Athugasemd við grein Þorvaldar Gylfasonar „Um heiður og sóma“ Helgi E. Eyjólfsson skrifar 8. febrúar 2016 09:00 Í grein Þorvaldar Gylfasonar, sem birtist í Fréttablaðinu þann 21. janúar síðastliðinn, er fjallað um spillingu og traust. Þorvaldur ræðir mælingar á trausti og spillingu og lýsir því yfir að fjölþjóðleg gögn séu til um mælingar á félagslegu trausti, nokkuð aftur í tímann, og því kjörið að bera saman lönd til að sjá hvort félagslegt traust sé alla jafna mikið eða lítið á Íslandi í samanburði við önnur lönd. Allt er þetta rétt hjá prófessornum en svo fer að halla undan fæti. Þorvaldur segir að þegar fólk sé spurt „hvort flestu fólki sé treystandi eða hvort gæta þurfi ýtrustu varúðar í samskiptum við annað fólk kemur í ljós að traustið sem Íslendingar bera hver til annars var löngu fyrir hrun miklu minna en annars staðar um Norðurlönd. Spilling og vantraust voru því trúlega meðal orsaka hrunsins frekar en afleiðingar?…“. Þetta er rangt. Meðal þeirra fjölþjóðlegu gagna sem Þorvaldur vísar til er rannsóknarverkefnið European Social Survey (ESS) sem hefur verið unnið síðan 2002. Hluti ESS er samhæfður spurningalisti sem lagður er fyrir íbúa fjölmargra landa í Evrópu á tveggja ára fresti þar sem sömu úrtaks- og viðtalsaðferðum er beitt. Gögnin eru af miklum gæðum og gera því samanburð á milli þátttökulanda auðveldan. Ísland hefur tvisvar sinnum tekið þátt, árin 2004 og 2012. Meðal þeirra fjölmörgu atriða sem verkefnið mælir er einmitt félagslegt traust. Gögn og niðurstöður eru öllum opin og aðgengileg sem það kjósa. Félagslegt traust er oft mælt með því að fá fólk til að leggja mat á hvort það telji að flestu fólki sé treystandi eða hvort það sé aldrei of varlega farið í samskiptum við aðra. Í ESS leggur fólk mat á það með því að staðsetja sig á kvarða frá 0 (það er aldrei of varlega farið) til 10 (flestu fólki er treystandi). Því er mögulegt í þessu samhengi að bera saman lönd með því að sjá hvert meðaltal hvers lands er á þessum ellefu punkta kvarða. Eins og sést á meðfylgjandi mynd frá fyrirlögninni 2004 raða Norðurlöndin sér í efstu sæti. Þetta mynstur er þekkt, en Norðurlöndin raða sér alla jafna í efstu sæti í mælingu á félagslegu trausti. Þar sem Þorvaldur vitnar ekki í neina rannsókn er erfitt að sjá hvaðan sú staðhæfing hans er fengin að Ísland sé allt öðruvísi en hin norrænu ríkin þegar kemur að félagslegu trausti. Og enn erfiðara er að átta sig á því hvernig hann fær það út að mikið félagslegt vantraust hafi verið orsakaþáttur í hruninu (!) þegar bestu fáanlegu gögn benda til þess að hér mælist félagslegt traust hátt. Ísland er langt yfir meðaltali í Evrópu og með sama meðaltal og Svíar (munurinn er ekki tölfræðilega marktækur). Þorvaldur hlýtur að bregðast við og benda lesendum á hvaðan hann fær þær upplýsingar að Ísland sé frábrugðið hinum norrænu ríkjunum í félagslegu trausti og hvernig hann dregur þá ályktun að það sé orsakavaldur hrunsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar Magnús Davíð Norðdahl, Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Má Katrín Jakobsdóttir bjóða sig fram? Jón Ólafsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Skoðun Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Persónan Katrín Jakobsdóttir Sólveig Hildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Þjóðaröryggi Magnús Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í grein Þorvaldar Gylfasonar, sem birtist í Fréttablaðinu þann 21. janúar síðastliðinn, er fjallað um spillingu og traust. Þorvaldur ræðir mælingar á trausti og spillingu og lýsir því yfir að fjölþjóðleg gögn séu til um mælingar á félagslegu trausti, nokkuð aftur í tímann, og því kjörið að bera saman lönd til að sjá hvort félagslegt traust sé alla jafna mikið eða lítið á Íslandi í samanburði við önnur lönd. Allt er þetta rétt hjá prófessornum en svo fer að halla undan fæti. Þorvaldur segir að þegar fólk sé spurt „hvort flestu fólki sé treystandi eða hvort gæta þurfi ýtrustu varúðar í samskiptum við annað fólk kemur í ljós að traustið sem Íslendingar bera hver til annars var löngu fyrir hrun miklu minna en annars staðar um Norðurlönd. Spilling og vantraust voru því trúlega meðal orsaka hrunsins frekar en afleiðingar?…“. Þetta er rangt. Meðal þeirra fjölþjóðlegu gagna sem Þorvaldur vísar til er rannsóknarverkefnið European Social Survey (ESS) sem hefur verið unnið síðan 2002. Hluti ESS er samhæfður spurningalisti sem lagður er fyrir íbúa fjölmargra landa í Evrópu á tveggja ára fresti þar sem sömu úrtaks- og viðtalsaðferðum er beitt. Gögnin eru af miklum gæðum og gera því samanburð á milli þátttökulanda auðveldan. Ísland hefur tvisvar sinnum tekið þátt, árin 2004 og 2012. Meðal þeirra fjölmörgu atriða sem verkefnið mælir er einmitt félagslegt traust. Gögn og niðurstöður eru öllum opin og aðgengileg sem það kjósa. Félagslegt traust er oft mælt með því að fá fólk til að leggja mat á hvort það telji að flestu fólki sé treystandi eða hvort það sé aldrei of varlega farið í samskiptum við aðra. Í ESS leggur fólk mat á það með því að staðsetja sig á kvarða frá 0 (það er aldrei of varlega farið) til 10 (flestu fólki er treystandi). Því er mögulegt í þessu samhengi að bera saman lönd með því að sjá hvert meðaltal hvers lands er á þessum ellefu punkta kvarða. Eins og sést á meðfylgjandi mynd frá fyrirlögninni 2004 raða Norðurlöndin sér í efstu sæti. Þetta mynstur er þekkt, en Norðurlöndin raða sér alla jafna í efstu sæti í mælingu á félagslegu trausti. Þar sem Þorvaldur vitnar ekki í neina rannsókn er erfitt að sjá hvaðan sú staðhæfing hans er fengin að Ísland sé allt öðruvísi en hin norrænu ríkin þegar kemur að félagslegu trausti. Og enn erfiðara er að átta sig á því hvernig hann fær það út að mikið félagslegt vantraust hafi verið orsakaþáttur í hruninu (!) þegar bestu fáanlegu gögn benda til þess að hér mælist félagslegt traust hátt. Ísland er langt yfir meðaltali í Evrópu og með sama meðaltal og Svíar (munurinn er ekki tölfræðilega marktækur). Þorvaldur hlýtur að bregðast við og benda lesendum á hvaðan hann fær þær upplýsingar að Ísland sé frábrugðið hinum norrænu ríkjunum í félagslegu trausti og hvernig hann dregur þá ályktun að það sé orsakavaldur hrunsins.
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun