Reglulegir lúrar tengdir við aukna hættu á heilablóðfalli og háum blóðþrýstingi Eiður Þór Árnason skrifar 25. júlí 2022 20:25 Niðurstöðurnar vekja upp spurningar um hvort það sé kominn tími á að fólk taki sér hvíld frá lúrunum. Getty/Morsa Images Fólk sem fær sér oft lúr er líklegra til þess að þróa með sér háan blóðþrýsting og fá heilablóðfall, ef marka má niðurstöður nýrrar umfangsmikillar rannsóknar. Aðstandendur hennar segja niðurstöðurnar undirstrika mikilvægi þess að horfa til svefns þegar kemur að því að leggja mat á áhættuna. Sérfræðingur í svefnrannsóknum telur niðurstöðuna mögulega skýrast af því að fólk sem leggi sig reglulega yfir daginn geri það stundum í kjölfar slitrótts nætursvefns. Því eigi síður að draga þá ályktun að það sé beinlínis skaðlegt að fá sér lúr. Þetta hefur CNN eftir Michael Grandner, klínískum sálfræðingi sem stýrir Behavioral Sleep Medicine heilbrigðisstofnuninni í Tucson í Arizona. Hann tók ekki þátt í gerð rannsóknarinnar. Samkvæmt niðurstöðunum voru þeir þátttakendur sem tóku sér reglulega lúr yfir daginn 12 prósent líklegri til að þróa með sér háan blóðþrýsting og 24 prósent líklegri til að fá heilablóðfall samanborið við þann hóp fólks sem sagðist aldrei fá sér blund. Einnig voru þátttakendur undir sextugu sem lögðu sig flesta daga 20% líklegri til að fá háan blóðþrýsting en þeir sem gerðu það sjaldan eða aldrei. Sömu niðurstöður fengust þegar rannsakendur sigtuðu út fólk sem var í aukinni áhættu á að fá háþrýstingi. Þeirra á meðal voru þátttakendur með sykursýki 2, háan blóðþrýsting, hátt kólesteról, svefnraskanir og fólk sem vann á næturvöktum. Niðurstöðurnar voru birtar í fræðiritinu Hypertension í dag. Það er gefið út af samtökunum American Heart Association sem vinnur að málefnum hjarta- og æðasjúkdóma. Byggir á gögnum frá 360 þúsund Bretum „Niðurstöðurnar sýna að lúrar auka tíðni háþrýstings og heilablóðfalls eftir að tekið er mið af mörgum breytum sem vitað er að auka hættuna á hjartasjúkdómum og heilablóðfalli,“ segir Dr. Phyllis Zee, forstöðukona Center for Circadian and Sleep Medicine við læknisfræðideild Northwestern-háskólans í Chicago. Hún segir jafnframt í samtali við CNN að þetta sanni mikilvægi þess að heilbrigðisstarfsfólk spyrji sjúklinga sína út í lúrvenjur og hvort þeir upplifi óhóflega þreytu yfir daginn til að meta hættuna á þróun hjarta- og æðasjúkdóma. Zee tók ekki þátt í gerð umræddrar rannsóknarinnar. Ekki eru allir sérfræðingar sammála um að niðurstöðurnar gefi til kynna að sú iðja að taka sér blund yfir daginn hafi slæm áhrif á heilsu fólks með beinum hætti. Getty/Crispin la valiente Niðurstöðurnar byggja á gögnum frá 360 þúsund þátttakendum sem veittu UK Biobank upplýsingar um svefnvenjur sínar. Um er að ræða umfangsmikinn gagnagrunn með heilbrigðisupplýsingum en umsjónarmenn hans fylgdust með miklum fjölda Breta á árunum 2006 til 2010. Þátttakendur afhentu reglulega blóð-, þvag- og munnvatnssýni og svöruðu spurningum um tíðni lúra fjórum sinnum á fjögurra ára tímabili. Dr. Raj Dasgupta, dósent í læknisfræði við háskólann í Suður-Kaliforníu, gerir athugasemd við að höfundar rannsóknarinnar hafi ekki skilgreint hvað teljist sem lúr eða safnað upplýsingum um lengd þeirra. „Ef þú sofnar í klukkutíma eða 2 til dæmis, þá telst það varla lúr.“ Þá skuli hafa í huga að þátttakendur hafi sjálfir gefið upp tíðnina þar sem minni fólks sé misjafnlega nákvæmt. Blundur ekki það sama og blundur „Frískandi blundur sem er 15 til 20 mínútur, tekinn í kringum hádegi fram til 14 er 100 prósent það rétta í stöðunni ef þú ert svefnvana,“ bætir Dasgupta við en líkt og aðrir viðmælendur í frétt CNN hafði hann ekki neina aðkomu að umræddri rannsókn. Dasgupta segir ekki mælt með því að fólk sem þjáist af langvarandi svefnleysi leggi sig yfir daginn þar sem slíkt geri þeim erfiðara fyrir að sofna á næturnar. Flestir þeirra þátttakanda í rannsókninni sem lögðu sig reglulega yfir daginn reyktu sígarettur, drukku áfengi daglega, hrutu, glímdu við svefnleysi eða lýstu sér sem kvöldmanneskju. Margir þessara þátta gætu haft áhrif á gæði og magns svefns hjá þessum einstaklingum, að sögn Dasgupta. Slæmur svefn valdi því að fólk finni fyrir mikilli þreytu á daginn og geti því leitt til þess að það leggi sig óhóflega mikið. „Ég tel því að lúrar séu merki um undirliggjandi svefnraskanir hjá vissum einstaklingum.“ Slíkar raskanir séu tengdar við aukna streitu og hormónabreytingar sem geti leitt til offitu, háþrýstings og sykursýki 2. Allt séu þetta áhættuþættir þegar kemur að hjarta- og æðasjúkdómum. Heilbrigðismál Svefn Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halla Hrund fremst í nýrri könnun og Katrín dottin niður í þriðja sæti Innlent Viktor og Kári heltast úr lestinni Innlent Dramatík þegar tveimur var tilkynnt um ólögleg framboð Innlent Ástand hinnar látnu bar þess merki að henni hefði verið ráðinn bani Innlent Segir upp hjá RÚV og snýr sér að pólitík Innlent Ætlaði að ganga frá álverinu og upp á Keflavíkurflugvöll Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Ók blindfullur við Grímsvötn og hótaði að drepa alla Innlent Best ef forseti hefur ekki verið í stjórnmálastarfi Innlent Vopnuð rán tíðari en fólk gerir sér grein fyrir Innlent Fleiri fréttir Yousaf segir af sér sem ráðherra og formaður Skoska þjóðarflokksins Sánchez hættir við að segja af sér Grafið undan fjölmiðlafrelsinu víða í Evrópu Vopnahlé í sjónmáli? Tveir látnir eftir að bíll hafnaði í sjónum við Stokkhólm Fjölmenn mótmæli vegna ofbeldisbylgju í Ástralíu Vasaúr ríkasta manns Titanic seldist á 210 milljónir Þúsundir hvöttu Sánchez til að segja ekki af sér Skoða að færa Mónu Lísu í eigið herbergi Harvey Weinstein lagður inn á spítala Þingmaður hleypti af skoti fyrir utan skemmtistað Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Sjá meira
Sérfræðingur í svefnrannsóknum telur niðurstöðuna mögulega skýrast af því að fólk sem leggi sig reglulega yfir daginn geri það stundum í kjölfar slitrótts nætursvefns. Því eigi síður að draga þá ályktun að það sé beinlínis skaðlegt að fá sér lúr. Þetta hefur CNN eftir Michael Grandner, klínískum sálfræðingi sem stýrir Behavioral Sleep Medicine heilbrigðisstofnuninni í Tucson í Arizona. Hann tók ekki þátt í gerð rannsóknarinnar. Samkvæmt niðurstöðunum voru þeir þátttakendur sem tóku sér reglulega lúr yfir daginn 12 prósent líklegri til að þróa með sér háan blóðþrýsting og 24 prósent líklegri til að fá heilablóðfall samanborið við þann hóp fólks sem sagðist aldrei fá sér blund. Einnig voru þátttakendur undir sextugu sem lögðu sig flesta daga 20% líklegri til að fá háan blóðþrýsting en þeir sem gerðu það sjaldan eða aldrei. Sömu niðurstöður fengust þegar rannsakendur sigtuðu út fólk sem var í aukinni áhættu á að fá háþrýstingi. Þeirra á meðal voru þátttakendur með sykursýki 2, háan blóðþrýsting, hátt kólesteról, svefnraskanir og fólk sem vann á næturvöktum. Niðurstöðurnar voru birtar í fræðiritinu Hypertension í dag. Það er gefið út af samtökunum American Heart Association sem vinnur að málefnum hjarta- og æðasjúkdóma. Byggir á gögnum frá 360 þúsund Bretum „Niðurstöðurnar sýna að lúrar auka tíðni háþrýstings og heilablóðfalls eftir að tekið er mið af mörgum breytum sem vitað er að auka hættuna á hjartasjúkdómum og heilablóðfalli,“ segir Dr. Phyllis Zee, forstöðukona Center for Circadian and Sleep Medicine við læknisfræðideild Northwestern-háskólans í Chicago. Hún segir jafnframt í samtali við CNN að þetta sanni mikilvægi þess að heilbrigðisstarfsfólk spyrji sjúklinga sína út í lúrvenjur og hvort þeir upplifi óhóflega þreytu yfir daginn til að meta hættuna á þróun hjarta- og æðasjúkdóma. Zee tók ekki þátt í gerð umræddrar rannsóknarinnar. Ekki eru allir sérfræðingar sammála um að niðurstöðurnar gefi til kynna að sú iðja að taka sér blund yfir daginn hafi slæm áhrif á heilsu fólks með beinum hætti. Getty/Crispin la valiente Niðurstöðurnar byggja á gögnum frá 360 þúsund þátttakendum sem veittu UK Biobank upplýsingar um svefnvenjur sínar. Um er að ræða umfangsmikinn gagnagrunn með heilbrigðisupplýsingum en umsjónarmenn hans fylgdust með miklum fjölda Breta á árunum 2006 til 2010. Þátttakendur afhentu reglulega blóð-, þvag- og munnvatnssýni og svöruðu spurningum um tíðni lúra fjórum sinnum á fjögurra ára tímabili. Dr. Raj Dasgupta, dósent í læknisfræði við háskólann í Suður-Kaliforníu, gerir athugasemd við að höfundar rannsóknarinnar hafi ekki skilgreint hvað teljist sem lúr eða safnað upplýsingum um lengd þeirra. „Ef þú sofnar í klukkutíma eða 2 til dæmis, þá telst það varla lúr.“ Þá skuli hafa í huga að þátttakendur hafi sjálfir gefið upp tíðnina þar sem minni fólks sé misjafnlega nákvæmt. Blundur ekki það sama og blundur „Frískandi blundur sem er 15 til 20 mínútur, tekinn í kringum hádegi fram til 14 er 100 prósent það rétta í stöðunni ef þú ert svefnvana,“ bætir Dasgupta við en líkt og aðrir viðmælendur í frétt CNN hafði hann ekki neina aðkomu að umræddri rannsókn. Dasgupta segir ekki mælt með því að fólk sem þjáist af langvarandi svefnleysi leggi sig yfir daginn þar sem slíkt geri þeim erfiðara fyrir að sofna á næturnar. Flestir þeirra þátttakanda í rannsókninni sem lögðu sig reglulega yfir daginn reyktu sígarettur, drukku áfengi daglega, hrutu, glímdu við svefnleysi eða lýstu sér sem kvöldmanneskju. Margir þessara þátta gætu haft áhrif á gæði og magns svefns hjá þessum einstaklingum, að sögn Dasgupta. Slæmur svefn valdi því að fólk finni fyrir mikilli þreytu á daginn og geti því leitt til þess að það leggi sig óhóflega mikið. „Ég tel því að lúrar séu merki um undirliggjandi svefnraskanir hjá vissum einstaklingum.“ Slíkar raskanir séu tengdar við aukna streitu og hormónabreytingar sem geti leitt til offitu, háþrýstings og sykursýki 2. Allt séu þetta áhættuþættir þegar kemur að hjarta- og æðasjúkdómum.
Heilbrigðismál Svefn Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Halla Hrund fremst í nýrri könnun og Katrín dottin niður í þriðja sæti Innlent Viktor og Kári heltast úr lestinni Innlent Dramatík þegar tveimur var tilkynnt um ólögleg framboð Innlent Ástand hinnar látnu bar þess merki að henni hefði verið ráðinn bani Innlent Segir upp hjá RÚV og snýr sér að pólitík Innlent Ætlaði að ganga frá álverinu og upp á Keflavíkurflugvöll Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Ók blindfullur við Grímsvötn og hótaði að drepa alla Innlent Best ef forseti hefur ekki verið í stjórnmálastarfi Innlent Vopnuð rán tíðari en fólk gerir sér grein fyrir Innlent Fleiri fréttir Yousaf segir af sér sem ráðherra og formaður Skoska þjóðarflokksins Sánchez hættir við að segja af sér Grafið undan fjölmiðlafrelsinu víða í Evrópu Vopnahlé í sjónmáli? Tveir látnir eftir að bíll hafnaði í sjónum við Stokkhólm Fjölmenn mótmæli vegna ofbeldisbylgju í Ástralíu Vasaúr ríkasta manns Titanic seldist á 210 milljónir Þúsundir hvöttu Sánchez til að segja ekki af sér Skoða að færa Mónu Lísu í eigið herbergi Harvey Weinstein lagður inn á spítala Þingmaður hleypti af skoti fyrir utan skemmtistað Rýma dómshús vegna sprengjuhótunar Dómstóll fyrirskipar handtöku landbúnaðarráðherra Selenskís Ákvörðun áfrýjunardómstólsins áfall og stórt skref aftur á bak Trump líklegur til að græða á úrskurði Hæstaréttar Dómi Harvey Weinstein snúið við Tekur fyrir að hafa verið „hermaður Hitlers“ Maður á sextugsaldri sagður hafa stungið grunnskóladreng Sánchez íhugar að segja af sér vegna meintrar spillingar Spaðar Rauðu myllunnar hrundu til jarðar í nótt Skipulögðu árásir í Þýskalandi og víðar í nafni ISKP Fyrstu hergögnin eiga að berast til Úkraínu á næstu klukkustundum Segir ekki af sér þrátt fyrir njósnir aðstoðarmannsins Aðstoðarvarnarmálaráðherra ákærður fyrir mútuþægni Upptök eldsins í gömlu kauphöllinni enn ókunn Settur út af sakramentinu fyrir að stýra minningarstund um Navalní Handtóku barnunga öfgamenn eftir stunguárás í Sydney Ekki ólöglegt fyrir konur að brjóta gegn körlum Grunuð um að hafa banað tveimur börnum Vitni greinir frá ráðabruggi og lögmaður Trump fær viðvörun Sjá meira