt að segja mjög leið yfir framsetningu þeirra að skólamaturinn væri kallaður „fóður en ekki fæða“. Það er mikilvægt að börnin okkar fái gott veganesti út í lífið og þeim sé veitt fræðsla bæði heima og í skólanum. Við skulum einnig muna að börn læra það sem fyrir þeim er haft. Foreldrarnir eru fyrirmyndir barna sinna. Grunnur er lagður að matarsmekk barnanna heima. Þegar kemur að skólamatnum er auðvitað nauðsynlegt að hann sé af þeim gæðum að fullorðna fólkið telji hann vera fyrir sig. Ef skólamaturinn er þannig að fullorðna fólkið í skólanum vill hann ekki þá er hann heldur ekki nógu góður fyrir börnin. Um þetta getum við líklega verið sammála. Ég hef fylgst með þessari umræðu enda heimilisfræðikennari í einum af grunnskólum borgarinnar og þar með í þeirri stöðu að kenna börnum um næringu og hollustu og gefa þeim tækifæri til að æfa sig í matargerð. Ég er einnig svo heppin að gott samstarf er á milli mín og matráðs skólans. Ég tel að maturinn í skólanum mínum sé góður og farið sé að leiðbeiningum Lýðheilsustöðvar. Í mínum skóla velkist enginn í vafa um það að kennsla um næringu og hollustu getur aldrei orðið trúverðug nema maturinn í skólamötuneytinu sé í samræmi við þá kennslu. Þá er komið að framsetningu gagnrýninnar hjá mæðrunum þremur. Eru þær að rýna til gagns eða eru þær að gagnrýna með neikvæðri framsetningu þess annars ágæta og nauðsynlega orðs. Svarið við því er já eftir viðtalið í Morgunblaðinu 13. júní 2010 og DV 21. mars 2011. Í vikublaðinu Reykjavík 17. september finnst mér eins og mæðurnar séu betur upplýstar um málefnið. Þar tala þær af meiri þekkingu og skilningi. Þær eru samt hissa á því að matráðar skólamötuneytanna hafi tekið skrifum þeirra illa. Ég bið þær að lesa aftur og vel yfir viðtölin sem ég nefni hér að ofan og skoða hvort ástæða var fyrir matráðana að taka þeim illa eða alla vega með fyrirvara um réttmæti. Það eru samt ennþá fullyrðingar um að maturinn sé stútfullur af salti og sykri, og metnaðarleysi, hugmyndaleysi og viljaleysi ráði för, en tekið þó fram að oft sé líka mannfæð. Það er auðvitað miður ef svo er, en ekki treysti ég mér til að fullyrða svona fyrir allt skólasamfélag Reykjavíkurborgar. Í viðtalinu eru einnig fullyrðingar sem vert væri fyrir mæðurnar að skoða betur, s.s. að nemendur fái aðeins korter til að sækja sér mat og borða hann. Þetta er ekki þannig í mínum skóla en sjálfsagt eins misjafnt og skólarnir eru margir og nemendur gamlir. Mér finnst einnig að vert væri fyrir mæðurnar að kynna sér viðmið sem uppfylla þarf til að geta kallað skólann heilsueflandi skóla. Þær benda einnig á barnamatseðla veitingahúsanna og að meðan fullorðna fólkið grilli steikur fyrir sig fái börnin grillaðar pylsur. Mér finnst þetta ágæt og jákvæð ábending. Mig langar að vitna hér í viðtal við Ragnheiði Héðinsdóttur, forstöðumann matvælasviðs SI um niðurstöðu rannsóknar um skólamat á Norðurlöndunum. „Þrátt fyrir vandaðar leiðbeiningar, meðal annars frá Lýðheilsustöð, sé það staðreynd að mörg börn borða ekki það sem í boði er. Það blandast engum hugur um að leiðbeiningarnar eru góðar og starfsmenn mötuneyta eru allir af vilja gerðir að fara eftir þeim, en þær duga skammt ef börnin borða ekki matinn. Það voru því tvö gullkorn sem við lærðum af þessu verkefni, annars vegar var það að börn borða mat en ekki næringarefni, og hins vegar að matur er ekki næringarríkur nema hann sé borðaður“. Hvar erum við þá stödd. Verðum við ekki að horfast í augu við það að uppeldið hefst heima, líka mataruppeldið. Það þarf að kenna börnum að borða fjölbreyttan mat. Í almennu skólamötuneyti er ekki í boði annað en að styðjast við þær bestu opinberu leiðbeiningar sem til eru, þ.e. leiðbeiningar frá Lýðheilsustöð sem er eins og nafnið ber með sér staður þar sem leiðbeint er um lýðheilsu í víðustu merkingu þess orðs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Sjá meira
Þrjár mæður barna í Vesturbæjarskólanum í Reykjavík hafa síðan í júní 2010 rætt opinberlega um þann mat sem börnum í Reykjavík er boðinn í mötuneytum grunnskólanna. Ég hef lesið viðtöl við þær og skrif. Ég var satt að segja mjög leið yfir framsetningu þeirra að skólamaturinn væri kallaður „fóður en ekki fæða“. Það er mikilvægt að börnin okkar fái gott veganesti út í lífið og þeim sé veitt fræðsla bæði heima og í skólanum. Við skulum einnig muna að börn læra það sem fyrir þeim er haft. Foreldrarnir eru fyrirmyndir barna sinna. Grunnur er lagður að matarsmekk barnanna heima. Þegar kemur að skólamatnum er auðvitað nauðsynlegt að hann sé af þeim gæðum að fullorðna fólkið telji hann vera fyrir sig. Ef skólamaturinn er þannig að fullorðna fólkið í skólanum vill hann ekki þá er hann heldur ekki nógu góður fyrir börnin. Um þetta getum við líklega verið sammála. Ég hef fylgst með þessari umræðu enda heimilisfræðikennari í einum af grunnskólum borgarinnar og þar með í þeirri stöðu að kenna börnum um næringu og hollustu og gefa þeim tækifæri til að æfa sig í matargerð. Ég er einnig svo heppin að gott samstarf er á milli mín og matráðs skólans. Ég tel að maturinn í skólanum mínum sé góður og farið sé að leiðbeiningum Lýðheilsustöðvar. Í mínum skóla velkist enginn í vafa um það að kennsla um næringu og hollustu getur aldrei orðið trúverðug nema maturinn í skólamötuneytinu sé í samræmi við þá kennslu. Þá er komið að framsetningu gagnrýninnar hjá mæðrunum þremur. Eru þær að rýna til gagns eða eru þær að gagnrýna með neikvæðri framsetningu þess annars ágæta og nauðsynlega orðs. Svarið við því er já eftir viðtalið í Morgunblaðinu 13. júní 2010 og DV 21. mars 2011. Í vikublaðinu Reykjavík 17. september finnst mér eins og mæðurnar séu betur upplýstar um málefnið. Þar tala þær af meiri þekkingu og skilningi. Þær eru samt hissa á því að matráðar skólamötuneytanna hafi tekið skrifum þeirra illa. Ég bið þær að lesa aftur og vel yfir viðtölin sem ég nefni hér að ofan og skoða hvort ástæða var fyrir matráðana að taka þeim illa eða alla vega með fyrirvara um réttmæti. Það eru samt ennþá fullyrðingar um að maturinn sé stútfullur af salti og sykri, og metnaðarleysi, hugmyndaleysi og viljaleysi ráði för, en tekið þó fram að oft sé líka mannfæð. Það er auðvitað miður ef svo er, en ekki treysti ég mér til að fullyrða svona fyrir allt skólasamfélag Reykjavíkurborgar. Í viðtalinu eru einnig fullyrðingar sem vert væri fyrir mæðurnar að skoða betur, s.s. að nemendur fái aðeins korter til að sækja sér mat og borða hann. Þetta er ekki þannig í mínum skóla en sjálfsagt eins misjafnt og skólarnir eru margir og nemendur gamlir. Mér finnst einnig að vert væri fyrir mæðurnar að kynna sér viðmið sem uppfylla þarf til að geta kallað skólann heilsueflandi skóla. Þær benda einnig á barnamatseðla veitingahúsanna og að meðan fullorðna fólkið grilli steikur fyrir sig fái börnin grillaðar pylsur. Mér finnst þetta ágæt og jákvæð ábending. Mig langar að vitna hér í viðtal við Ragnheiði Héðinsdóttur, forstöðumann matvælasviðs SI um niðurstöðu rannsóknar um skólamat á Norðurlöndunum. „Þrátt fyrir vandaðar leiðbeiningar, meðal annars frá Lýðheilsustöð, sé það staðreynd að mörg börn borða ekki það sem í boði er. Það blandast engum hugur um að leiðbeiningarnar eru góðar og starfsmenn mötuneyta eru allir af vilja gerðir að fara eftir þeim, en þær duga skammt ef börnin borða ekki matinn. Það voru því tvö gullkorn sem við lærðum af þessu verkefni, annars vegar var það að börn borða mat en ekki næringarefni, og hins vegar að matur er ekki næringarríkur nema hann sé borðaður“. Hvar erum við þá stödd. Verðum við ekki að horfast í augu við það að uppeldið hefst heima, líka mataruppeldið. Það þarf að kenna börnum að borða fjölbreyttan mat. Í almennu skólamötuneyti er ekki í boði annað en að styðjast við þær bestu opinberu leiðbeiningar sem til eru, þ.e. leiðbeiningar frá Lýðheilsustöð sem er eins og nafnið ber með sér staður þar sem leiðbeint er um lýðheilsu í víðustu merkingu þess orðs.
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar