Laugavegur 74 16. febrúar 2007 05:00 Í borgum eða bæjum í Evrópu eru oft á tíðum svæði á stærð við 101, eða jafnvel enn stærri, sett undir svokallaða hverfisvernd eða öðru nafni verndun götumynda. Þar er það velþekkt að stundum er gripið til þess ráðs að byggja hús sem eru eftirlíkingar af annað hvort húsinu sem stóð fyrir á reitnum eða einfaldlega af húsastílnum sem er ríkjandi. Þetta getur verið mjög eðlileg ráðstöfun til að yfirbragð hverfisins haldi sér á svæðum þar sem meginreglan er samt sem áður að ekki megi hrófla við neinu. Húsverndarstefna Reykjavíkurborgar er órafjarlægð frá þesskonar hugmyndafræði, verndun götumynda er notuð mjög hóflega og þá á einstaka húsaraðir hér og þar, stundum þrjú hús í röð og stundum jafnvel bara eitt hornhús. Engin heildstæð verndun götumynda er í miðbænum. Það má verja þetta fyrirkomulag og færa fyrir því gild rök að þessi seinni leið sé ekki svo alslæm, nýtt og gamalt getur hæglega þrifist saman. En því miður verður að segjast að í praktík hafi hún síður en svo verið heillavænleg hér á landi, einkum vegna þess að í fyrsta lagi hefur ekki verið staðið nægjanlegur vörður um gæði nýbygginga og í öðru lagi hafa skipulagsyfirvöld verið allt of teygjanleg þegar kemur að túlkunaratriðum. Það hefur stundum viljað verða að fólk vaknar upp við það að búið er að reisa blokk á næstu lóð þar sem við lýði var verndun götumynda, má nefna Lindargötuna í því samhengi, og þá er einfaldlega vernduninni aflétt eftir á en það er annað mál. Þá er komið að meginmálinu. Það er undarlegur bræðingur sem nú er á ferðinni varðandi Laugaveg 74. Það stendur til að rífa (eða flytja) húsið sem þar stendur og byggja eftirlíkingu af framhliðinni. Hugmyndin er að öllum líkindum fengin af fyrrnefndu fyrirkomulagi þar sem um er að ræða stærðar hverfi sem vernduð eru í heilu lagi. En miðborg Reykjavíkur er ekki vernduð á sambærilegan hátt. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga, Laugavegur 74 tilheyrir hins vegar einni af þeim sárafáu húsaröðum sem áttu samkvæmt deiliskipulaginu frá 2003 að vera undir hverfisvernd. Saman eru þau þrjú, Laugavegur 70, 72 og 74 sem samkvæmt auglýsingabæklingi sem dreift var í öll hús eru: „Samstæða reisulegra timburhúsa sem njóta verndar sem mikilvæg í götumynd Laugavegar, reist árið 1902.“ Í þessum sama bæklingi stóð einnig: „Nauðsynleg uppbygging og viðhald sögulegs umhverfis haldist í hendur.“ Ekki löngu eftir að þetta er skrifað samþykkir skipulagsráð undir forystu R-listanns að hús nr. 74 verði rifið með því skilyrði að byggð verði eftirlíking af framhliðinni. Það nægði að þeirra mati til að viðhalda vernd götumyndar og þeim fannst ekki einu sinni að þyrfti að grendarkynna ferlið, ástæða þess að ég komst á snoðir um þetta mál er að lóðaeigendur ákváðu að reyna að selja lóðina þegar þeim hafði áskotnast nægilegt byggingarmagn og þar fyrst varð þetta opinbert. Þar sem einungis er um að ræða þriggja húsa röð er barnaskapur að halda að þetta hús verði einhvers virði þegar framhliðin er leikmynd. Ef lóðaeigandi myndi síðan sækjast eftir því eftir einhvern ótilgreindan stuttan tíma að fá að breyta framhliðinni í eitthvað allt annað þá er ekki líklegt að nokkur myndi standa í vegi fyrir því enda eftirlíkingar sjaldnast mikils virði. Það sér því hver maður hverskonar skrípaleikur er hér á ferðinni. Annað sem vekur furðu er að eina stundina er því haldið fram að ástæður niðurrifsins séu þær að húsið sé illa farið en þá næstu er verið að selja húsið til flutnings, ég þarf vart að taka það fram að ekkert er að þessu húsi, nema hvað það hefur verið klætt með frekar ljótri plastklæðningu. Ónýt hús er ekki hægt að flytja. Þetta mál er ekkert annað en svik við þessa agnarlitlu húsverndarstefnu sem lofað hafði verið. Ég veit ekki hvort þetta athæfi telst yfir höfuð vera löglegt en siðlaust er það að minnsta kosti, Skipulagsráð er að fara í kringum kerfi sem það hannaði sjálft. Höfundur er tónlistarmaður, áhugamaður um eldri borgarhluta og skipulagsmál og situr í stjórn Torfusamtakanna. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson Skoðun Breiðholt brennur Eðvarð Hilmarsson Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Það verður ekki bæði sleppt og haldið Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Andleg heilsa unga fólksins og áhrif samfélagsmiðla Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta til framtíðar Freyja Rut Emilsdóttir skrifar Skoðun Þegar enginn heldur utan um þig Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Öryggi – Forvitni – Gleði Sigríður Hrund Pétursdóttir skrifar Skoðun Öryrkjar auglýsi eftir harðorðum mótmælum! Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í lit Anna Lára Pálsdóttir skrifar Skoðun Lega lýðveldisins Íslands Eiríkur Ingi Jóhannsson skrifar Sjá meira
