Hreppaflutningar eldri borgara Alda Björk Valdimarsdóttir skrifar 9. desember 2017 11:00 Kristjana Guðjónsdóttir, sjúkraliði með sérnám í öldrunarhjúkrun, sendir aðstandendum aldraðra tóninn í grein sinni, „Umönnun við aldraða á Akranesi til fyrirmyndar“ sem birtist á vef Vísis 7. desember síðastliðinn og finnst ekkert athugavert við það að aldraðir Reykvíkingar séu sendir á hjúkrunar- og dvalarheimili úti á landi. Hún segir „erfitt að skilja að það sé almennt ofviða fólki á besta aldri sem býr á höfuðborgarsvæðinu að heimsækja aldraða ættingja sína á hjúkrunarheimili, t.d. á Akranesi.“ Mikilvægt er að árétta það góða starf sem heilbrigðisstarfsfólk um land allt sinnir af alúð við erfið skilyrði. En við erum auðugt samfélag og það hlýtur að vera sjálfsagður réttur allra þeirra sem komnir eru til ára sinna að fá sína aðhlynningu sem næst fjölskyldu og ættingjum. Það er kominn upp stór vandi í umönnun aldraðra á höfuðborgarsvæðinu. Þrýstingurinn innan heilbrigðiskerfisins er ekki aðeins á það að aldrað fólk sem er að bíða eftir hjúkrunarheimili sé flutt út á land heldur er það sama gert við aldrað fólk sem er með banvænan sjúkdóm og liggur banaleguna. Þurfum við ekki að huga að rétti þessa fólks? Þurfum við sem samfélag ekki að tryggja að það fái að eyða síðustu vikum lífs síns með fjölskyldu sinni og vinum? Í október síðastliðnum setti heilbrigðisstarfsfólk á Landspítalanum mikinn þrýsting á fjölskyldu mína um að pabbi, sem var 87 ára gamall og hafði greinst með krabbamein á lokastigi, yrði fluttur á Akranes. Í Reykjavík virtust allar dyr lokaðar. Við komumst að því að biðdeildin fyrir aldraða sem starfrækt hafði verið á Landakotsspítala væri nú orðin að endurhæfingarstöð fyrir hressara fólk sem færi heim til sín við lok meðferðar. Svipaða sögu er að segja um svokallaða hvíldarinnlögn því þangað kemst einvörðungu fólk sem er á leiðinni heim til sín. Er ekki eitthvað skakkt í kerfi þar sem gamalt fólk sem ekki getur bjargað sér sjálft er sent út á land en þeir sem eru hressari hafa forgang á vist innan höfuðborgarsvæðisins? Væri ekki skynsamlegra að snúa þessu við og senda þá sem eru frískari út á land í endurhæfingu en láta þá sem ekki eiga langt eftir hafa forgang að vist í Reykjavík ef heimili þeirra er þar? Svona uppstokkanir ættu þó bara að vera tímabundnar lausnir því það er svo sannarlega kominn tími á fleiri hjúkrunarheimili í Reykjavík. Lausnin sem kerfið bauð upp á í tilfelli pabba var að senda hann út á land; hann átti þá tvær vikur eftir ólifaðar. Kristjana er ósátt við alla gagnrýni á hreppaflutninga og segir í pistli sínum: „Ættingjar sem þannig tala á opinberum vettvangi og gera kröfur á hið opinbera mættu einnig huga að því hvort þeir beri ekki einnig einhverja ábyrgð á því að ævikvöld foreldra eða annarra nákominna verði með sómasamlegum hætti.“ Við fundum greinilega fyrir þessari kröfu hjá heilbrigðisstarfsfólki sem vildi að pabbi færi heim til sín aftur, en þegar við bentum á að hann væri of veikur var okkur sagt að það væri laust pláss úti á landi. Pabbi fór ekki á Akranes, líklega vegna harðra mótmæla barna hans. Hann var þess í stað sendur á Líknardeildina í Kópavogi þar sem hann lést 8 dögum síðar í faðmi fjölskyldunnar eftir góða aðhlynningu starfsfólks þar. Ef pabbi hefði verið sendur út á land, efast ég ekki um að síðustu dagar hans hefðu skilið eftir sig djúp sálræn ör hjá börnum hans og orðið honum áfall. Við hefðum ekki getað verið hjá honum, kvatt hann á þann hátt sem við gerðum og sýnt honum stuðning og ást eins og við gátum á Líknardeildinni. Sorgarferlið eftir andlát hans hefði verið annarskonar – kveðjustundirnar þrungnar erfiðum tilfinningum um að hann væri svona langt í burtu frá okkur. Góð aðhlynning starfsfólkins á Akranesi hefði ekki komið í veg fyrir slíkar tilfinningar. Með því að senda aldrað fólk sem á stutt eftir út á land er kerfið að svipta ættingjana þeirri gefandi ábyrgð sem flest börn vilja taka á foreldrum sínum. Slíkt kerfi er ekki að þjóna manneskjunni og geðrænum þörfum hennar jafnvel þótt ókunnugt starfsfólk standi sig vel og aðstæður á hjúkrunarheimilum séu til fyrirmyndar. Slíkt kerfi stendur fyrir aðskilnaði eldri borgara frá börnum sínum á ögurstundu í lífi þeirra allra.Alda Björk Valdimarsdóttirdósent í Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Halldór 15.06.2024 Halldór Drasl Hafþór Reynisson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Kristjana Guðjónsdóttir, sjúkraliði með sérnám í öldrunarhjúkrun, sendir aðstandendum aldraðra tóninn í grein sinni, „Umönnun við aldraða á Akranesi til fyrirmyndar“ sem birtist á vef Vísis 7. desember síðastliðinn og finnst ekkert athugavert við það að aldraðir Reykvíkingar séu sendir á hjúkrunar- og dvalarheimili úti á landi. Hún segir „erfitt að skilja að það sé almennt ofviða fólki á besta aldri sem býr á höfuðborgarsvæðinu að heimsækja aldraða ættingja sína á hjúkrunarheimili, t.d. á Akranesi.“ Mikilvægt er að árétta það góða starf sem heilbrigðisstarfsfólk um land allt sinnir af alúð við erfið skilyrði. En við erum auðugt samfélag og það hlýtur að vera sjálfsagður réttur allra þeirra sem komnir eru til ára sinna að fá sína aðhlynningu sem næst fjölskyldu og ættingjum. Það er kominn upp stór vandi í umönnun aldraðra á höfuðborgarsvæðinu. Þrýstingurinn innan heilbrigðiskerfisins er ekki aðeins á það að aldrað fólk sem er að bíða eftir hjúkrunarheimili sé flutt út á land heldur er það sama gert við aldrað fólk sem er með banvænan sjúkdóm og liggur banaleguna. Þurfum við ekki að huga að rétti þessa fólks? Þurfum við sem samfélag ekki að tryggja að það fái að eyða síðustu vikum lífs síns með fjölskyldu sinni og vinum? Í október síðastliðnum setti heilbrigðisstarfsfólk á Landspítalanum mikinn þrýsting á fjölskyldu mína um að pabbi, sem var 87 ára gamall og hafði greinst með krabbamein á lokastigi, yrði fluttur á Akranes. Í Reykjavík virtust allar dyr lokaðar. Við komumst að því að biðdeildin fyrir aldraða sem starfrækt hafði verið á Landakotsspítala væri nú orðin að endurhæfingarstöð fyrir hressara fólk sem færi heim til sín við lok meðferðar. Svipaða sögu er að segja um svokallaða hvíldarinnlögn því þangað kemst einvörðungu fólk sem er á leiðinni heim til sín. Er ekki eitthvað skakkt í kerfi þar sem gamalt fólk sem ekki getur bjargað sér sjálft er sent út á land en þeir sem eru hressari hafa forgang á vist innan höfuðborgarsvæðisins? Væri ekki skynsamlegra að snúa þessu við og senda þá sem eru frískari út á land í endurhæfingu en láta þá sem ekki eiga langt eftir hafa forgang að vist í Reykjavík ef heimili þeirra er þar? Svona uppstokkanir ættu þó bara að vera tímabundnar lausnir því það er svo sannarlega kominn tími á fleiri hjúkrunarheimili í Reykjavík. Lausnin sem kerfið bauð upp á í tilfelli pabba var að senda hann út á land; hann átti þá tvær vikur eftir ólifaðar. Kristjana er ósátt við alla gagnrýni á hreppaflutninga og segir í pistli sínum: „Ættingjar sem þannig tala á opinberum vettvangi og gera kröfur á hið opinbera mættu einnig huga að því hvort þeir beri ekki einnig einhverja ábyrgð á því að ævikvöld foreldra eða annarra nákominna verði með sómasamlegum hætti.“ Við fundum greinilega fyrir þessari kröfu hjá heilbrigðisstarfsfólki sem vildi að pabbi færi heim til sín aftur, en þegar við bentum á að hann væri of veikur var okkur sagt að það væri laust pláss úti á landi. Pabbi fór ekki á Akranes, líklega vegna harðra mótmæla barna hans. Hann var þess í stað sendur á Líknardeildina í Kópavogi þar sem hann lést 8 dögum síðar í faðmi fjölskyldunnar eftir góða aðhlynningu starfsfólks þar. Ef pabbi hefði verið sendur út á land, efast ég ekki um að síðustu dagar hans hefðu skilið eftir sig djúp sálræn ör hjá börnum hans og orðið honum áfall. Við hefðum ekki getað verið hjá honum, kvatt hann á þann hátt sem við gerðum og sýnt honum stuðning og ást eins og við gátum á Líknardeildinni. Sorgarferlið eftir andlát hans hefði verið annarskonar – kveðjustundirnar þrungnar erfiðum tilfinningum um að hann væri svona langt í burtu frá okkur. Góð aðhlynning starfsfólkins á Akranesi hefði ekki komið í veg fyrir slíkar tilfinningar. Með því að senda aldrað fólk sem á stutt eftir út á land er kerfið að svipta ættingjana þeirri gefandi ábyrgð sem flest börn vilja taka á foreldrum sínum. Slíkt kerfi er ekki að þjóna manneskjunni og geðrænum þörfum hennar jafnvel þótt ókunnugt starfsfólk standi sig vel og aðstæður á hjúkrunarheimilum séu til fyrirmyndar. Slíkt kerfi stendur fyrir aðskilnaði eldri borgara frá börnum sínum á ögurstundu í lífi þeirra allra.Alda Björk Valdimarsdóttirdósent í Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun