Laugavegur 74 16. febrúar 2007 05:00 Í borgum eða bæjum í Evrópu eru oft á tíðum svæði á stærð við 101, eða jafnvel enn stærri, sett undir svokallaða hverfisvernd eða öðru nafni verndun götumynda. Þar er það velþekkt að stundum er gripið til þess ráðs að byggja hús sem eru eftirlíkingar af annað hvort húsinu sem stóð fyrir á reitnum eða einfaldlega af húsastílnum sem er ríkjandi. Þetta getur verið mjög eðlileg ráðstöfun til að yfirbragð hverfisins haldi sér á svæðum þar sem meginreglan er samt sem áður að ekki megi hrófla við neinu. Húsverndarstefna Reykjavíkurborgar er órafjarlægð frá þesskonar hugmyndafræði, verndun götumynda er notuð mjög hóflega og þá á einstaka húsaraðir hér og þar, stundum þrjú hús í röð og stundum jafnvel bara eitt hornhús. Engin heildstæð verndun götumynda er í miðbænum. Það má verja þetta fyrirkomulag og færa fyrir því gild rök að þessi seinni leið sé ekki svo alslæm, nýtt og gamalt getur hæglega þrifist saman. En því miður verður að segjast að í praktík hafi hún síður en svo verið heillavænleg hér á landi, einkum vegna þess að í fyrsta lagi hefur ekki verið staðið nægjanlegur vörður um gæði nýbygginga og í öðru lagi hafa skipulagsyfirvöld verið allt of teygjanleg þegar kemur að túlkunaratriðum. Það hefur stundum viljað verða að fólk vaknar upp við það að búið er að reisa blokk á næstu lóð þar sem við lýði var verndun götumynda, má nefna Lindargötuna í því samhengi, og þá er einfaldlega vernduninni aflétt eftir á en það er annað mál. Þá er komið að meginmálinu. Það er undarlegur bræðingur sem nú er á ferðinni varðandi Laugaveg 74. Það stendur til að rífa (eða flytja) húsið sem þar stendur og byggja eftirlíkingu af framhliðinni. Hugmyndin er að öllum líkindum fengin af fyrrnefndu fyrirkomulagi þar sem um er að ræða stærðar hverfi sem vernduð eru í heilu lagi. En miðborg Reykjavíkur er ekki vernduð á sambærilegan hátt. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga, Laugavegur 74 tilheyrir hins vegar einni af þeim sárafáu húsaröðum sem áttu samkvæmt deiliskipulaginu frá 2003 að vera undir hverfisvernd. Saman eru þau þrjú, Laugavegur 70, 72 og 74 sem samkvæmt auglýsingabæklingi sem dreift var í öll hús eru: „Samstæða reisulegra timburhúsa sem njóta verndar sem mikilvæg í götumynd Laugavegar, reist árið 1902.“ Í þessum sama bæklingi stóð einnig: „Nauðsynleg uppbygging og viðhald sögulegs umhverfis haldist í hendur.“ Ekki löngu eftir að þetta er skrifað samþykkir skipulagsráð undir forystu R-listanns að hús nr. 74 verði rifið með því skilyrði að byggð verði eftirlíking af framhliðinni. Það nægði að þeirra mati til að viðhalda vernd götumyndar og þeim fannst ekki einu sinni að þyrfti að grendarkynna ferlið, ástæða þess að ég komst á snoðir um þetta mál er að lóðaeigendur ákváðu að reyna að selja lóðina þegar þeim hafði áskotnast nægilegt byggingarmagn og þar fyrst varð þetta opinbert. Þar sem einungis er um að ræða þriggja húsa röð er barnaskapur að halda að þetta hús verði einhvers virði þegar framhliðin er leikmynd. Ef lóðaeigandi myndi síðan sækjast eftir því eftir einhvern ótilgreindan stuttan tíma að fá að breyta framhliðinni í eitthvað allt annað þá er ekki líklegt að nokkur myndi standa í vegi fyrir því enda eftirlíkingar sjaldnast mikils virði. Það sér því hver maður hverskonar skrípaleikur er hér á ferðinni. Annað sem vekur furðu er að eina stundina er því haldið fram að ástæður niðurrifsins séu þær að húsið sé illa farið en þá næstu er verið að selja húsið til flutnings, ég þarf vart að taka það fram að ekkert er að þessu húsi, nema hvað það hefur verið klætt með frekar ljótri plastklæðningu. Ónýt hús er ekki hægt að flytja. Þetta mál er ekkert annað en svik við þessa agnarlitlu húsverndarstefnu sem lofað hafði verið. Ég veit ekki hvort þetta athæfi telst yfir höfuð vera löglegt en siðlaust er það að minnsta kosti, Skipulagsráð er að fara í kringum kerfi sem það hannaði sjálft. Höfundur er tónlistarmaður, áhugamaður um eldri borgarhluta og skipulagsmál og situr í stjórn Torfusamtakanna. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun Skoðun Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Auðlindarentan heim í hérað Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötn og Kjalölduveitu í nýtingarflokk Jens Garðar Helgason,Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson skrifar Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Setjum kraft í íslenskukennslu fullorðinna Anna Linda Sigurðardóttir skrifar Skoðun Áhrif veiðigjalda ná út fyrir atvinnugreinina Ásgerður Kristín Gylfadóttir skrifar Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar Skoðun RÚV - ljósritunarstofa ríkisins? Birgir Finnsson skrifar Skoðun Að vera hvítur og kristinn Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta í heimabyggð – loksins orðin að veruleika Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Komum heil heim eftir hvítasunnuhelgina Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Leiðin til Parísar (bókstaflega) Ólafur St. Arnarsson skrifar Skoðun Ósnertanlegir eineltisseggir og óhæfir starfsmenn Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Opinber skýring til Sigurjóns Þórðarsonar Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert kerfi lifir af pólitískan geðþótta Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Hoppað yfir girðingarnar Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Þegar ég fékk séns Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Verður greinilega að vera Ísrael Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Evrópumet! Háskólamenntun minnst metin á Íslandi Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Sjá meira
