Íþróttir og pólítík Kristín Þorsteinsdóttir skrifar 5. maí 2018 10:00 Á tyllidögum er oft sagt að íþróttir og stjórnmál eigi ekki samleið. Er átt við að þessu tvennu skuli halda aðskildu. Íþróttamanna sé að stunda íþróttir og stjórnmálamanna að iðka pólitík. Samt er það svo að íþróttakeppnir eru vettvangur sem tekið er eftir. Ríflega einn milljarður manna horfði á úrslitaleik Heimsmeistarakeppninnar í knattspyrnu 2014. Talið er að ríflega þrír milljarðar hafi horft á keppnina á einhverjum tíma. Áhorfstölur á Ólympíuleikana eru sambærilegar. Óhjákvæmilega vilja valdhafar nýta sér viðburði sem augu heimsbyggðarinnar eru á. Hið sama gildir um aðra sem vilja koma pólitískum skilaboðum á framfæri. Því er í raun ómögulegt að aðskilja alveg stjórnmál og íþróttir. Staðreyndin er sú að íþróttaviðburðir hafa alla tíð verið nýttir í pólitískum tilgangi. Frægasta dæmið er sennilega Ólympíuleikarnir í Berlín 1936, sem urðu eins konar sýningargluggi fyrir Þýskaland Hitlers og nasismans. Þá fóru leikarnir fram þrátt fyrir spennu á alþjóðavettvangi, og íþróttamennirnir tóku þátt þrátt fyrir að margir þeirra væru beinlínis óvelkomnir til Þýskalands Hitlers. Þar kepptu til dæmis íþróttamenn af gyðingaættum og unnu til verðlauna. Í seinni tíð virðast stjórnvöld í einræðisríkjum, eða ríkjum þar sem stjórnarfari er af öðrum ástæðum ábótavant, í auknum mæli getað „keypt“ íþróttaviðburði. Þetta hefur verið áberandi í knattspyrnunni, en HM 2018 fer eins og kunnugt er fram í Rússlandi og síðan í Katar árið 2022. Einnig á þetta við í öðrum greinum; þrjár fyrstu dagleiðir Ítalíutúrsins í hjólreiðum fara fram í Ísrael í ár. Engum dylst að þar réðu peningar för, og vógu þyngra en áhyggjur af öryggi hjólreiðamannanna eða stjórnmálaástandinu í þessum viðkvæma heimshluta. Í tilviki Katar og HM 2022 liggur fyrir að engin aðstaða var til slíks mótshalds í landinu. Þar er takmörkuð knattspyrnuhefð og hitastigið á meðan mótið fer fram er beinlínis hættulegt heilsu leikmanna. Stjórnvöld í Katar hafa lagt í stórkostlega uppbyggingu á leikvöngum og aðstöðu og notað til þess vinnuafl sem varla er hægt að kalla annað en þræla. Auðvitað er til skammar að alþjóðaknattspyrnuhreyfingin taki þátt í slíku. Málefnaleg rök fyrir því að halda mótið í þessum heimshluta á þessum tíma árs eru ekki til. Peningarnir réðu. Ekki er heldur hægt að aðskilja HM sem fram fer í Rússlandi í sumar alveg frá pólitíkinni. Það eru viðsjárverðir tímar í samskiptum Vesturlanda og Rússlands. Rússar halda uppi linnulausum áróðri gegn Vesturlöndum innanlands. Nú síðast beittu Vesturlönd Rússa þvingunum vegna efnaárásarinnar í Salisbury á Englandi. Íslendingar tóku þar þátt og utanríkisráðherra hefur gefið út að ríkisstjórnin hyggist enga opinbera fulltrúa senda á mótið. Auðvitað kunna slík skilaboð að þykja léttvæg. Þetta er engu að síður fórn fyrir þjóð sem upplifa mun sínar stærstu stundir í íþróttasögunni á HM í sumar. Því má segja að utanríkisráðherra hafi tekist að feta einstigið ágætlega og komið hneykslan á framferði Rússa áleiðis. Ólíklegt er að útspil ráðherra hafi mikil áhrif á leikmenn íslenska liðsins. Þeir munu halda sínu striki. Áhorfendur heima í stofu og á völlunum í Rússlandi munu sömuleiðis ekki missa svefn yfir framferði Rússa á alþjóðavettvangi. Að því leyti er gamla klisjan rétt. Mótið fer fram og leikirnir verða spilaðar, hvað sem tautar og raular. Eða eins og Bill Shankly, fyrrverandi stjóri Liverpool sagði: „Knattspyrnan snýst ekki um líf og dauða. Hún er miklu mikilvægari en svo.“ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helga Þórisdóttir og fjöregg íslenskrar þjóðar Páll Torfi Önundarson skrifar Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson skrifar Skoðun Ótímabundin ráðgjöf til ríkisstjórnar Snæbjörn Brynjarsson skrifar Skoðun Lykillinn að orkuskiptunum er úr áli Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar Skoðun „Vitum ekkert hvað við erum að gera“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nýtt örorkukerfi – verra þeirra réttlæti Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við að koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þurfum við koma Íslandi aftur á rétta braut? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Bergmál frá geymslustað líkamans Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Gummi Kalli Kristinn Sigurðsson skrifar Skoðun Það verður ekki bæði sleppt og haldið Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Katrín og Gunnar Sævar Þór Jónsson skrifar Sjá meira