Í borgum eða bæjum í Evrópu eru oft á tíðum svæði á stærð við 101, eða jafnvel enn stærri, sett undir svokallaða hverfisvernd eða öðru nafni verndun götumynda. Þar er það velþekkt að stundum er gripið til þess ráðs að byggja hús sem eru eftirlíkingar af annað hvort húsinu sem stóð fyrir á reitnum eða einfaldlega af húsastílnum sem er ríkjandi. Þetta getur verið mjög eðlileg ráðstöfun til að yfirbragð hverfisins haldi sér á svæðum þar sem meginreglan er samt sem áður að ekki megi hrófla við neinu. Húsverndarstefna Reykjavíkurborgar er órafjarlægð frá þesskonar hugmyndafræði, verndun götumynda er notuð mjög hóflega og þá á einstaka húsaraðir hér og þar, stundum þrjú hús í röð og stundum jafnvel bara eitt hornhús. Engin heildstæð verndun götumynda er í miðbænum. Það má verja þetta fyrirkomulag og færa fyrir því gild rök að þessi seinni leið sé ekki svo alslæm, nýtt og gamalt getur hæglega þrifist saman. En því miður verður að segjast að í praktík hafi hún síður en svo verið heillavænleg hér á landi, einkum vegna þess að í fyrsta lagi hefur ekki verið staðið nægjanlegur vörður um gæði nýbygginga og í öðru lagi hafa skipulagsyfirvöld verið allt of teygjanleg þegar kemur að túlkunaratriðum. Það hefur stundum viljað verða að fólk vaknar upp við það að búið er að reisa blokk á næstu lóð þar sem við lýði var verndun götumynda, má nefna Lindargötuna í því samhengi, og þá er einfaldlega vernduninni aflétt eftir á en það er annað mál. Þá er komið að meginmálinu. Það er undarlegur bræðingur sem nú er á ferðinni varðandi Laugaveg 74. Það stendur til að rífa (eða flytja) húsið sem þar stendur og byggja eftirlíkingu af framhliðinni. Hugmyndin er að öllum líkindum fengin af fyrrnefndu fyrirkomulagi þar sem um er að ræða stærðar hverfi sem vernduð eru í heilu lagi. En miðborg Reykjavíkur er ekki vernduð á sambærilegan hátt. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga, Laugavegur 74 tilheyrir hins vegar einni af þeim sárafáu húsaröðum sem áttu samkvæmt deiliskipulaginu frá 2003 að vera undir hverfisvernd. Saman eru þau þrjú, Laugavegur 70, 72 og 74 sem samkvæmt auglýsingabæklingi sem dreift var í öll hús eru: „Samstæða reisulegra timburhúsa sem njóta verndar sem mikilvæg í götumynd Laugavegar, reist árið 1902.“ Í þessum sama bæklingi stóð einnig: „Nauðsynleg uppbygging og viðhald sögulegs umhverfis haldist í hendur.“ Ekki löngu eftir að þetta er skrifað samþykkir skipulagsráð undir forystu R-listanns að hús nr. 74 verði rifið með því skilyrði að byggð verði eftirlíking af framhliðinni. Það nægði að þeirra mati til að viðhalda vernd götumyndar og þeim fannst ekki einu sinni að þyrfti að grendarkynna ferlið, ástæða þess að ég komst á snoðir um þetta mál er að lóðaeigendur ákváðu að reyna að selja lóðina þegar þeim hafði áskotnast nægilegt byggingarmagn og þar fyrst varð þetta opinbert. Þar sem einungis er um að ræða þriggja húsa röð er barnaskapur að halda að þetta hús verði einhvers virði þegar framhliðin er leikmynd. Ef lóðaeigandi myndi síðan sækjast eftir því eftir einhvern ótilgreindan stuttan tíma að fá að breyta framhliðinni í eitthvað allt annað þá er ekki líklegt að nokkur myndi standa í vegi fyrir því enda eftirlíkingar sjaldnast mikils virði. Það sér því hver maður hverskonar skrípaleikur er hér á ferðinni. Annað sem vekur furðu er að eina stundina er því haldið fram að ástæður niðurrifsins séu þær að húsið sé illa farið en þá næstu er verið að selja húsið til flutnings, ég þarf vart að taka það fram að ekkert er að þessu húsi, nema hvað það hefur verið klætt með frekar ljótri plastklæðningu. Ónýt hús er ekki hægt að flytja. Þetta mál er ekkert annað en svik við þessa agnarlitlu húsverndarstefnu sem lofað hafði verið. Ég veit ekki hvort þetta athæfi telst yfir höfuð vera löglegt en siðlaust er það að minnsta kosti, Skipulagsráð er að fara í kringum kerfi sem það hannaði sjálft. Höfundur er tónlistarmaður, áhugamaður um eldri borgarhluta og skipulagsmál og situr í stjórn Torfusamtakanna. Við Laugaveg er nú leyfilegt að rífa 75% af húsum byggðum fyrir 1918 og þar eru ekki gerðar neinar ákveðnar kröfur um útlit nýbygginga.
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Skoðun Farsælar forvarnir í þágu barna í Reykjavík Guðrún Halla Jónsdóttir,Óskar Dýrmundur Ólafsson skrifar
Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason Skoðun