Trump 2.0 Ameríka og ný heimsskipan Jun Þór Morikawa skrifar 19. mars 2025 09:01 Trump 2.0 Ameríka Bandaríkin eru eina stórveldið í heiminum. Bandaríkjamenn hafa vald til að framkvæma hvað sem þeir ákveða eða vilja gera. Þess vegna verða þeir að hafa sterka siðferðislega ábyrgð að leiðarljósi. Trump er í raun að rífa niður hvernig Bandaríkin fást við heiminn á aðeins tveimur mánuðum í embætti forseta. Ég held að þetta myndi vera mesta breyting bandarískrar utanríkisstefnu í nútímasögunni sem hefur fyrst og fremst verið leidd af frjálslyndi og reglubundinni heimsskipan sem byggir á þeim siðferðisskilningi að alþjóðasamskipti þurfi að byggja á ákveðnum gildum lýðræðislegra meginreglna, svo sem mannréttindum, lögum og reglu, virðingu fyrir landhelgi o.s.frv. Um Trump gilda reglur eða diplómatískir samningar ekki. Hann kemur fram við gamla vini og bandamenn sem óæðri félaga sem hann telur sig geta nýtt sér og virt að vettugi án mikilla afleiðinga á meðan hann kemur fram við einræðisherra eins og Pútín í Rússlandi og Xi í Kína sem öfluga og mikla starfsbræður sem hann sýnir mikla virðingu fyrir. Trump talar um að innlima Kanada sem 51. ríki Bandaríkjanna og „muni eignast Grænland með einum eða öðrum hætti“ á meðan hann neitar að fordæma innrás Rússa í Úkraínu og virtist gefa í skyn að Úkraínu væri um að kenna stríðið, ekki Rússlandi. Frá og með deginum í dag tala Trump og Pútín beint um vopnahléssamkomulagið og hrósa hver öðrum á meðan Trump er svikinn af blekkingum Pútín þegar Rússar halda áfram stórsókn sinni. Í Mið-Austurlöndum talar Trump um að breyta Gaza í „Rívíeru Miðausturlanda“ með því að fjarlægja íbúana með valdi. Hvað varðar hagkerfi heimsins, valda tollar Trumps hefndaraðgerðum frá öðrum löndum sem hrinda af stað alþjóðlegu viðskiptastríði. OECD (Efnahags- og framfarastofnunin) varar við því að tollar Trumps muni valda alvarlegum skaða á hagvexti og meiri verðbólgu um allan heim. Á fyrsta kjörtímabili hans í embætti voru alltaf einhverjir í ríkisstjórn hans sem reyndu að koma í veg fyrir að hann gerði brjálaða hluti. Því miður ekki í þetta skiptið. Hann er nú umkringdur algjörum hollvinum, já körlum og konum, sem hafa þegar heitið konunginum algjörri hollustu. Það er enginn í Repúblikanaflokknum sem er til í að bjóða honum birginn á meðan demókratar eru of veikir og sundurlyndir. Hann er meira að segja að andmæla dómsúrskurði frá alríkisdómara. Trump mun halda áfram að gera nokkurn veginn allt sem hann ákveður og vill án þess að finnast hann þvingaður af neinum, hvaða landi eða stofnun sem er. Evrópa og Ísland Fyrrverandi forseti Frakklands, Charles de Gaulle (1959-1969), taldi að Evrópuríki ættu að fylgja sjálfstæðri varnarstefnu frekar en að vera undirgefin Bandaríkjunum og hann var gagnrýninn á bandaríska utanríkisstefnu. Undir hans stjórn, þróaði Frakkland sitt eigið kjarnorkuvopnabúr, sem tryggði að landið gæti varið sig sjálfstætt. Hann lést árið 1970. 55 árum eftir dauða hans gæti ákvörðun de Gaulle um að tryggja sjálfstæði Frakklands í kjarnorkuöryggismálum sannarlega reynst rétt ákvörðun. Á þessu mikilvæga augnabliki sögunnar, frá íslensku sjónarhorni, hvernig ætti Ísland að bera sig sjálft að á tímum Trump 2.0 alþjóðasamskipta þar sem áreiðanleiki Bandaríkjanna hefur veikst svo hratt? Ég er eindregið þeirrar skoðunar að íslensk utanríkisstefna eigi að vera leidd og stýrt af frjálslyndri reglubundinni heimsskipan sem byggir á mikilvægum lýðræðislegum grundvallaratriðum þar sem við stöndum fast á lýðræðislegum grunni okkar. Ég myndi af þeirri ástæðu halda því fram að Ísland ætti að styrkja miklu frekar pólitískt, efnahagslegt og öryggissamstarf við Evrópu og Bretland og Kanada sem deila grundvallar og sameiginlegum gildum. Til dæmis, hvað varðar stríðið í Úkraínu, ætti Ísland að sýna eindreginn stuðning sinn við „Coalition of the Willing“ (Bandalag hinna fúsu ) undir forystu Bretlands og Frakklands. Stuðningur Íslands getur verið fjárframlag eða borgaralegur stuðningur. Þar að auki tel ég að Ísland hafi góðar ástæður til að ræða við lönd eins og Frakkland og Bretland, hvað varðar alþjóðlegt öryggi auk NATO-samstarfs, þar sem þau eru einu kjarnorkuveldin í Evrópu sem hægt er að treysta á. Við höfum nú öll áttað okkur á því að varnarmál Evrópu hafa verið of háð Bandaríkjunum síðan 1945. Ef það er einhvern tíma rétt augnablik, þá er þetta rétti tíminn núna, Evrópa ætti að byrja að byggja upp eigin varnarviðbúnað í þágu eigin framtíðar og Ísland ætti svo sannarlega að vera hluti af því. Ég vona samt að Bandaríkin muni leiðrétta stefnu sína eins og Winston Churchill sagði einu sinni: „Það er alltaf hægt að treysta Bandaríkjamönnum til að gera rétt, þegar allir aðrir möguleikar hafa verið reyndir.“ Hins vegar, miðað við eðli og stefnu Trump 2.0, get ég ekki verið of bjartsýnn í dag. Höfundur er með MA gráðu í alþjóðasamskiptum frá Háskóla Íslands og er nú skráður meistaranemi í kennaranámi . Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Donald Trump Mest lesið Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Peningar, vald og hvítþvottur þjóðarmorðs: Velkomin í nýja heimsmynd Trumps Helen Ólafsdóttir Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson skrifar Skoðun Hver er að væla? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er sköpun í skólastarfi? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor skrifar Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu skrifar Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann skrifar Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir skrifar Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Sjá meira
Trump 2.0 Ameríka Bandaríkin eru eina stórveldið í heiminum. Bandaríkjamenn hafa vald til að framkvæma hvað sem þeir ákveða eða vilja gera. Þess vegna verða þeir að hafa sterka siðferðislega ábyrgð að leiðarljósi. Trump er í raun að rífa niður hvernig Bandaríkin fást við heiminn á aðeins tveimur mánuðum í embætti forseta. Ég held að þetta myndi vera mesta breyting bandarískrar utanríkisstefnu í nútímasögunni sem hefur fyrst og fremst verið leidd af frjálslyndi og reglubundinni heimsskipan sem byggir á þeim siðferðisskilningi að alþjóðasamskipti þurfi að byggja á ákveðnum gildum lýðræðislegra meginreglna, svo sem mannréttindum, lögum og reglu, virðingu fyrir landhelgi o.s.frv. Um Trump gilda reglur eða diplómatískir samningar ekki. Hann kemur fram við gamla vini og bandamenn sem óæðri félaga sem hann telur sig geta nýtt sér og virt að vettugi án mikilla afleiðinga á meðan hann kemur fram við einræðisherra eins og Pútín í Rússlandi og Xi í Kína sem öfluga og mikla starfsbræður sem hann sýnir mikla virðingu fyrir. Trump talar um að innlima Kanada sem 51. ríki Bandaríkjanna og „muni eignast Grænland með einum eða öðrum hætti“ á meðan hann neitar að fordæma innrás Rússa í Úkraínu og virtist gefa í skyn að Úkraínu væri um að kenna stríðið, ekki Rússlandi. Frá og með deginum í dag tala Trump og Pútín beint um vopnahléssamkomulagið og hrósa hver öðrum á meðan Trump er svikinn af blekkingum Pútín þegar Rússar halda áfram stórsókn sinni. Í Mið-Austurlöndum talar Trump um að breyta Gaza í „Rívíeru Miðausturlanda“ með því að fjarlægja íbúana með valdi. Hvað varðar hagkerfi heimsins, valda tollar Trumps hefndaraðgerðum frá öðrum löndum sem hrinda af stað alþjóðlegu viðskiptastríði. OECD (Efnahags- og framfarastofnunin) varar við því að tollar Trumps muni valda alvarlegum skaða á hagvexti og meiri verðbólgu um allan heim. Á fyrsta kjörtímabili hans í embætti voru alltaf einhverjir í ríkisstjórn hans sem reyndu að koma í veg fyrir að hann gerði brjálaða hluti. Því miður ekki í þetta skiptið. Hann er nú umkringdur algjörum hollvinum, já körlum og konum, sem hafa þegar heitið konunginum algjörri hollustu. Það er enginn í Repúblikanaflokknum sem er til í að bjóða honum birginn á meðan demókratar eru of veikir og sundurlyndir. Hann er meira að segja að andmæla dómsúrskurði frá alríkisdómara. Trump mun halda áfram að gera nokkurn veginn allt sem hann ákveður og vill án þess að finnast hann þvingaður af neinum, hvaða landi eða stofnun sem er. Evrópa og Ísland Fyrrverandi forseti Frakklands, Charles de Gaulle (1959-1969), taldi að Evrópuríki ættu að fylgja sjálfstæðri varnarstefnu frekar en að vera undirgefin Bandaríkjunum og hann var gagnrýninn á bandaríska utanríkisstefnu. Undir hans stjórn, þróaði Frakkland sitt eigið kjarnorkuvopnabúr, sem tryggði að landið gæti varið sig sjálfstætt. Hann lést árið 1970. 55 árum eftir dauða hans gæti ákvörðun de Gaulle um að tryggja sjálfstæði Frakklands í kjarnorkuöryggismálum sannarlega reynst rétt ákvörðun. Á þessu mikilvæga augnabliki sögunnar, frá íslensku sjónarhorni, hvernig ætti Ísland að bera sig sjálft að á tímum Trump 2.0 alþjóðasamskipta þar sem áreiðanleiki Bandaríkjanna hefur veikst svo hratt? Ég er eindregið þeirrar skoðunar að íslensk utanríkisstefna eigi að vera leidd og stýrt af frjálslyndri reglubundinni heimsskipan sem byggir á mikilvægum lýðræðislegum grundvallaratriðum þar sem við stöndum fast á lýðræðislegum grunni okkar. Ég myndi af þeirri ástæðu halda því fram að Ísland ætti að styrkja miklu frekar pólitískt, efnahagslegt og öryggissamstarf við Evrópu og Bretland og Kanada sem deila grundvallar og sameiginlegum gildum. Til dæmis, hvað varðar stríðið í Úkraínu, ætti Ísland að sýna eindreginn stuðning sinn við „Coalition of the Willing“ (Bandalag hinna fúsu ) undir forystu Bretlands og Frakklands. Stuðningur Íslands getur verið fjárframlag eða borgaralegur stuðningur. Þar að auki tel ég að Ísland hafi góðar ástæður til að ræða við lönd eins og Frakkland og Bretland, hvað varðar alþjóðlegt öryggi auk NATO-samstarfs, þar sem þau eru einu kjarnorkuveldin í Evrópu sem hægt er að treysta á. Við höfum nú öll áttað okkur á því að varnarmál Evrópu hafa verið of háð Bandaríkjunum síðan 1945. Ef það er einhvern tíma rétt augnablik, þá er þetta rétti tíminn núna, Evrópa ætti að byrja að byggja upp eigin varnarviðbúnað í þágu eigin framtíðar og Ísland ætti svo sannarlega að vera hluti af því. Ég vona samt að Bandaríkin muni leiðrétta stefnu sína eins og Winston Churchill sagði einu sinni: „Það er alltaf hægt að treysta Bandaríkjamönnum til að gera rétt, þegar allir aðrir möguleikar hafa verið reyndir.“ Hins vegar, miðað við eðli og stefnu Trump 2.0, get ég ekki verið of bjartsýnn í dag. Höfundur er með MA gráðu í alþjóðasamskiptum frá Háskóla Íslands og er nú skráður meistaranemi í kennaranámi .
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun
Peningar, vald og hvítþvottur þjóðarmorðs: Velkomin í nýja heimsmynd Trumps Helen Ólafsdóttir Skoðun
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun
Peningar, vald og hvítþvottur þjóðarmorðs: Velkomin í nýja heimsmynd Trumps Helen Ólafsdóttir Skoðun