Á tyllidögum er oft sagt að íþróttir og stjórnmál eigi ekki samleið. Er átt við að þessu tvennu skuli halda aðskildu. Íþróttamanna sé að stunda íþróttir og stjórnmálamanna að iðka pólitík. Samt er það svo að íþróttakeppnir eru vettvangur sem tekið er eftir. Ríflega einn milljarður manna horfði á úrslitaleik Heimsmeistarakeppninnar í knattspyrnu 2014. Talið er að ríflega þrír milljarðar hafi horft á keppnina á einhverjum tíma. Áhorfstölur á Ólympíuleikana eru sambærilegar. Óhjákvæmilega vilja valdhafar nýta sér viðburði sem augu heimsbyggðarinnar eru á. Hið sama gildir um aðra sem vilja koma pólitískum skilaboðum á framfæri. Því er í raun ómögulegt að aðskilja alveg stjórnmál og íþróttir. Staðreyndin er sú að íþróttaviðburðir hafa alla tíð verið nýttir í pólitískum tilgangi. Frægasta dæmið er sennilega Ólympíuleikarnir í Berlín 1936, sem urðu eins konar sýningargluggi fyrir Þýskaland Hitlers og nasismans. Þá fóru leikarnir fram þrátt fyrir spennu á alþjóðavettvangi, og íþróttamennirnir tóku þátt þrátt fyrir að margir þeirra væru beinlínis óvelkomnir til Þýskalands Hitlers. Þar kepptu til dæmis íþróttamenn af gyðingaættum og unnu til verðlauna. Í seinni tíð virðast stjórnvöld í einræðisríkjum, eða ríkjum þar sem stjórnarfari er af öðrum ástæðum ábótavant, í auknum mæli getað „keypt“ íþróttaviðburði. Þetta hefur verið áberandi í knattspyrnunni, en HM 2018 fer eins og kunnugt er fram í Rússlandi og síðan í Katar árið 2022. Einnig á þetta við í öðrum greinum; þrjár fyrstu dagleiðir Ítalíutúrsins í hjólreiðum fara fram í Ísrael í ár. Engum dylst að þar réðu peningar för, og vógu þyngra en áhyggjur af öryggi hjólreiðamannanna eða stjórnmálaástandinu í þessum viðkvæma heimshluta. Í tilviki Katar og HM 2022 liggur fyrir að engin aðstaða var til slíks mótshalds í landinu. Þar er takmörkuð knattspyrnuhefð og hitastigið á meðan mótið fer fram er beinlínis hættulegt heilsu leikmanna. Stjórnvöld í Katar hafa lagt í stórkostlega uppbyggingu á leikvöngum og aðstöðu og notað til þess vinnuafl sem varla er hægt að kalla annað en þræla. Auðvitað er til skammar að alþjóðaknattspyrnuhreyfingin taki þátt í slíku. Málefnaleg rök fyrir því að halda mótið í þessum heimshluta á þessum tíma árs eru ekki til. Peningarnir réðu. Ekki er heldur hægt að aðskilja HM sem fram fer í Rússlandi í sumar alveg frá pólitíkinni. Það eru viðsjárverðir tímar í samskiptum Vesturlanda og Rússlands. Rússar halda uppi linnulausum áróðri gegn Vesturlöndum innanlands. Nú síðast beittu Vesturlönd Rússa þvingunum vegna efnaárásarinnar í Salisbury á Englandi. Íslendingar tóku þar þátt og utanríkisráðherra hefur gefið út að ríkisstjórnin hyggist enga opinbera fulltrúa senda á mótið. Auðvitað kunna slík skilaboð að þykja léttvæg. Þetta er engu að síður fórn fyrir þjóð sem upplifa mun sínar stærstu stundir í íþróttasögunni á HM í sumar. Því má segja að utanríkisráðherra hafi tekist að feta einstigið ágætlega og komið hneykslan á framferði Rússa áleiðis. Ólíklegt er að útspil ráðherra hafi mikil áhrif á leikmenn íslenska liðsins. Þeir munu halda sínu striki. Áhorfendur heima í stofu og á völlunum í Rússlandi munu sömuleiðis ekki missa svefn yfir framferði Rússa á alþjóðavettvangi. Að því leyti er gamla klisjan rétt. Mótið fer fram og leikirnir verða spilaðar, hvað sem tautar og raular. Eða eins og Bill Shankly, fyrrverandi stjóri Liverpool sagði: „Knattspyrnan snýst ekki um líf og dauða. Hún er miklu mikilvægari en svo.“
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar
Skoðun Valdarán í Kirkju sjöunda dags aðventista og tengslin við fyrirhugaðar framkvæmdir í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson,Ómar Torfason skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Rangfærslur varðandi skrif Læknafélags Íslands Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Sylviane Lecoulte,Steinar Harðarson,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir Skoðun
Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun