Læsi er meira en stafa staut

og stagl um forsetningar

Það er lífsins langa þraut

að læra um tilfinningar.

Svo kvað Kolbrún Vigfúsdóttir árið 2012 í tilefni af ráðstefnu um mikilvægi læsis í leikskólastarfi. Mikilvægi leikskólans í okkar samfélagi er ótvírætt og leikskólinn gegnir margvíslegu hlutverki. Hann er menntastofnun þar sem börn hafa frelsi til að skapa og læra gegnum leik, þroska sig félagslega í öruggu og umhyggjusömu umhverfi og ná tökum á mögnuðum þáttum náms, þroska og tilfinningagreindar á viðkvæmum mótunarárum. Leikskólinn hefur annað mikilvægt hlutverk sem er að tryggja jafnræði til náms og þroska, öryggis og umhyggju. Samfélag sem tryggir öllum börnum óháð efnahag, uppruna og aðstæðum góða leikskóla má vera stolt af því. Eitt er það hlutverk sem fer kannski mest fyrir í umræðunni á degi hverjum, og það er þjónustuhlutverk leikskólans. Að mörgu leyti er það skiljanlegt, foreldrar ungra barna treysta mjög á þjónustu leikskólans enda atvinnuþátttaka mikil og hraðinn í nútímasamfélagi stundum meiri en góðu hófi gegnir. Við skulum þó ekki vanmeta eða vanrækja að ræða saman um menntunar- og félagslegt hlutverk leikskólans. Að vel takist til þar er, þegar öllu er á botninn hvolft, dýrmætara en allt annað.

Vettvangur vinabanda – leikvöllur reynslunnar

Í leikskólanum læra má

lestur margra þátta

eigin skilning, annars ráð

einnig leið til sátta.

Hér er önnur kjarnyrt vísa úr smiðju Kolbrúnar Vigfúsdóttur sem segir ótalmargt um daglegt starf leikskólabarna. Í leikskólanum leggja börn grunn að félagsþroska sínum, þar myndast fyrstu vinaböndin, þar læra börn að skilja hvert annað, þrefa, sættast, ærslast, leika sér, gleyma sér, byggja upp, uppgötva og tilheyra hópi. Þetta eru ekki litlir áfangar, þeir eru hver um sig umfangsmiklir og leggja grunn að öllu því sem ein manneskja þarf síðar að takast á við, í stórum og smáum lífsverkefnum. Við vitum sífellt meira um það hvað fyrstu árin í lífi manneskjunnar eru óendanlega mikilvæg, hver króna, kraftur og atbeina sem lögð eru í starf leikskólanna fáum við margfalt til baka. Námsumhverfi leikskólans er fjölbreytt og býður upp á ótal tækifæri til rannsókna og uppgötvana, á forsendum barnanna sjálfra og með virkri þátttöku þeirra.  

„Þetta mannlega, það eru störf framtíðarinnar“

Þessi góðu orð lét Kristín Dýrfjörð, leikskólakennari og dósent við Háskólann á Akureyri falla, í útvarpsþætti Ævars Kjartanssonar og Jóns Torfa Jónassonar um menntun og framtíðina. Í heimi sem breytist hratt er augljóst að mörg störf munu taka miklum breytingum, jafnvel hverfa í þeirri mynd sem við þekkjum þau í dag. Á Íslandi hefur lengi verið skortur á leikskólakennurum. Það er verulegt áhyggjuefni þó gleðilegt sé að umsóknum hafi fjölgað síðastliðið haust. Leikskólakennarastarfið er skapandi starf sem er í örri þróun en fullyrða má að fáar stéttir fái jafn jákvæða endurgjöf frá umhverfinu og leikskólakennarar. Þannig svöruðu um 96% reykvískra foreldra árið 2017 því til að þeir væru ánægðir með leikskóla barna sinna.

Leikskólakennarastarfið mun halda áfram að þróast og breytast en það mun halda velli, sama hvernig vindar blása. Hinn mannlegi þáttur uppeldis og menntunar verður alla tíð mikilvægur, hugsanlega enn mikilvægari sé litið til þeirrar fjölþættu hæfni sem fólk verður að búa yfir til að öðlast farsæld og njóta velgengni í breyttum heimi. Leikskólinn er ótvírætt ein mikilvægasta stofnun okkar samfélags, óháð því hvort við eigum börn eða barnabörn á leikskólaaldri. Ég óska því okkur öllum til hamingju með dag leikskólans –hann er dagurinn okkar allra.