Í borgum eða bæjum í Evrópu eru oft á tíðum svæði á stærð við 101, eða jafnvel enn stærri, sett undir svokallaða hverfisvernd eða öðru nafni verndun götumynda. Þar er það velþekkt að stundum er gripið til þess ráðs að byggja hús sem eru eftirlíkingar af annað hvort húsinu sem stóð fyrir á reitnum eða einfaldlega af húsastílnum sem er ríkjandi. Þetta getur verið mjög eðlileg ráðstöfun til að yfirbragð hverfisins haldi sér á svæðum þar sem meginreglan er samt sem áður að ekki megi hrófla við neinu. Húsverndarstefna Reykjavíkurborgar er órafjarlægð frá þesskonar hugmyndafræði, verndun götumynda er notuð mjög hóflega og þá á einstaka húsaraðir hér og þar, stundum þrjú hús í röð og stundum jafnvel bara eitt hornhús. Engin heildstæð verndun götumynda er í miðbænum. Það má verja þetta fyrirkomulag og færa fyrir því gild rök að þessi seinni leið sé ekki svo alslæm, nýtt og gamalt getur hæglega þrifist saman. En því miður verður að segjast að í praktík hafi hún síður en svo verið heillavænleg hér á landi, einkum vegna þess að í fyrsta lagi hefur ekki verið staðið nægjanlegur vörður um gæði nýbygginga og í öðru lagi hafa skipulagsyfirvöld verið allt of teygjanleg þegar kemur að túlkunaratriðum. Það hefur stundum viljað verða að fólk vaknar upp við það að búið er að reisa blokk á næstu lóð þar sem við lýði var verndun götumynda, má nefna Lindargötuna í því samhengi, og þá er einfaldlega vernduninni aflétt eftir á en það er annað mál. Þá er komið að meginmálinu. Það er undarlegur bræðingur sem nú er á ferðinni varðandi Laugaveg 74. Það stendur til að rífa (eða flytja) húsið sem þar stendur og byggja eftirlíkingu af framhliðinni. Hugmyndin er að öllum líkindum fengin af fyrrnefndu fyrirkomulagi þar sem um er að ræða stærðar hverfi sem vernduð eru í heilu lagi. En miðborg Reykjavíkur er ekki vernduð á sambærilegan hátt. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga, Laugavegur 74 tilheyrir hins vegar einni af þeim sárafáu húsaröðum sem áttu samkvæmt deiliskipulaginu frá 2003 að vera undir hverfisvernd. Saman eru þau þrjú, Laugavegur 70, 72 og 74 sem samkvæmt auglýsingabæklingi sem dreift var í öll hús eru: „Samstæða reisulegra timburhúsa sem njóta verndar sem mikilvæg í götumynd Laugavegar, reist árið 1902.“ Í þessum sama bæklingi stóð einnig: „Nauðsynleg uppbygging og viðhald sögulegs umhverfis haldist í hendur.“ Ekki löngu eftir að þetta er skrifað samþykkir skipulagsráð undir forystu R-listanns að hús nr. 74 verði rifið með því skilyrði að byggð verði eftirlíking af framhliðinni. Það nægði að þeirra mati til að viðhalda vernd götumyndar og þeim fannst ekki einu sinni að þyrfti að grendarkynna ferlið, ástæða þess að ég komst á snoðir um þetta mál er að lóðaeigendur ákváðu að reyna að selja lóðina þegar þeim hafði áskotnast nægilegt byggingarmagn og þar fyrst varð þetta opinbert. Þar sem einungis er um að ræða þriggja húsa röð er barnaskapur að halda að þetta hús verði einhvers virði þegar framhliðin er leikmynd. Ef lóðaeigandi myndi síðan sækjast eftir því eftir einhvern ótilgreindan stuttan tíma að fá að breyta framhliðinni í eitthvað allt annað þá er ekki líklegt að nokkur myndi standa í vegi fyrir því enda eftirlíkingar sjaldnast mikils virði. Það sér því hver maður hverskonar skrípaleikur er hér á ferðinni. Annað sem vekur furðu er að eina stundina er því haldið fram að ástæður niðurrifsins séu þær að húsið sé illa farið en þá næstu er verið að selja húsið til flutnings, ég þarf vart að taka það fram að ekkert er að þessu húsi, nema hvað það hefur verið klætt með frekar ljótri plastklæðningu. Ónýt hús er ekki hægt að flytja. Þetta mál er ekkert annað en svik við þessa agnarlitlu húsverndarstefnu sem lofað hafði verið. Ég veit ekki hvort þetta athæfi telst yfir höfuð vera löglegt en siðlaust er það að minnsta kosti, Skipulagsráð er að fara í kringum kerfi sem það hannaði sjálft. Höfundur er tónlistarmaður, áhugamaður um eldri borgarhluta og skipulagsmál og situr í stjórn Torfusamtakanna. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir skrifar
Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir skrifar
Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir skrifar
Skoðun Ný nálgun fyrir börn með fjölþættan vanda Guðmundur Ingi Þóroddsson,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Við stöndum með Anahitu og Elissu Valgerður Árnadóttir,Rósa Líf Darradóttir,Aldís Amah Hamilton,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson skrifar
Skoðun Þegar undirskrift skiptir máli – um gervigreind, vottun og verðmæti mannlegra athafna Henning Arnór Úlfarsson skrifar
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun