Svar við rangfærslum Félags atvinnurekenda um tollamál Erna Bjarnadóttir skrifar 14. febrúar 2025 20:33 Fyrr í dag birtist grein á heimasíðu Félags atvinnurekenda (FA) þar sem fjallað er um tollflokkun pizza osts. Nú eins og oft áður byggir umfjöllun FA á rangfærslum þar sem ítarleg grein er gerð fyrir sjónarmiðum félagsins en horft framhjá staðreyndum málsins sem liggja þó fyrir opinberlega enda hefur Danól ehf., félagsmaður FA, tapað dómsmálum fyrir héraðsdómi og Landsrétti en heldur samt áfram að þrýsta á stjórnvöld um að breyta tollflokkun pizzaosts í andstöðu við niðurstöður íslenskra dómstóla. Verður nú rakið enn og aftur hverjar staðreyndir málsins eru enda verður þeim ekki breytt. Dómar íslenskra dómstóla um tollflokkun pítsaosts Í júlí 2021 kvað Héraðsdómur Reykjavíkur upp dóm í máli Danóls ehf. á hendur íslenska ríkinu þar sem deilt var um hvort að flokka ætti pizzaost, sem Danól ehf. hafði flutt inn, í 4. kafla tollskrár eða 21. kafla tollskrár. Á þessum tveimur köflum tollskrár er grundvallarmunur vegna þess að ef pizzaosturinn er flokkaður í 4. kafla þá ber hann 30% auk tæplega 800 kr tolls á hvert kíló en vörur sem flokkaðar eru sem jurtaostur bera enga tolla. Danól ehf. tapaði málinu og áfrýjaði til Landsréttar. Í febrúar 2022 staðfesti Landsréttur þennan dóm Héraðsdóms Reykjavíkur – m.ö.o. Danól ehf. tapaði málinu aftur. Félagið sótti nú um áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar en Hæstiréttur hafnaði beiðni um áfrýjun í mars 2022 enda var ekki séð, að mati Hæstaréttar, að „dómur Landsréttar [væri] bersýnilega rangur að efni til“. En Danól ehf. var ekki hætt og óskaði nú eftir að dómur Landsréttar yrði endurupptekinn af hálfu Endurupptökudóms. Þeirri beiðni var hafnað í desember 2023. Á meðan rekstri þessara mála hefur staðið hefur FA haldið því ítrekað fram að fulltrúar kúabænda hafi þrýst á stjórnvöld að tollflokka pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Þetta er rangt – það eina sem fulltrúar kúabænda gerðu á sínum tíma var að benda á að íslenska ríkið hefði gefið út svokallað bindandi álit um að flokka ætti pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Samkvæmt tollalögum er íslenska ríkið skuldbundið til að virða sín eigin bindandi álit. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Þessu til viðbótar hafa lögmenn Danóls ehf. haldið því fram að gögnum hafi verið leynt fyrir dómstólum þessa lands en dómstólar landsins vísað þeim málatilbúnaði á bug. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Um þátt Alþjóðatollastofnunarinnar Næstu skref í málinu urðu þau að framkvæmdastjórn ESB fór með málið til Alþjóðatollastofnunarinnar (WCO). Í mars 2023 komst WCO vissulega að annarri niðurstöðu um tollflokkunina, en það var á grundvelli atkvæðagreiðslu sérstakrar nefndar sem er ekki skuldbindandi fyrir íslenska ríkið. Samkvæmt reglum WCO sjálfs er Ísland ekki skuldbundið til að fylgja þessari niðurstöðu þegar íslenskir dómstólar hafa þegar tekið málið til efnislegrar úrlausnar og komist að annarri niðurstöðu. Í þeim tilvikum þarf að senda tilkynningu um slíkt og er þá málinu lokið. Það hefur t.d. ESB gert í fjölmörg skipti þegar ályktun WCO braut gegn niðurstöðu Evrópudómstólsins. Í mars 2024 sendi Skatturinn tilkynningu til WCO um að Ísland myndi tollflokka umræddan ost í 4. kafla tollskrá, sem tekur m.a. til hvers kyns osta. Þar með var málinu lokið gagnvart WCO og engin lagaleg nauðsyn né skuldbindingar að þjóðarrétti standa til að breyta tollflokkuninni aftur vegna niðurstöðu WCO frá mars 2023. Enn og aftur er ekkert fjallað um þetta af hálfu FA enda hentar það ekki félagsmanni þess. Listi ESB um viðskiptahindranir Í grein FA kemur fram að Ísland hafi verið sett á „viðskiptahindranalista ESB“. Fullyrðingar FA um að Ísland hafi verið sett á viðskiptahindranalistann vegna ólögmætrar tollflokkunar eru settar fram á villandi hátt. Skilgreining ESB á viðskiptahindrunum er pólitískt mótuð að teknu tilliti til hagsmuna þess og hefur ekki formlega lagalega þýðingu gagnvart EES-samningnum. En hverjir eru á þessu lista? Á þessum lista eru t.d. tvö EFTA lönd, Noregur og Sviss. Auk þeirra eru eftirfarandi lönd á listanum en þessi upptalning er ekki tæmandi talin: Argentína, Alsír, Armenía, Ástralía, Bandaríkin, Brasilía, Egyptaland, Hong Kong, Indland, Indónesía, Írak, Íran, Ísrael, Japan, Jórdanía, Kanada, Kína, Kólombía, Kúveit, Marokkó, Mexíkó, Nepal, Stóra-Bretland, Suður-Kórea, Taíland, Taívan, Túnis, Tyrkland, Víetnam og nú síðast Ísland. Er eitthvað tiltökumál að vera á þessum lista ef a.m.k. 5-10% af mjólkurframleiðslu landsins er undir? Í þessu sambandi kann sú spurning að rísa hvort að það hafi einhver neikvæð áhrif að vera á þessum lista. Tökum dæmi. Noregur hefur verið á viðskiptahindranalista ESB í að minnsta kosti 12 ár eftir að hafa hækkað tolla á osta í 277% án þess að það hafi haft neinar raunverulegar afleiðingar fyrir viðskipti landsins við ESB. Slíkir listar eru fyrst og fremst tæki til að beita pólitískum þrýstingi en hafa ekki sjálfkrafa í för með sér neinar lagalegar skuldbindingar eða efnahagslegar afleiðingar. Það að Ísland hafi verið sett á þennan lista er því fyrst og fremst táknrænt og felur ekki í sér raunverulegan viðskiptalegan skaða. Rangar fullyrðingar um álit Skattsins Í grein FA og annarri opinberri umfjöllun hefur því verið haldið fram að farið hafi verið gegn áliti tollflokkunarsérfræðinga Skattsins vegna tollflokkunar pizzaostsins. Er þessu haldið ítrekað fram og er sérstaklega alvarlegt að teknu tilliti til þess að Danól ehf. hélt þessu m.a. fram í dómsmálum sem félagið hefur tapað, bæði fyrir héraðsdómi og fyrir Landsrétti. Er með öllu óskiljanlegt að þessu skuli ítrekað haldið fram þegar það liggja fyrir skýr gögn um annað. Þannig hefur Skatturinn aldrei gefið út neitt bindandi álit um annað en að pizzaosturinn eigi að flokkast sem ostur samkvæmt vörulið 0406 í tollskránni. Fullyrðingar FA um annað eru rangar og villandi og til þess fallnar að grafa undan lögmætri stjórnsýsluákvörðun sem hefur verið staðfest af Skattinum, yfirskattanefnd og síðast en ekki síst íslenskum dómstólum. Tvískinnungur Félags atvinnurekenda Það er áhyggjuefni hvernig FA stillir sér upp sem talsmaður réttlætis og lögmætis í þessu máli, þegar staðreyndir málsins benda til annars. Félagið hefur kosið að líta framhjá dómum íslenskra dómstóla og reynir að þrýsta á stjórnvöld að taka ákvarðanir sem þjóna útflutningshagsmunum ESB fremur en íslenskum hagsmunum framleiðenda búvara. Það er sérkennilegt að félag sem á að gæta hagsmuna íslenskra atvinnurekenda virðist standa með stórfyrirtækjum ESB frekar en íslenskum reglum og lagaumhverfi. Það væri stórhættulegt fordæmi ef Ísland ætlaði sér að breyta tollskrá og stjórnvaldsákvörðunum einungis til að þóknast þrýstingi erlendra hagsmunaaðila í stað þess að fylgja eigin lögum og dómstólum. Þessi framganga FA gefur ástæðu til að spyrja: Hvaða hagsmuni eru þeir raunverulega að verja? Eru það íslensk fyrirtæki og neytendur – eða stórfyrirtæki sem vilja fá sérmeðferð í gegnum pólitískan þrýsting? Höfundur er hagfræðingur hjá Mjólkursamsölunni Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matur Skattar og tollar Evrópusambandið Neytendur Erna Bjarnadóttir Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Sjá meira
Fyrr í dag birtist grein á heimasíðu Félags atvinnurekenda (FA) þar sem fjallað er um tollflokkun pizza osts. Nú eins og oft áður byggir umfjöllun FA á rangfærslum þar sem ítarleg grein er gerð fyrir sjónarmiðum félagsins en horft framhjá staðreyndum málsins sem liggja þó fyrir opinberlega enda hefur Danól ehf., félagsmaður FA, tapað dómsmálum fyrir héraðsdómi og Landsrétti en heldur samt áfram að þrýsta á stjórnvöld um að breyta tollflokkun pizzaosts í andstöðu við niðurstöður íslenskra dómstóla. Verður nú rakið enn og aftur hverjar staðreyndir málsins eru enda verður þeim ekki breytt. Dómar íslenskra dómstóla um tollflokkun pítsaosts Í júlí 2021 kvað Héraðsdómur Reykjavíkur upp dóm í máli Danóls ehf. á hendur íslenska ríkinu þar sem deilt var um hvort að flokka ætti pizzaost, sem Danól ehf. hafði flutt inn, í 4. kafla tollskrár eða 21. kafla tollskrár. Á þessum tveimur köflum tollskrár er grundvallarmunur vegna þess að ef pizzaosturinn er flokkaður í 4. kafla þá ber hann 30% auk tæplega 800 kr tolls á hvert kíló en vörur sem flokkaðar eru sem jurtaostur bera enga tolla. Danól ehf. tapaði málinu og áfrýjaði til Landsréttar. Í febrúar 2022 staðfesti Landsréttur þennan dóm Héraðsdóms Reykjavíkur – m.ö.o. Danól ehf. tapaði málinu aftur. Félagið sótti nú um áfrýjunarleyfi til Hæstaréttar en Hæstiréttur hafnaði beiðni um áfrýjun í mars 2022 enda var ekki séð, að mati Hæstaréttar, að „dómur Landsréttar [væri] bersýnilega rangur að efni til“. En Danól ehf. var ekki hætt og óskaði nú eftir að dómur Landsréttar yrði endurupptekinn af hálfu Endurupptökudóms. Þeirri beiðni var hafnað í desember 2023. Á meðan rekstri þessara mála hefur staðið hefur FA haldið því ítrekað fram að fulltrúar kúabænda hafi þrýst á stjórnvöld að tollflokka pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Þetta er rangt – það eina sem fulltrúar kúabænda gerðu á sínum tíma var að benda á að íslenska ríkið hefði gefið út svokallað bindandi álit um að flokka ætti pizzaostinn í 4. kafla tollskrár. Samkvæmt tollalögum er íslenska ríkið skuldbundið til að virða sín eigin bindandi álit. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Þessu til viðbótar hafa lögmenn Danóls ehf. haldið því fram að gögnum hafi verið leynt fyrir dómstólum þessa lands en dómstólar landsins vísað þeim málatilbúnaði á bug. FA kýs að horfa framhjá þessum staðreyndum málsins. Um þátt Alþjóðatollastofnunarinnar Næstu skref í málinu urðu þau að framkvæmdastjórn ESB fór með málið til Alþjóðatollastofnunarinnar (WCO). Í mars 2023 komst WCO vissulega að annarri niðurstöðu um tollflokkunina, en það var á grundvelli atkvæðagreiðslu sérstakrar nefndar sem er ekki skuldbindandi fyrir íslenska ríkið. Samkvæmt reglum WCO sjálfs er Ísland ekki skuldbundið til að fylgja þessari niðurstöðu þegar íslenskir dómstólar hafa þegar tekið málið til efnislegrar úrlausnar og komist að annarri niðurstöðu. Í þeim tilvikum þarf að senda tilkynningu um slíkt og er þá málinu lokið. Það hefur t.d. ESB gert í fjölmörg skipti þegar ályktun WCO braut gegn niðurstöðu Evrópudómstólsins. Í mars 2024 sendi Skatturinn tilkynningu til WCO um að Ísland myndi tollflokka umræddan ost í 4. kafla tollskrá, sem tekur m.a. til hvers kyns osta. Þar með var málinu lokið gagnvart WCO og engin lagaleg nauðsyn né skuldbindingar að þjóðarrétti standa til að breyta tollflokkuninni aftur vegna niðurstöðu WCO frá mars 2023. Enn og aftur er ekkert fjallað um þetta af hálfu FA enda hentar það ekki félagsmanni þess. Listi ESB um viðskiptahindranir Í grein FA kemur fram að Ísland hafi verið sett á „viðskiptahindranalista ESB“. Fullyrðingar FA um að Ísland hafi verið sett á viðskiptahindranalistann vegna ólögmætrar tollflokkunar eru settar fram á villandi hátt. Skilgreining ESB á viðskiptahindrunum er pólitískt mótuð að teknu tilliti til hagsmuna þess og hefur ekki formlega lagalega þýðingu gagnvart EES-samningnum. En hverjir eru á þessu lista? Á þessum lista eru t.d. tvö EFTA lönd, Noregur og Sviss. Auk þeirra eru eftirfarandi lönd á listanum en þessi upptalning er ekki tæmandi talin: Argentína, Alsír, Armenía, Ástralía, Bandaríkin, Brasilía, Egyptaland, Hong Kong, Indland, Indónesía, Írak, Íran, Ísrael, Japan, Jórdanía, Kanada, Kína, Kólombía, Kúveit, Marokkó, Mexíkó, Nepal, Stóra-Bretland, Suður-Kórea, Taíland, Taívan, Túnis, Tyrkland, Víetnam og nú síðast Ísland. Er eitthvað tiltökumál að vera á þessum lista ef a.m.k. 5-10% af mjólkurframleiðslu landsins er undir? Í þessu sambandi kann sú spurning að rísa hvort að það hafi einhver neikvæð áhrif að vera á þessum lista. Tökum dæmi. Noregur hefur verið á viðskiptahindranalista ESB í að minnsta kosti 12 ár eftir að hafa hækkað tolla á osta í 277% án þess að það hafi haft neinar raunverulegar afleiðingar fyrir viðskipti landsins við ESB. Slíkir listar eru fyrst og fremst tæki til að beita pólitískum þrýstingi en hafa ekki sjálfkrafa í för með sér neinar lagalegar skuldbindingar eða efnahagslegar afleiðingar. Það að Ísland hafi verið sett á þennan lista er því fyrst og fremst táknrænt og felur ekki í sér raunverulegan viðskiptalegan skaða. Rangar fullyrðingar um álit Skattsins Í grein FA og annarri opinberri umfjöllun hefur því verið haldið fram að farið hafi verið gegn áliti tollflokkunarsérfræðinga Skattsins vegna tollflokkunar pizzaostsins. Er þessu haldið ítrekað fram og er sérstaklega alvarlegt að teknu tilliti til þess að Danól ehf. hélt þessu m.a. fram í dómsmálum sem félagið hefur tapað, bæði fyrir héraðsdómi og fyrir Landsrétti. Er með öllu óskiljanlegt að þessu skuli ítrekað haldið fram þegar það liggja fyrir skýr gögn um annað. Þannig hefur Skatturinn aldrei gefið út neitt bindandi álit um annað en að pizzaosturinn eigi að flokkast sem ostur samkvæmt vörulið 0406 í tollskránni. Fullyrðingar FA um annað eru rangar og villandi og til þess fallnar að grafa undan lögmætri stjórnsýsluákvörðun sem hefur verið staðfest af Skattinum, yfirskattanefnd og síðast en ekki síst íslenskum dómstólum. Tvískinnungur Félags atvinnurekenda Það er áhyggjuefni hvernig FA stillir sér upp sem talsmaður réttlætis og lögmætis í þessu máli, þegar staðreyndir málsins benda til annars. Félagið hefur kosið að líta framhjá dómum íslenskra dómstóla og reynir að þrýsta á stjórnvöld að taka ákvarðanir sem þjóna útflutningshagsmunum ESB fremur en íslenskum hagsmunum framleiðenda búvara. Það er sérkennilegt að félag sem á að gæta hagsmuna íslenskra atvinnurekenda virðist standa með stórfyrirtækjum ESB frekar en íslenskum reglum og lagaumhverfi. Það væri stórhættulegt fordæmi ef Ísland ætlaði sér að breyta tollskrá og stjórnvaldsákvörðunum einungis til að þóknast þrýstingi erlendra hagsmunaaðila í stað þess að fylgja eigin lögum og dómstólum. Þessi framganga FA gefur ástæðu til að spyrja: Hvaða hagsmuni eru þeir raunverulega að verja? Eru það íslensk fyrirtæki og neytendur – eða stórfyrirtæki sem vilja fá sérmeðferð í gegnum pólitískan þrýsting? Höfundur er hagfræðingur hjá Mjólkursamsölunni
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar