Samkrull tals og tóna Magnús Jóhannsson skrifar 27. maí 2015 07:00 Samkvæmt upplýsingum frá Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO) um ástandið í löndum á borð við Ísland eru um 16 þúsund Íslendingar það mikið heyrnarskertir að þeir þyrftu heyrnartæki. Ekki nema hluti hópsins er þó með heyrnartæki og ekki má gleyma því að tækin bæta ekki upp heyrnartapið nema að hluta til. Þar að auki er annar mun stærri hópur sem er með það mikla heyrnarskerðingu að hún skerðir lífsgæði að einhverju marki. Samtals er þetta um 15% þjóðarinnar eða nálægt 50 þúsund einstaklingar. Þessi hópur er fólk á öllum aldri þó að eldri borgarar séu í meirihluta.Mannleg samskipti Eitt af því allra mikilvægasta í lífinu eru mannleg samskipti sem að talsverðu leyti fara fram með því að hlusta á talað mál og skilja það sem sagt er. Fjölmargir þættir geta truflað það að við náum að meðtaka það sem aðrir segja en hjá heyrnarskertum eru þessir þættir fleiri og vega þyngra en hjá þeim sem hafa fulla heyrn. Bergmál og glymjandi í húsakynnum er iðulega mjög truflandi og ættu arkitektar og hönnuðir að taka slíkt með í reikninginn oftar en raun ber vitni. Sumir einstaklingar hafa tamið sér að tala óskýrt eða tala óþægilega hratt og þeir gera sjálfum sér með þessu mikinn óleik vegna þess að þegar við tölum ætlumst við oftast til þess að aðrir hlusti og skilji það sem okkur liggur á hjarta.Útvarp og sjónvarp Sú var tíð að þulir í útvarpi og sjónvarpi voru undantekningarlítið fólk sem hafði sterka rödd, skýran framburð og skildist þess vegna vel, jafnvel við léleg móttökuskilyrði. Þessu hefur því miður hrakað og sumir þulir eru þvoglumæltir og jafnvel með áberandi framburðargalla. Annað sem er enn verra er það sem er aðalumfjöllunarefni þessa pistils en það er samkrull tals og tóna. Þetta er gamalþekkt vandamál í kvikmyndum, þegar bakgrunnstónlist eða umhverfishljóð gera það að verkum að það sem leikararnir segja skilar sér illa eða alls ekki. Á undanförnum árum hefur slíkt samkrull tals og tóna því miður verið að ryðja sér til rúms í ýmis konar efni, bæði í útvarpi og sjónvarpi. Þetta virðist vera einhvers konar tískubóla, sumum kann að þykja þetta fínt eða sniðugt, nútímatækni gerir þetta auðvelt í framkvæmd en flestir gera þetta sennilega án þess að hugsa út í afleiðingarnar. Þetta er alls ekki bundið við lélegt efni og sem dæmi hafa eðalþættir í sjónvarpi, á borð við Landann og Orðbragð, verið þessu marki brenndir. Það stefnir hreinlega í það að flestu efni í útvarpi og sjónvarpi sé spillt á þennan hátt. Þetta er sorgleg þróun. Ég skora á allt þáttagerðarfólk á útvarps- og sjónvarpsstöðvum að íhuga þessi mál og blanda ekki að óþörfu saman efni sem truflar hlustun hjá 15% þjóðarinnar.Textun í sjónvarpi Iðulega væri hægt að leysa vandamálin með textun en sú aðferð er mjög vannýtt og tæknilegum annmörkum háð. Textun með aðstoð 888 á textavarpi er meingölluð í flestum tækjum, með stafabrengli (broddstafi og aðra íslenska stafi vantar) sem gerir textann illlæsilegan og virkar ekki á tímaflakkinu. Á 21. öld hljóta að vera til tæknilausnir á þessum vanda sem sjónvarpsstöðvar og símafélög þurfa að leysa í sameiningu en símafélögin sjá í flestum tilfellum um dreifingu sjónvarpsefnis. Notkun táknmáls er líka gróflega vannýtt og gæti verið efni í annan pistil.Tekið skal fram að höfundur þekkir þessi mál af eigin reynslu þar sem hann er heyrnarskertur, með eyrnasuð og notar heyrnartæki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Sjá meira
Samkvæmt upplýsingum frá Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni (WHO) um ástandið í löndum á borð við Ísland eru um 16 þúsund Íslendingar það mikið heyrnarskertir að þeir þyrftu heyrnartæki. Ekki nema hluti hópsins er þó með heyrnartæki og ekki má gleyma því að tækin bæta ekki upp heyrnartapið nema að hluta til. Þar að auki er annar mun stærri hópur sem er með það mikla heyrnarskerðingu að hún skerðir lífsgæði að einhverju marki. Samtals er þetta um 15% þjóðarinnar eða nálægt 50 þúsund einstaklingar. Þessi hópur er fólk á öllum aldri þó að eldri borgarar séu í meirihluta.Mannleg samskipti Eitt af því allra mikilvægasta í lífinu eru mannleg samskipti sem að talsverðu leyti fara fram með því að hlusta á talað mál og skilja það sem sagt er. Fjölmargir þættir geta truflað það að við náum að meðtaka það sem aðrir segja en hjá heyrnarskertum eru þessir þættir fleiri og vega þyngra en hjá þeim sem hafa fulla heyrn. Bergmál og glymjandi í húsakynnum er iðulega mjög truflandi og ættu arkitektar og hönnuðir að taka slíkt með í reikninginn oftar en raun ber vitni. Sumir einstaklingar hafa tamið sér að tala óskýrt eða tala óþægilega hratt og þeir gera sjálfum sér með þessu mikinn óleik vegna þess að þegar við tölum ætlumst við oftast til þess að aðrir hlusti og skilji það sem okkur liggur á hjarta.Útvarp og sjónvarp Sú var tíð að þulir í útvarpi og sjónvarpi voru undantekningarlítið fólk sem hafði sterka rödd, skýran framburð og skildist þess vegna vel, jafnvel við léleg móttökuskilyrði. Þessu hefur því miður hrakað og sumir þulir eru þvoglumæltir og jafnvel með áberandi framburðargalla. Annað sem er enn verra er það sem er aðalumfjöllunarefni þessa pistils en það er samkrull tals og tóna. Þetta er gamalþekkt vandamál í kvikmyndum, þegar bakgrunnstónlist eða umhverfishljóð gera það að verkum að það sem leikararnir segja skilar sér illa eða alls ekki. Á undanförnum árum hefur slíkt samkrull tals og tóna því miður verið að ryðja sér til rúms í ýmis konar efni, bæði í útvarpi og sjónvarpi. Þetta virðist vera einhvers konar tískubóla, sumum kann að þykja þetta fínt eða sniðugt, nútímatækni gerir þetta auðvelt í framkvæmd en flestir gera þetta sennilega án þess að hugsa út í afleiðingarnar. Þetta er alls ekki bundið við lélegt efni og sem dæmi hafa eðalþættir í sjónvarpi, á borð við Landann og Orðbragð, verið þessu marki brenndir. Það stefnir hreinlega í það að flestu efni í útvarpi og sjónvarpi sé spillt á þennan hátt. Þetta er sorgleg þróun. Ég skora á allt þáttagerðarfólk á útvarps- og sjónvarpsstöðvum að íhuga þessi mál og blanda ekki að óþörfu saman efni sem truflar hlustun hjá 15% þjóðarinnar.Textun í sjónvarpi Iðulega væri hægt að leysa vandamálin með textun en sú aðferð er mjög vannýtt og tæknilegum annmörkum háð. Textun með aðstoð 888 á textavarpi er meingölluð í flestum tækjum, með stafabrengli (broddstafi og aðra íslenska stafi vantar) sem gerir textann illlæsilegan og virkar ekki á tímaflakkinu. Á 21. öld hljóta að vera til tæknilausnir á þessum vanda sem sjónvarpsstöðvar og símafélög þurfa að leysa í sameiningu en símafélögin sjá í flestum tilfellum um dreifingu sjónvarpsefnis. Notkun táknmáls er líka gróflega vannýtt og gæti verið efni í annan pistil.Tekið skal fram að höfundur þekkir þessi mál af eigin reynslu þar sem hann er heyrnarskertur, með eyrnasuð og notar heyrnartæki.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar