Fjölga mislæg gatnamót bílum? Jónas Elíasson skrifar 3. maí 2021 08:01 Borgarstjórn Reykjavíkur kynnti nýlega snilldaráætlun til bjargar borgarlínunni. Hún er að lækka hámarkshraða niður í 30 km/klst, sem er sami aksturshraði og hjá stætó að jafnaði. Samkeppnisstaðan við einkabílinn hefur þar með verið leiðrétt. Vísað er í ágætan vísindamann að bílar á 60 km/klst þyrli upp helmingi meira ryki en bílar á 30. Þá er meiri hraði líklegri til að valda alvarlegri slysum en minni. Þessar staðreyndir hafa reyndar legið fyrir um áratuga skeið. Það sem ekki var sagt Það sem gleymist að segja frá í borgarstjórn er að rykmengun bíls á 30 km/klst er jafn mikil og á 60 km/klst. En bíll sem ekur helmingi hægar er helmingi lengri tíma að komast á leiðarenda og þyrlar upp ryki helmingi lengur. Heildar uppþyrlun af ryki verður heldur ekki meiri en það ryk sem á götunum er, svo í lygnu veðri sem safnar upp rykinu verður hún sú sama hver sem hraðinn er á umferðinni. Ætli Reykjavíkurborg sér að draga úr þessari mengun, þá þarf einfaldlega að setja peninga í að þvo göturnar oftar. Lækkun hámarkshraða hefur takmarkaða þýðingu í þessu samhengi, ef nokkra. Svo ætti Rvk að gera eitthvað í mengunartoppi ársins, sem nánast alltaf er á gamlárskvöld, kemur bílum ekkert við en er gríðarlega óholl mengun. Þá er villandi framsetningin í áætlun Rvk á jákvæðum áhrifum þess að lækka hámarkshraða. Rétt er að hafa hugfast í þessum efnum, að líkurnar á því að lenda í umferðarslysi á höfuðborgarsvæðinu eru um það bil 1/1.000.000. Tilraunir til að draga enn frekar úr svo lítilli áhættu renna blint í sjóinn. Hvað kallar á þessar aðgerðir núna? Hvað hefur breyst sem réttlætt getur að tefja för einstaklinga og fyrirtækja enn frekar en orðið er? Höfum hugfast að umferðin glímir þegar við verulegan uppsafnaðan vanda sökum áratuga aðgerðarleysi borgaryfirvalda í samgöngumálum. Skyldi alvarlegum slysum í umferðinni hafa fjölgað? Ef svo er, gætu borgaryfirvöld verið í sínum góða rétti. Fátt virðist þó benda til þess, ef marka má slysatölur Samgöngustofu. Það væri því góðra gjalda vert að fá upplýst af hverju borgaryfirvöld kjósi að lækka hámarkshraða nú, enda þótt öllum megi vera ljóst að sú aðgerð mun hvorki draga úr rykmengun né slysahættu svo teljandi sé ? Getur í þessu sambandi talist helber tilviljun að Borgarlína mun aka að jafnaði um á 30 km/klst ? Mislæg gatnamót bönnuð Núverandi meirihluti er andsnúinn bílum. Það hlýtur að vera dálítið erfið lífsskoðun að burðast með í fámennu landi. Samkvæmt þessari lífsskoðun, eða trú ef menn vilja, má ekki byggja mislæg gatnamót. Ástæðan er sögð sú að með fjölgun mislægra gatnamóta fjölgi bílum í umferðinni og trú þessari skoðun hefur borgarstjórnarmeirihlutinn látið taka öll mislæg gatnamót út úr skipulagi - þrátt fyrir alvarlegar athugasemdir og mótmæli Vegagerðarinnar. Til að forða íbúum höfuðborgarsvæðisins frá frekari bílafjölgun var ljósastýringum því komið á „í staðinn“ mislæg gatnamót, eins og Miklabraut er gott dæmi um. Það reyndist þó skammgóður vermir og þegar svo var komið að umferðarljós voru farin að valda verulegum og reyndar fyrirsjáanlegum seinkunum í umferðinni hófst leitin að nýju, að einhverju sem gæti komið í staðinn fyrir mislæg gatnamót. Svarið var borgarlína. Það var inn í þennan skoðanaheim rétthugsunar og rétttrúnaðar sem Borgarlínan fæddist. Ekkert kemur„í staðinn“ fyrir mislæg gatnamót Fyrsta áætlunin sem lögð var fram leit dagsins ljós árið 2012 og í framhaldinu voru ráðnir herskarar af rándýrum ráðgjöfum sem skrifuðu tonn af skýrslum og áætlunum. Nú, öllum þessum árum og 135 milljónum króna síðar, liggur enn ekkert fyrir sem komið getur „í staðinn“ fyrir mislæg gatnamót. Meira að segja þunga borgarlínan, sem lengi var kynnt sem hin eina sanna lausn, stóð ekki undir nafni þegar á reyndi, en samtökin ÁS (samgongurfyrirall.com) bentu á að hún færi alltof hægt til að eiga möguleika samkeppninni við einkabílinn. Ekki batnaði málefnastaða „í staðinn“ aðferðarinnar þegar ÁS benti á að létt borgarlína (BRT lite) og mislæg gatnamót kosta samtals minna en þunga Borgarlínan gerir ein og sér. Bættist sú ábending við fyrri niðurstöður ÁS þess efnis, að þessi þunga borgarlína, sem upphaflega var stefnt að dregur lítið sem ekkert úr umferðartöfum og að reynsla erlendis frá benti eindregið til þess að markmiðum um stórfellda aukningu ferða með almenningssamgöngum gengju ólíklega eftir. Ný stefna um vistvænar leiðir Trú meirihlutans á „í staðinn“ aðferðir er þyngri en tárum tekur. Í staðinn fyrir að bæta sérakreinum fyrir almenningssamgöngur við vegakerfið, á að fækka akreinum fyrir almenna bílaumferð með Rauða dreglinum svonefnda. Í staðinn fyrir að byggja upp hagkvæmt og skilvirkt almenningssamgöngukerfi, á að offjárfesta í alltof stóru og dýru strætisvagnakerfi sem er hannað eins og járnbrautarlest. Í staðinn fyrir að byggja upp hraðvagnakerfi, á að reka „hægaksturskerfi“ sem ekur að jafnaði á 30 km/klst. Í staðinn fyrir að reisa mislæg gatnamót og tvöfalda umferðarrýmd, á að lækka hámarkshraða á götum borgarinnar. Í staðinn fyrir að greiða fyrir umferð og þar með ferðum fólks og fyrirtækja, á að auka umferðartafir til að bæta samkeppnisstöðu strætó. Í staðinn fyrir að draga úr óþarfa loftmengun af völdu umferðartafa, á að auka enn frekar á loftslagsvandann með auknum umferðartöfum. Og allt er þetta gert í þágu almennings, umhverfisverndar og betri opinberrar þjónustu. Öfugmæli aldarinnar? Það er svo ef til vill til marks um þá forherðingu sem virðist halda meirihluta borgarstjórnar í heilgreipum, að mislæg gatnamót eru jafn ólík og þau eru mörg. Þessi mannvirki má að sjálfsögðu sníða að náttúrlegu umhverfi og ríkjandi aðstæðum eins og önnur. Það er enginn að tala um mannvirkjagerð á borð við Massachusetts Turnpike í Bandaríkjunum eða Autobahndreieck í Þýskalandi. Þvert á móti, þá er hér upplagt tækifæri fyrir Reykjavíkurborg til að standa fyrir opinni samkeppni um vistvæn mislæg gatnamót á Miklubraut. Slík samkeppni kæmi sér ekki síður vel fyrir okkar frábæru hönnuði, í leitinni að nýjum og skapandi lausnum í umhverfis- og samfélagsvænni mannvirkjagerð. Þetta „í staðinn“ vesen er búið að renna sitt skeið á enda. Nú þarf nýja stefnu sem byggir á vistvænum lausnum í reynd. Höfundur er rannsóknarprófessor H.Í. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umferðaröryggi Reykjavík Borgarstjórn Samgöngur Skipulag Tengdar fréttir Rauður dregill er ekki það sem Strætó þarf Baráttu borgarlínusinna er stjórnað af félagi sem kallar sig Félag um bíllausan lífsstíl eða eitthvað álíka. Félagið hefur þegar fengið tilfærslur á nokkrum strætóbiðstöðvum framgengt til að tefja enn frekar fyrir bílaumferð en orðið er. 13. apríl 2021 15:01 Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen Skoðun Skoðun Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Sjá meira
Borgarstjórn Reykjavíkur kynnti nýlega snilldaráætlun til bjargar borgarlínunni. Hún er að lækka hámarkshraða niður í 30 km/klst, sem er sami aksturshraði og hjá stætó að jafnaði. Samkeppnisstaðan við einkabílinn hefur þar með verið leiðrétt. Vísað er í ágætan vísindamann að bílar á 60 km/klst þyrli upp helmingi meira ryki en bílar á 30. Þá er meiri hraði líklegri til að valda alvarlegri slysum en minni. Þessar staðreyndir hafa reyndar legið fyrir um áratuga skeið. Það sem ekki var sagt Það sem gleymist að segja frá í borgarstjórn er að rykmengun bíls á 30 km/klst er jafn mikil og á 60 km/klst. En bíll sem ekur helmingi hægar er helmingi lengri tíma að komast á leiðarenda og þyrlar upp ryki helmingi lengur. Heildar uppþyrlun af ryki verður heldur ekki meiri en það ryk sem á götunum er, svo í lygnu veðri sem safnar upp rykinu verður hún sú sama hver sem hraðinn er á umferðinni. Ætli Reykjavíkurborg sér að draga úr þessari mengun, þá þarf einfaldlega að setja peninga í að þvo göturnar oftar. Lækkun hámarkshraða hefur takmarkaða þýðingu í þessu samhengi, ef nokkra. Svo ætti Rvk að gera eitthvað í mengunartoppi ársins, sem nánast alltaf er á gamlárskvöld, kemur bílum ekkert við en er gríðarlega óholl mengun. Þá er villandi framsetningin í áætlun Rvk á jákvæðum áhrifum þess að lækka hámarkshraða. Rétt er að hafa hugfast í þessum efnum, að líkurnar á því að lenda í umferðarslysi á höfuðborgarsvæðinu eru um það bil 1/1.000.000. Tilraunir til að draga enn frekar úr svo lítilli áhættu renna blint í sjóinn. Hvað kallar á þessar aðgerðir núna? Hvað hefur breyst sem réttlætt getur að tefja för einstaklinga og fyrirtækja enn frekar en orðið er? Höfum hugfast að umferðin glímir þegar við verulegan uppsafnaðan vanda sökum áratuga aðgerðarleysi borgaryfirvalda í samgöngumálum. Skyldi alvarlegum slysum í umferðinni hafa fjölgað? Ef svo er, gætu borgaryfirvöld verið í sínum góða rétti. Fátt virðist þó benda til þess, ef marka má slysatölur Samgöngustofu. Það væri því góðra gjalda vert að fá upplýst af hverju borgaryfirvöld kjósi að lækka hámarkshraða nú, enda þótt öllum megi vera ljóst að sú aðgerð mun hvorki draga úr rykmengun né slysahættu svo teljandi sé ? Getur í þessu sambandi talist helber tilviljun að Borgarlína mun aka að jafnaði um á 30 km/klst ? Mislæg gatnamót bönnuð Núverandi meirihluti er andsnúinn bílum. Það hlýtur að vera dálítið erfið lífsskoðun að burðast með í fámennu landi. Samkvæmt þessari lífsskoðun, eða trú ef menn vilja, má ekki byggja mislæg gatnamót. Ástæðan er sögð sú að með fjölgun mislægra gatnamóta fjölgi bílum í umferðinni og trú þessari skoðun hefur borgarstjórnarmeirihlutinn látið taka öll mislæg gatnamót út úr skipulagi - þrátt fyrir alvarlegar athugasemdir og mótmæli Vegagerðarinnar. Til að forða íbúum höfuðborgarsvæðisins frá frekari bílafjölgun var ljósastýringum því komið á „í staðinn“ mislæg gatnamót, eins og Miklabraut er gott dæmi um. Það reyndist þó skammgóður vermir og þegar svo var komið að umferðarljós voru farin að valda verulegum og reyndar fyrirsjáanlegum seinkunum í umferðinni hófst leitin að nýju, að einhverju sem gæti komið í staðinn fyrir mislæg gatnamót. Svarið var borgarlína. Það var inn í þennan skoðanaheim rétthugsunar og rétttrúnaðar sem Borgarlínan fæddist. Ekkert kemur„í staðinn“ fyrir mislæg gatnamót Fyrsta áætlunin sem lögð var fram leit dagsins ljós árið 2012 og í framhaldinu voru ráðnir herskarar af rándýrum ráðgjöfum sem skrifuðu tonn af skýrslum og áætlunum. Nú, öllum þessum árum og 135 milljónum króna síðar, liggur enn ekkert fyrir sem komið getur „í staðinn“ fyrir mislæg gatnamót. Meira að segja þunga borgarlínan, sem lengi var kynnt sem hin eina sanna lausn, stóð ekki undir nafni þegar á reyndi, en samtökin ÁS (samgongurfyrirall.com) bentu á að hún færi alltof hægt til að eiga möguleika samkeppninni við einkabílinn. Ekki batnaði málefnastaða „í staðinn“ aðferðarinnar þegar ÁS benti á að létt borgarlína (BRT lite) og mislæg gatnamót kosta samtals minna en þunga Borgarlínan gerir ein og sér. Bættist sú ábending við fyrri niðurstöður ÁS þess efnis, að þessi þunga borgarlína, sem upphaflega var stefnt að dregur lítið sem ekkert úr umferðartöfum og að reynsla erlendis frá benti eindregið til þess að markmiðum um stórfellda aukningu ferða með almenningssamgöngum gengju ólíklega eftir. Ný stefna um vistvænar leiðir Trú meirihlutans á „í staðinn“ aðferðir er þyngri en tárum tekur. Í staðinn fyrir að bæta sérakreinum fyrir almenningssamgöngur við vegakerfið, á að fækka akreinum fyrir almenna bílaumferð með Rauða dreglinum svonefnda. Í staðinn fyrir að byggja upp hagkvæmt og skilvirkt almenningssamgöngukerfi, á að offjárfesta í alltof stóru og dýru strætisvagnakerfi sem er hannað eins og járnbrautarlest. Í staðinn fyrir að byggja upp hraðvagnakerfi, á að reka „hægaksturskerfi“ sem ekur að jafnaði á 30 km/klst. Í staðinn fyrir að reisa mislæg gatnamót og tvöfalda umferðarrýmd, á að lækka hámarkshraða á götum borgarinnar. Í staðinn fyrir að greiða fyrir umferð og þar með ferðum fólks og fyrirtækja, á að auka umferðartafir til að bæta samkeppnisstöðu strætó. Í staðinn fyrir að draga úr óþarfa loftmengun af völdu umferðartafa, á að auka enn frekar á loftslagsvandann með auknum umferðartöfum. Og allt er þetta gert í þágu almennings, umhverfisverndar og betri opinberrar þjónustu. Öfugmæli aldarinnar? Það er svo ef til vill til marks um þá forherðingu sem virðist halda meirihluta borgarstjórnar í heilgreipum, að mislæg gatnamót eru jafn ólík og þau eru mörg. Þessi mannvirki má að sjálfsögðu sníða að náttúrlegu umhverfi og ríkjandi aðstæðum eins og önnur. Það er enginn að tala um mannvirkjagerð á borð við Massachusetts Turnpike í Bandaríkjunum eða Autobahndreieck í Þýskalandi. Þvert á móti, þá er hér upplagt tækifæri fyrir Reykjavíkurborg til að standa fyrir opinni samkeppni um vistvæn mislæg gatnamót á Miklubraut. Slík samkeppni kæmi sér ekki síður vel fyrir okkar frábæru hönnuði, í leitinni að nýjum og skapandi lausnum í umhverfis- og samfélagsvænni mannvirkjagerð. Þetta „í staðinn“ vesen er búið að renna sitt skeið á enda. Nú þarf nýja stefnu sem byggir á vistvænum lausnum í reynd. Höfundur er rannsóknarprófessor H.Í.
Rauður dregill er ekki það sem Strætó þarf Baráttu borgarlínusinna er stjórnað af félagi sem kallar sig Félag um bíllausan lífsstíl eða eitthvað álíka. Félagið hefur þegar fengið tilfærslur á nokkrum strætóbiðstöðvum framgengt til að tefja enn frekar fyrir bílaumferð en orðið er. 13. apríl 2021 15:01
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar