Hvetjum samstarfsfólkið til að fara í skimun Ágúst Ingi Ágústsson skrifar 7. október 2024 13:32 Nú er Bleikur október genginn í garð en tilgangur hans er að vekja almenning til vitundar um brjóstakrabbamein. Brjóstakrabbamein er eitt fárra krabbameina sem hægt er að skima fyrir og þannig má greina sjúkdóminn áður en einkenni gera vart við sig. Á Íslandi hefur verið sýnt fram á að reglubundin skimun fyrir brjóstakrabbameini lækkar dánartíðni af völdum hans um 30-40% En eins og flestir vita þá stendur konum einnig til boða skimun fyrir leghálskrabbameini. Þar er ávinningurinn af reglubundinni skimun enn meiri. Reglubundin skimun fækkar tilfellum um allt að 90% og því til mikils að vinna að mæta í skimun. Boðið hefur verið upp á skimun fyrir bæði brjóstakrabbameini og leghálskrabbameini í áratugi en nú hefur sú neikvæða þróun orðið að þátttaka í skimunum hefur dregist saman. Það er gríðarmikið hagsmunamál fyrir konur að koma í skimun þegar boð berst frá okkur hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana. Við tökum sérstaklega eftir því að konur með erlent ríkisfang koma síður í skimun. Ef skoðuð er þátttaka í skimun fyrir leghálskrabbameini þá var þátttaka kvenna með erlent ríkisfang aðeins 27% árið 2023 á meðan þátttaka kvenna með íslenskt ríkisfang slagaði hátt í 72%. Okkar viðmið er að ekki færri en 75% mæti í skimanir. Það er því ljóst að við þurfum að gera mun betur til þess auka þátttöku kvenna með erlent ríkisfang í krabbameinsskimunum. Hvers vegna koma erlendar konur síður í skimun? Auðvitað liggur beint við að spyrja konur með erlent ríkisfang hvers vegna þær koma ekki í skimun. Í sumum tilvikum er skýringin tungumálaörðugleikar, stundum er það vanþekking á kerfinu og skortur á upplýsingum. Sumar nefna kostnað við skimanir og áberandi fjöldi nefnir að þær treysti sér ekki til að óska eftir leyfi frá vinnuveitendum til að fara í skimun. Allar konur eiga rétt á að skreppa í skimun á vinnutíma, en margar konur með erlent ríkisfang virðast óttast neikvæð áhrif á stöðu þeirra á vinnustað ef þær nýta sér þann rétt. Til þess að koma til móts við þennan hóp kvenna hefur Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins ákveðið að bjóða upp á síðdegisopnun í leghálssýnatökur í tilraunaskyni. Opið verður á fimmtudögum milli klukkan 15 og 17 á tímabilinu 17. október til 21. nóvember á eftirtöldum heilsugæslustöðvum: Heilsugæslan Árbæ Heilsugæslan Efra-Breiðholti Heilsugæslan Miðbæ Heilsugæslan Seltjarnarnesi Heilsugæslan Sólvangi Hjá heilsugæslunni sjá ljósmæður um sýnatökur og kostnaður er aðeins 500 krónur. Aukið aðgengi og minni hindranir Í mars síðastliðnum fóru heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu að bjóða konum að mæta í opið hús í leghálssýnatökur án þess að hafa bókað sér tíma. Hlutfallslega fleiri erlendar konur nýta sér þennan möguleika en íslenskar. Þetta er því ein leið til að auka aðgengi og draga úr hindrunum sem geta falist í því að bóka sér tíma ef tungumálaerfiðleikar eru fyrir hendi. Þessu fyrirkomulagi verður haldið áfram en konur geta eftir sem áður bókað sér tíma, allt eftir því hvað hentar hverju sinni. Mikilvægt er að hafa í huga að konur fá boð um að koma í sýnatöku fyrir leghálskrabbameini. Þegar boðið berst er tilvalið að bóka tíma á hentugri heilsugæslustöð, eða mæta í opið hús þegar hentar. Sama gildir um skimun fyrir brjóstakrabbameini. Boð berst frá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana og þá er konum boðið upp á að panta tíma í skimun hjá Brjóstamiðstöð Landspítalans. Reynum að ná til sem flestra kvenna Við hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana sendum boðsbréf í skimanir á þremur tungumálum; íslensku, ensku og pólsku. Þá hörfum við látið vinna veggspjöld á þessum þremur tungumálum til að benda á mikilvægi skimana sem ætlunin er að dreifa á vinnustaði og víðar. Þá er unnið að gerð fræðsluefnis sem verður meðal annars ætlað erlendum konum. Það er ljóst að við þurfum að gera betur til þess að auka þátttöku erlendra kvenna í krabbameinsskimunum. Krabbameinsskimanir skipta gríðarmiklu fyrir einstaklingana, en þær leiða einnig af sér mikinn sparnað fyrir samfélagið. Heilsugæslan kappkostar að koma til móts við konur eins og sjá má á þeim aðgerðum sem taldar hafa verið upp en samfélagið í heild þarf að taka höndum saman og hvetja konur til þátttöku. Í ljósi þess að erlendar konur veigra sér við því að óska eftir leyfi hjá vinnuveitendum til þess að mæta í krabbameinsskimanir þá vil ég beina því til stjórnenda fyrirtækja að hvetja sitt starfsfólk, hvort sem það eru íslenskar eða erlendar konur, til þátttöku í krabbameinsskimunum. Það sendir út jákvæð skilaboð til þeirra um að nýta sér þessa mikilvægu heilsuvernd. Þá hvetjum við fólk til að ræða skimanir við samstarfsfólkið á sínum vinnustöðum og minna á þetta mikilvæga forvarnarverkefni. Ágúst Ingi Ágústsson, yfirlæknir Samhæfingarstöðvar krabbameinsskimana hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skimun fyrir krabbameini Krabbamein Heilbrigðismál Mest lesið Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun Hverjir eiga Ísland? Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Enginn skilinn eftir á götunni Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson skrifar Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 48 daga blekking: Loforð sem leiðir til lögbrota? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar Skoðun Málþóf á kostnað ungs fólks Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Ómeðvituð vörn í orðræðu – þegar vald ver sjálft sig Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Við krefjumst sanngirni og aðgerð strax Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Verðmætatap auðlindagjaldanna – Hverra og hvernig? Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson skrifar Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Hvar er hjálpin sem okkur var lofað? Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Áform um fleiri strandveiðidaga: Áhættusöm ákvörðun Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Slítum stjórnmálasambandi við Ísrael! Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Aukið við sóun með einhverjum ráðum Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Kæru valkyrjur, hatrið sigraði líklega í þetta skiptið Arnar Laxdal skrifar Sjá meira
Nú er Bleikur október genginn í garð en tilgangur hans er að vekja almenning til vitundar um brjóstakrabbamein. Brjóstakrabbamein er eitt fárra krabbameina sem hægt er að skima fyrir og þannig má greina sjúkdóminn áður en einkenni gera vart við sig. Á Íslandi hefur verið sýnt fram á að reglubundin skimun fyrir brjóstakrabbameini lækkar dánartíðni af völdum hans um 30-40% En eins og flestir vita þá stendur konum einnig til boða skimun fyrir leghálskrabbameini. Þar er ávinningurinn af reglubundinni skimun enn meiri. Reglubundin skimun fækkar tilfellum um allt að 90% og því til mikils að vinna að mæta í skimun. Boðið hefur verið upp á skimun fyrir bæði brjóstakrabbameini og leghálskrabbameini í áratugi en nú hefur sú neikvæða þróun orðið að þátttaka í skimunum hefur dregist saman. Það er gríðarmikið hagsmunamál fyrir konur að koma í skimun þegar boð berst frá okkur hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana. Við tökum sérstaklega eftir því að konur með erlent ríkisfang koma síður í skimun. Ef skoðuð er þátttaka í skimun fyrir leghálskrabbameini þá var þátttaka kvenna með erlent ríkisfang aðeins 27% árið 2023 á meðan þátttaka kvenna með íslenskt ríkisfang slagaði hátt í 72%. Okkar viðmið er að ekki færri en 75% mæti í skimanir. Það er því ljóst að við þurfum að gera mun betur til þess auka þátttöku kvenna með erlent ríkisfang í krabbameinsskimunum. Hvers vegna koma erlendar konur síður í skimun? Auðvitað liggur beint við að spyrja konur með erlent ríkisfang hvers vegna þær koma ekki í skimun. Í sumum tilvikum er skýringin tungumálaörðugleikar, stundum er það vanþekking á kerfinu og skortur á upplýsingum. Sumar nefna kostnað við skimanir og áberandi fjöldi nefnir að þær treysti sér ekki til að óska eftir leyfi frá vinnuveitendum til að fara í skimun. Allar konur eiga rétt á að skreppa í skimun á vinnutíma, en margar konur með erlent ríkisfang virðast óttast neikvæð áhrif á stöðu þeirra á vinnustað ef þær nýta sér þann rétt. Til þess að koma til móts við þennan hóp kvenna hefur Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins ákveðið að bjóða upp á síðdegisopnun í leghálssýnatökur í tilraunaskyni. Opið verður á fimmtudögum milli klukkan 15 og 17 á tímabilinu 17. október til 21. nóvember á eftirtöldum heilsugæslustöðvum: Heilsugæslan Árbæ Heilsugæslan Efra-Breiðholti Heilsugæslan Miðbæ Heilsugæslan Seltjarnarnesi Heilsugæslan Sólvangi Hjá heilsugæslunni sjá ljósmæður um sýnatökur og kostnaður er aðeins 500 krónur. Aukið aðgengi og minni hindranir Í mars síðastliðnum fóru heilsugæslustöðvar á höfuðborgarsvæðinu að bjóða konum að mæta í opið hús í leghálssýnatökur án þess að hafa bókað sér tíma. Hlutfallslega fleiri erlendar konur nýta sér þennan möguleika en íslenskar. Þetta er því ein leið til að auka aðgengi og draga úr hindrunum sem geta falist í því að bóka sér tíma ef tungumálaerfiðleikar eru fyrir hendi. Þessu fyrirkomulagi verður haldið áfram en konur geta eftir sem áður bókað sér tíma, allt eftir því hvað hentar hverju sinni. Mikilvægt er að hafa í huga að konur fá boð um að koma í sýnatöku fyrir leghálskrabbameini. Þegar boðið berst er tilvalið að bóka tíma á hentugri heilsugæslustöð, eða mæta í opið hús þegar hentar. Sama gildir um skimun fyrir brjóstakrabbameini. Boð berst frá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana og þá er konum boðið upp á að panta tíma í skimun hjá Brjóstamiðstöð Landspítalans. Reynum að ná til sem flestra kvenna Við hjá Samhæfingarstöð krabbameinsskimana sendum boðsbréf í skimanir á þremur tungumálum; íslensku, ensku og pólsku. Þá hörfum við látið vinna veggspjöld á þessum þremur tungumálum til að benda á mikilvægi skimana sem ætlunin er að dreifa á vinnustaði og víðar. Þá er unnið að gerð fræðsluefnis sem verður meðal annars ætlað erlendum konum. Það er ljóst að við þurfum að gera betur til þess að auka þátttöku erlendra kvenna í krabbameinsskimunum. Krabbameinsskimanir skipta gríðarmiklu fyrir einstaklingana, en þær leiða einnig af sér mikinn sparnað fyrir samfélagið. Heilsugæslan kappkostar að koma til móts við konur eins og sjá má á þeim aðgerðum sem taldar hafa verið upp en samfélagið í heild þarf að taka höndum saman og hvetja konur til þátttöku. Í ljósi þess að erlendar konur veigra sér við því að óska eftir leyfi hjá vinnuveitendum til þess að mæta í krabbameinsskimanir þá vil ég beina því til stjórnenda fyrirtækja að hvetja sitt starfsfólk, hvort sem það eru íslenskar eða erlendar konur, til þátttöku í krabbameinsskimunum. Það sendir út jákvæð skilaboð til þeirra um að nýta sér þessa mikilvægu heilsuvernd. Þá hvetjum við fólk til að ræða skimanir við samstarfsfólkið á sínum vinnustöðum og minna á þetta mikilvæga forvarnarverkefni. Ágúst Ingi Ágústsson, yfirlæknir Samhæfingarstöðvar krabbameinsskimana hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins
Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar
Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar
Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar
Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar
Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir Skoðun
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun