Athugasemd við grein Þorvaldar Gylfasonar „Um heiður og sóma“ Helgi E. Eyjólfsson skrifar 8. febrúar 2016 09:00 Í grein Þorvaldar Gylfasonar, sem birtist í Fréttablaðinu þann 21. janúar síðastliðinn, er fjallað um spillingu og traust. Þorvaldur ræðir mælingar á trausti og spillingu og lýsir því yfir að fjölþjóðleg gögn séu til um mælingar á félagslegu trausti, nokkuð aftur í tímann, og því kjörið að bera saman lönd til að sjá hvort félagslegt traust sé alla jafna mikið eða lítið á Íslandi í samanburði við önnur lönd. Allt er þetta rétt hjá prófessornum en svo fer að halla undan fæti. Þorvaldur segir að þegar fólk sé spurt „hvort flestu fólki sé treystandi eða hvort gæta þurfi ýtrustu varúðar í samskiptum við annað fólk kemur í ljós að traustið sem Íslendingar bera hver til annars var löngu fyrir hrun miklu minna en annars staðar um Norðurlönd. Spilling og vantraust voru því trúlega meðal orsaka hrunsins frekar en afleiðingar?…“. Þetta er rangt. Meðal þeirra fjölþjóðlegu gagna sem Þorvaldur vísar til er rannsóknarverkefnið European Social Survey (ESS) sem hefur verið unnið síðan 2002. Hluti ESS er samhæfður spurningalisti sem lagður er fyrir íbúa fjölmargra landa í Evrópu á tveggja ára fresti þar sem sömu úrtaks- og viðtalsaðferðum er beitt. Gögnin eru af miklum gæðum og gera því samanburð á milli þátttökulanda auðveldan. Ísland hefur tvisvar sinnum tekið þátt, árin 2004 og 2012. Meðal þeirra fjölmörgu atriða sem verkefnið mælir er einmitt félagslegt traust. Gögn og niðurstöður eru öllum opin og aðgengileg sem það kjósa. Félagslegt traust er oft mælt með því að fá fólk til að leggja mat á hvort það telji að flestu fólki sé treystandi eða hvort það sé aldrei of varlega farið í samskiptum við aðra. Í ESS leggur fólk mat á það með því að staðsetja sig á kvarða frá 0 (það er aldrei of varlega farið) til 10 (flestu fólki er treystandi). Því er mögulegt í þessu samhengi að bera saman lönd með því að sjá hvert meðaltal hvers lands er á þessum ellefu punkta kvarða. Eins og sést á meðfylgjandi mynd frá fyrirlögninni 2004 raða Norðurlöndin sér í efstu sæti. Þetta mynstur er þekkt, en Norðurlöndin raða sér alla jafna í efstu sæti í mælingu á félagslegu trausti. Þar sem Þorvaldur vitnar ekki í neina rannsókn er erfitt að sjá hvaðan sú staðhæfing hans er fengin að Ísland sé allt öðruvísi en hin norrænu ríkin þegar kemur að félagslegu trausti. Og enn erfiðara er að átta sig á því hvernig hann fær það út að mikið félagslegt vantraust hafi verið orsakaþáttur í hruninu (!) þegar bestu fáanlegu gögn benda til þess að hér mælist félagslegt traust hátt. Ísland er langt yfir meðaltali í Evrópu og með sama meðaltal og Svíar (munurinn er ekki tölfræðilega marktækur). Þorvaldur hlýtur að bregðast við og benda lesendum á hvaðan hann fær þær upplýsingar að Ísland sé frábrugðið hinum norrænu ríkjunum í félagslegu trausti og hvernig hann dregur þá ályktun að það sé orsakavaldur hrunsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Skoðun Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhluthlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Skoðun Lexía lærð á hálfum degi Stefanía Arnardóttir skrifar Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Sjá meira
Í grein Þorvaldar Gylfasonar, sem birtist í Fréttablaðinu þann 21. janúar síðastliðinn, er fjallað um spillingu og traust. Þorvaldur ræðir mælingar á trausti og spillingu og lýsir því yfir að fjölþjóðleg gögn séu til um mælingar á félagslegu trausti, nokkuð aftur í tímann, og því kjörið að bera saman lönd til að sjá hvort félagslegt traust sé alla jafna mikið eða lítið á Íslandi í samanburði við önnur lönd. Allt er þetta rétt hjá prófessornum en svo fer að halla undan fæti. Þorvaldur segir að þegar fólk sé spurt „hvort flestu fólki sé treystandi eða hvort gæta þurfi ýtrustu varúðar í samskiptum við annað fólk kemur í ljós að traustið sem Íslendingar bera hver til annars var löngu fyrir hrun miklu minna en annars staðar um Norðurlönd. Spilling og vantraust voru því trúlega meðal orsaka hrunsins frekar en afleiðingar?…“. Þetta er rangt. Meðal þeirra fjölþjóðlegu gagna sem Þorvaldur vísar til er rannsóknarverkefnið European Social Survey (ESS) sem hefur verið unnið síðan 2002. Hluti ESS er samhæfður spurningalisti sem lagður er fyrir íbúa fjölmargra landa í Evrópu á tveggja ára fresti þar sem sömu úrtaks- og viðtalsaðferðum er beitt. Gögnin eru af miklum gæðum og gera því samanburð á milli þátttökulanda auðveldan. Ísland hefur tvisvar sinnum tekið þátt, árin 2004 og 2012. Meðal þeirra fjölmörgu atriða sem verkefnið mælir er einmitt félagslegt traust. Gögn og niðurstöður eru öllum opin og aðgengileg sem það kjósa. Félagslegt traust er oft mælt með því að fá fólk til að leggja mat á hvort það telji að flestu fólki sé treystandi eða hvort það sé aldrei of varlega farið í samskiptum við aðra. Í ESS leggur fólk mat á það með því að staðsetja sig á kvarða frá 0 (það er aldrei of varlega farið) til 10 (flestu fólki er treystandi). Því er mögulegt í þessu samhengi að bera saman lönd með því að sjá hvert meðaltal hvers lands er á þessum ellefu punkta kvarða. Eins og sést á meðfylgjandi mynd frá fyrirlögninni 2004 raða Norðurlöndin sér í efstu sæti. Þetta mynstur er þekkt, en Norðurlöndin raða sér alla jafna í efstu sæti í mælingu á félagslegu trausti. Þar sem Þorvaldur vitnar ekki í neina rannsókn er erfitt að sjá hvaðan sú staðhæfing hans er fengin að Ísland sé allt öðruvísi en hin norrænu ríkin þegar kemur að félagslegu trausti. Og enn erfiðara er að átta sig á því hvernig hann fær það út að mikið félagslegt vantraust hafi verið orsakaþáttur í hruninu (!) þegar bestu fáanlegu gögn benda til þess að hér mælist félagslegt traust hátt. Ísland er langt yfir meðaltali í Evrópu og með sama meðaltal og Svíar (munurinn er ekki tölfræðilega marktækur). Þorvaldur hlýtur að bregðast við og benda lesendum á hvaðan hann fær þær upplýsingar að Ísland sé frábrugðið hinum norrænu ríkjunum í félagslegu trausti og hvernig hann dregur þá ályktun að það sé orsakavaldur hrunsins.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun