Útfærsla á atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu Kristófer Már Maronsson skrifar 14. febrúar 2023 08:30 Kjaradeila Eflingar og SA hefur líklega ekki farið fram hjá neinum undanfarnar vikur og má gera ráð fyrir því að hún sé vinsælt umræðuefni á kaffistofum landsins. Formaður Eflingar barði sér reglulega á brjóst fyrir skömmu að vera lýðræðislega kjörin og hélt greinilega mikið upp á lýðræðið þangað til nýlega. Ég veit ekki hvort við myndum tala um lýðræðislega kjörna ríkisstjórn ef samtals 7,8% atkvæðabærra landsmanna hefðu kosið ríkisstjórnarflokkana - en það er annað mál. Allt tal Sólveigar Önnu um lýðræði flaug út um gluggann þegar kom að því að leyfa félagsmönnum Eflingar að kjósa um þann kjarasamning sem önnur félög hafa samþykkt með góðum meirihluta. Þó að samninganefndir annarra stéttarfélaga hafi ekki endilega verið ánægðar með þann kjarasamning sem í boði var, þá sáu þær a.m.k. sóma sinn í að leyfa öllum félagsmönnum að kjósa um samninginn áður en lengra var haldið. Vilji félagsmanna í öllum þessum félögum hefur verið skýr. Fyrir stuttu lagði ríkissáttasemjari svo fram miðlunartillögu í deilu Eflingar og SA, en Efling hefur hingað til neitað að afhenda kjörskrá. Sú ákvörðun Eflingar virðist hafa verið réttmæt samkvæmt úrskurði Landsréttar í gær, en það mætti halda af umræðunni að miðlunartillagan hafi verið ólögmæt og Eflingu bæri ekki að láta félagsmenn kjósa um miðlunartillöguna. Það er fjarri sannleikanum. Í úrskurði Landsréttar segir: „Af framangreindum ákvæðum laga nr. 80/1938 og lögskýringargögnum verður ótvírætt ráðið að varnaraðili [ríkissáttasemjari] hafi lögbundinn rétt til að taka ákvörðun um að atkvæðagreiðsla skuli fara fram um miðlunartillögu sem hann hefur sett fram á grundvelli 1. mgr. 27. gr. laganna sem og ákveða tilhögun og framkvæmd hennar.” Sáttasemjara er þó ekki heimilt að krefjast þess að aðilar afhendi honum kjörskrá, þó að það hafi upphaflega verið í frumvarpi sem varð að lögum nr. 33/1978. Að ósk ASÍ var ákvæðið: „Áður en atkvgr. hefst skal afhenda sáttasemjara kjörskrá. Félagsdómur dæmir um kjörskrárdeilur.” fellt úr frumvarpinu. Ég ætla ekki að reyna að segja að ég hafi reynslu af því hvernig aðstæður voru árið 1978, þegar foreldrar mínir voru á leikskólaaldri, en ég get upplýst lesendur um það að Internetið kom ekki fyrr en 5 árum seinna og aðstæður því allt öðruvísi en í dag. Hvernig á þá að framkvæma atkvæðagreiðsluna? Í téðum úrskurði er alveg skýrt að ríkissáttasemjari hefur heimild til að taka ákvörðun um atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu. Ég vitna aftur í úrskurðinn: „Í 2. málsl. 3. mgr. er hins vegar ákvæði sem felur í sér tilbrigði við meginregluna en ekki sjálfstæða tilhögun atkvæðagreiðslu. Auk kjörfundaratkvæðagreiðslu er ríkissáttasemjara heimilað að efna til atkvæðagreiðslu utan kjörfundar á tilteknum stöðum eða svæðum. Er þá unnt að nýta hvers konar tækni til utankjörfundaratkvæðagreiðslu hvar sem er í lögsögu íslenska ríkisins án þess að öllum félagsmönnum, sem miðlunartillagan tekur til, sé gert að mæta á kjörfund. Gæti þetta tilbrigði t.d. átt við um bifreiðarstjóra og sjómenn. Sem dæmi má nefna að bréfsími eða tölvutækni sé notuð í þessu sambandi. Þó verður að árétta að ávallt gildir í hvívetna sú grunnregla 5. málsl. 3. mgr. um að atkvæðagreiðsla skuli vera skrifleg og leynileg. Því verður að tryggja að hæfur aðili, svo sem sýslumaður eða löglærður fulltrúi hans eða skipstjóri, sé tilnefndur hverju sinni af ríkissáttasemjara til þess að votta að atkvæðisbær félagsmaður hafi gert grein fyrir sér og greitt leynilega atkvæði að honum nærstöddum á til þess gerða ómerkta atkvæðaseðla. Atkvæðin eru síðan send nafnlaus með tiltækri tækni á skrifstofu ríkissáttasemjara sem sér um að þau fari strax í kjörkassa þegar sannreynt hefur verið að atkvæðin séu send frá til þess bærum aðila.” Af því sem við höfum lært þá má ríkissáttasemjari ekki krefjast þess að kjörskráin sé send Advania en hann getur kveðið á um atkvæðagreiðslu á kjörfundi eða utankjörfundaratkvæðagreiðslu sem má t.d. framkvæma með tölvutækni. Hún skal þó vera skrifleg og leynileg og því ber ríkissáttasemjara að tilnefna hæfan aðila til þess að votta að atkvæðabær félagsmaður hafi gert grein fyrir sér og greitt leynilega atkvæði að honum nærstöddum á til þess gerða ómerkta atkvæðaseðla. Það liggur fyrir að Advania er hvorki sýslumaður, löglærður fulltrúi né skipstjóri og því líklega ekki hæfur aðili samkvæmt lögum til að votta um kosninguna. Dæmi um útfærslur Nú hefur ríkissáttasemjari lagt til við félags- og vinnumarkaðsráðherra að hann stígi til hliðar þar sem að hann segir ekki hægt að framkvæma atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu ef annar hvor aðilinn neitar að afhenda kjörgögn til þess að það geti gerst. Af úrskurði Landsréttar virðist alveg vera hægt að framkvæma atkvæðagreiðsluna, ríkissáttasemjari má bara ekki hafa puttana mikið í henni. Það er því engin ástæða fyrir Aðalstein að stíga til hliðar og eru hér hugmyndir um útfærslur á atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu: Útfærsla 1: Deiluaðilar skulu halda rafræna kosningu um miðlunartillöguna hvor í sínu lagi fyrir félagsmenn sína. Kosning skal fara fram frá kl. 10:00 fimmtudaginn 16. febrúar og ljúka kl. 18:00 sunnudaginn 19. febrúar. Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu skal votta að atkvæðisbærir félagsmenn hafi auðkennt sig með rafrænum skilríkjum og gert grein fyrir atkvæði sínu leynilega á ómerkta rafræna kjörseðla. Atkvæðin skulu send nafnlaus með tiltækri tækni á skrifstofu ríkissáttasemjara sem sér um að þau fari strax í kjörkassa þegar sannreynt hefur verið af sýslumanni að atkvæðin séu send frá til þess bærum aðila. Úfærsla 2: Deiluaðilar skulu boða félagsmenn sína til kjörfundar í húsakynnum sínum og bera undir þá miðlunartillögu til atkvæðagreiðslu. Skal miðlunartillögu svarað játandi eða neitandi í skriflegri og leynilegri atkvæðagreiðslu. Kjörfundur skal standa yfir frá kl. 10:00 fimmtudaginn 16. febrúar og ljúka kl. 18:00 sunnudaginn 19. febrúar. Heimilt er að gera hlé á kjörfundi frá kl 20:00 að kvöldi hvers fundardags til kl 10:00 að morgni næsta fundardags. Fulltrúum aðila vinnudeilu er heimilt að vera við atkvæðagreiðslu og talningu atkvæða eftir því sem við verður komið á eigin kostnað og ábyrgð svo sem almennt tíðkast í lýðræðislegum kosningum. Hvað ef Efling neitar að halda kosningu? Ef Efling neitar að halda kosningu hlýtur að vera hægt að fara dómstólaleiðina aftur til þess að knýja fram kosninguna, enda segir skv. 2. mgr. 29. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur: „Miðlunartillaga skal borin undir atkvæði við atkvæðagreiðslu allra atkvæðisbærra aðila eins og sáttasemjari gekk frá henni og henni svarað játandi eða neitandi.” Til þess að miðlunartillaga teljist felld þarf skv. 31. gr. meira en helmingur greiddra atkvæða að vera á móti henni og mótatkvæði séu fleiri en fjórðungur atkvæða samkvæmt atkvæða- eða félagaskrá. Í frumvarpi var upphaflega lagt til að meira en þriðjungur atkvæða þyrfti að vera á móti tillögunni með vísan í lýðræði, en breytingar voru gerðar í þá veru að það væri fjórðungur. Ef Efling heldur ekki kosningu eins og ríkissáttasemjari ákveður, þá hlýtur tillagan að teljast samþykkt þar sem ákvæðum 31. gr. er ekki fullnægt. Uppgjöf ríkissáttasemjara er ekki ásættanleg Að ríkissáttasemjari gefist upp við mótlæti kann ekki góðri lukku að stýra. Þó að dæmt hafi verið gegn honum í einu útfærsluatriði atkvæðagreiðslunnar um miðlunartillögu þá virðist mjög skýrt að miðlunartillagan er réttmæt. Það er einnig fullkomlega réttlætanlegt að gefa aðilum í sitthvoru lagi tækifæri á að kjósa um sambærilegan kjarasamning og félagsmenn annarra stéttarfélaga hafa samþykkt. Ef ríkissáttasemjari telur rétt að stíga til hliðar í erfiðum deilum þar sem persóna hans er dregin í efa er líklega rétt að hann stígi alfarið til hliðar og annar verði skipaður í hans stað. Annars er skapað það hættulega fordæmi að auðvelt sé að fá nýjan sáttasemjara ef sá sem situr við borðið er ekki deiluaðilum að skapi. Höfundur er hagfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristófer Már Maronsson Kjaraviðræður 2022-23 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson Skoðun The man who would be king Ian McDonald Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Sjá meira
Kjaradeila Eflingar og SA hefur líklega ekki farið fram hjá neinum undanfarnar vikur og má gera ráð fyrir því að hún sé vinsælt umræðuefni á kaffistofum landsins. Formaður Eflingar barði sér reglulega á brjóst fyrir skömmu að vera lýðræðislega kjörin og hélt greinilega mikið upp á lýðræðið þangað til nýlega. Ég veit ekki hvort við myndum tala um lýðræðislega kjörna ríkisstjórn ef samtals 7,8% atkvæðabærra landsmanna hefðu kosið ríkisstjórnarflokkana - en það er annað mál. Allt tal Sólveigar Önnu um lýðræði flaug út um gluggann þegar kom að því að leyfa félagsmönnum Eflingar að kjósa um þann kjarasamning sem önnur félög hafa samþykkt með góðum meirihluta. Þó að samninganefndir annarra stéttarfélaga hafi ekki endilega verið ánægðar með þann kjarasamning sem í boði var, þá sáu þær a.m.k. sóma sinn í að leyfa öllum félagsmönnum að kjósa um samninginn áður en lengra var haldið. Vilji félagsmanna í öllum þessum félögum hefur verið skýr. Fyrir stuttu lagði ríkissáttasemjari svo fram miðlunartillögu í deilu Eflingar og SA, en Efling hefur hingað til neitað að afhenda kjörskrá. Sú ákvörðun Eflingar virðist hafa verið réttmæt samkvæmt úrskurði Landsréttar í gær, en það mætti halda af umræðunni að miðlunartillagan hafi verið ólögmæt og Eflingu bæri ekki að láta félagsmenn kjósa um miðlunartillöguna. Það er fjarri sannleikanum. Í úrskurði Landsréttar segir: „Af framangreindum ákvæðum laga nr. 80/1938 og lögskýringargögnum verður ótvírætt ráðið að varnaraðili [ríkissáttasemjari] hafi lögbundinn rétt til að taka ákvörðun um að atkvæðagreiðsla skuli fara fram um miðlunartillögu sem hann hefur sett fram á grundvelli 1. mgr. 27. gr. laganna sem og ákveða tilhögun og framkvæmd hennar.” Sáttasemjara er þó ekki heimilt að krefjast þess að aðilar afhendi honum kjörskrá, þó að það hafi upphaflega verið í frumvarpi sem varð að lögum nr. 33/1978. Að ósk ASÍ var ákvæðið: „Áður en atkvgr. hefst skal afhenda sáttasemjara kjörskrá. Félagsdómur dæmir um kjörskrárdeilur.” fellt úr frumvarpinu. Ég ætla ekki að reyna að segja að ég hafi reynslu af því hvernig aðstæður voru árið 1978, þegar foreldrar mínir voru á leikskólaaldri, en ég get upplýst lesendur um það að Internetið kom ekki fyrr en 5 árum seinna og aðstæður því allt öðruvísi en í dag. Hvernig á þá að framkvæma atkvæðagreiðsluna? Í téðum úrskurði er alveg skýrt að ríkissáttasemjari hefur heimild til að taka ákvörðun um atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu. Ég vitna aftur í úrskurðinn: „Í 2. málsl. 3. mgr. er hins vegar ákvæði sem felur í sér tilbrigði við meginregluna en ekki sjálfstæða tilhögun atkvæðagreiðslu. Auk kjörfundaratkvæðagreiðslu er ríkissáttasemjara heimilað að efna til atkvæðagreiðslu utan kjörfundar á tilteknum stöðum eða svæðum. Er þá unnt að nýta hvers konar tækni til utankjörfundaratkvæðagreiðslu hvar sem er í lögsögu íslenska ríkisins án þess að öllum félagsmönnum, sem miðlunartillagan tekur til, sé gert að mæta á kjörfund. Gæti þetta tilbrigði t.d. átt við um bifreiðarstjóra og sjómenn. Sem dæmi má nefna að bréfsími eða tölvutækni sé notuð í þessu sambandi. Þó verður að árétta að ávallt gildir í hvívetna sú grunnregla 5. málsl. 3. mgr. um að atkvæðagreiðsla skuli vera skrifleg og leynileg. Því verður að tryggja að hæfur aðili, svo sem sýslumaður eða löglærður fulltrúi hans eða skipstjóri, sé tilnefndur hverju sinni af ríkissáttasemjara til þess að votta að atkvæðisbær félagsmaður hafi gert grein fyrir sér og greitt leynilega atkvæði að honum nærstöddum á til þess gerða ómerkta atkvæðaseðla. Atkvæðin eru síðan send nafnlaus með tiltækri tækni á skrifstofu ríkissáttasemjara sem sér um að þau fari strax í kjörkassa þegar sannreynt hefur verið að atkvæðin séu send frá til þess bærum aðila.” Af því sem við höfum lært þá má ríkissáttasemjari ekki krefjast þess að kjörskráin sé send Advania en hann getur kveðið á um atkvæðagreiðslu á kjörfundi eða utankjörfundaratkvæðagreiðslu sem má t.d. framkvæma með tölvutækni. Hún skal þó vera skrifleg og leynileg og því ber ríkissáttasemjara að tilnefna hæfan aðila til þess að votta að atkvæðabær félagsmaður hafi gert grein fyrir sér og greitt leynilega atkvæði að honum nærstöddum á til þess gerða ómerkta atkvæðaseðla. Það liggur fyrir að Advania er hvorki sýslumaður, löglærður fulltrúi né skipstjóri og því líklega ekki hæfur aðili samkvæmt lögum til að votta um kosninguna. Dæmi um útfærslur Nú hefur ríkissáttasemjari lagt til við félags- og vinnumarkaðsráðherra að hann stígi til hliðar þar sem að hann segir ekki hægt að framkvæma atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu ef annar hvor aðilinn neitar að afhenda kjörgögn til þess að það geti gerst. Af úrskurði Landsréttar virðist alveg vera hægt að framkvæma atkvæðagreiðsluna, ríkissáttasemjari má bara ekki hafa puttana mikið í henni. Það er því engin ástæða fyrir Aðalstein að stíga til hliðar og eru hér hugmyndir um útfærslur á atkvæðagreiðslu um miðlunartillögu: Útfærsla 1: Deiluaðilar skulu halda rafræna kosningu um miðlunartillöguna hvor í sínu lagi fyrir félagsmenn sína. Kosning skal fara fram frá kl. 10:00 fimmtudaginn 16. febrúar og ljúka kl. 18:00 sunnudaginn 19. febrúar. Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu skal votta að atkvæðisbærir félagsmenn hafi auðkennt sig með rafrænum skilríkjum og gert grein fyrir atkvæði sínu leynilega á ómerkta rafræna kjörseðla. Atkvæðin skulu send nafnlaus með tiltækri tækni á skrifstofu ríkissáttasemjara sem sér um að þau fari strax í kjörkassa þegar sannreynt hefur verið af sýslumanni að atkvæðin séu send frá til þess bærum aðila. Úfærsla 2: Deiluaðilar skulu boða félagsmenn sína til kjörfundar í húsakynnum sínum og bera undir þá miðlunartillögu til atkvæðagreiðslu. Skal miðlunartillögu svarað játandi eða neitandi í skriflegri og leynilegri atkvæðagreiðslu. Kjörfundur skal standa yfir frá kl. 10:00 fimmtudaginn 16. febrúar og ljúka kl. 18:00 sunnudaginn 19. febrúar. Heimilt er að gera hlé á kjörfundi frá kl 20:00 að kvöldi hvers fundardags til kl 10:00 að morgni næsta fundardags. Fulltrúum aðila vinnudeilu er heimilt að vera við atkvæðagreiðslu og talningu atkvæða eftir því sem við verður komið á eigin kostnað og ábyrgð svo sem almennt tíðkast í lýðræðislegum kosningum. Hvað ef Efling neitar að halda kosningu? Ef Efling neitar að halda kosningu hlýtur að vera hægt að fara dómstólaleiðina aftur til þess að knýja fram kosninguna, enda segir skv. 2. mgr. 29. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur: „Miðlunartillaga skal borin undir atkvæði við atkvæðagreiðslu allra atkvæðisbærra aðila eins og sáttasemjari gekk frá henni og henni svarað játandi eða neitandi.” Til þess að miðlunartillaga teljist felld þarf skv. 31. gr. meira en helmingur greiddra atkvæða að vera á móti henni og mótatkvæði séu fleiri en fjórðungur atkvæða samkvæmt atkvæða- eða félagaskrá. Í frumvarpi var upphaflega lagt til að meira en þriðjungur atkvæða þyrfti að vera á móti tillögunni með vísan í lýðræði, en breytingar voru gerðar í þá veru að það væri fjórðungur. Ef Efling heldur ekki kosningu eins og ríkissáttasemjari ákveður, þá hlýtur tillagan að teljast samþykkt þar sem ákvæðum 31. gr. er ekki fullnægt. Uppgjöf ríkissáttasemjara er ekki ásættanleg Að ríkissáttasemjari gefist upp við mótlæti kann ekki góðri lukku að stýra. Þó að dæmt hafi verið gegn honum í einu útfærsluatriði atkvæðagreiðslunnar um miðlunartillögu þá virðist mjög skýrt að miðlunartillagan er réttmæt. Það er einnig fullkomlega réttlætanlegt að gefa aðilum í sitthvoru lagi tækifæri á að kjósa um sambærilegan kjarasamning og félagsmenn annarra stéttarfélaga hafa samþykkt. Ef ríkissáttasemjari telur rétt að stíga til hliðar í erfiðum deilum þar sem persóna hans er dregin í efa er líklega rétt að hann stígi alfarið til hliðar og annar verði skipaður í hans stað. Annars er skapað það hættulega fordæmi að auðvelt sé að fá nýjan sáttasemjara ef sá sem situr við borðið er ekki deiluaðilum að skapi. Höfundur er hagfræðingur.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar