Sjálfbært laxeldi Stefán Már Gunnlaugsson skrifar 31. ágúst 2017 07:00 Framleiðsla á eldislaxi á undir högg að sækja í mörgum löndum vegna lúsafaraldurs og sjúkdóma í opnum sjókvíunum, sem gerist þrátt fyrir lúsaeitrun og mótvægisaðgerðir. Þó nýjustu tækni sé beitt, þá eru nýleg dæmi um að kvíar hafi eyðilagst vegna mannlegra mistaka, veðurs og sjólags og hundruð þúsunda laxa sloppið. Í Noregi eru einstakir villtir laxastofnar í mörgum laxveiðiám að hverfa vegna erfðamengunar við eldislax. Hér á Íslandi er reynslan sú sama; fiskur sleppur, erfðamengun og lúsin herjar. Í nýlegu áhættumati Hafrannsóknastofnunar um laxeldið eru leiðir nefndar til að lágmarka skaðvænleg umhverfisáhrif, og að ásættanlegur fjöldi eldislaxa verði að hámarki 4% laxa í veiðiám og laxeldi sé ekki í nálægð við laxveiðiár. Talið er að íslenski laxastofninn sé um 120 þúsund fiskar og 4% eru því allt að fimm þúsund eldislaxar sem svamli um í íslenskum laxveiðiám með óhjákvæmilegri erfðablöndun. Skaðvænleg áhrif geta náð til allra veiðiáa landsins samkvæmt áhættumatinu og nýrri skýrslu Hafró, en árið 2003 slapp fiskur frá Norðfirði, sem veiddist í ám í Vopnafirði og víðar. Hér er teflt á tæpasta vað, enda sýnir reynslan að þrátt fyrir ofangreind viðmið er yfirvofandi hætta á óafturkræfu tjóni. Laxeldi í opnum sjókvíum er ekki sjálfbært og mengun frá því skaðar lífríkið. Í Alaska og Svíþjóð hefur eldi í opnum sjókvíum verið bannað af þessari ástæðu. Í Noregi hefur frekari útgáfa leyfa fyrir laxeldi í opnum sjókvíum verið stöðvuð og rannsóknir stórefldar með stefnu á lokuð eldiskerfi sem hafa langtum minni áhrif á umhverfið. Ætla Íslendingar að hefja sókn í laxeldi með úreltum aðferðum með tilheyrandi fórnarkostnaði fyrir náttúruna og búsetuna víða í sveitum landsins? Eða vera í fararbroddi um að virkja bestu tækni í boði sem hefur sjálfbærni og virðingu við náttúru og fólk að leiðarljósi með landeldi eða eldi í lokuðum sjókvíum? Eigum við að sætta okkur við að Norðmenn hefji stórbrotið eldi í íslenskum sjó með aðferðum, sem þeir sjálfir stefna á að leggja af innan fárra ára? Höfundur er stjórnarmaður í Landssambandi veiðifélaga. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Framleiðsla á eldislaxi á undir högg að sækja í mörgum löndum vegna lúsafaraldurs og sjúkdóma í opnum sjókvíunum, sem gerist þrátt fyrir lúsaeitrun og mótvægisaðgerðir. Þó nýjustu tækni sé beitt, þá eru nýleg dæmi um að kvíar hafi eyðilagst vegna mannlegra mistaka, veðurs og sjólags og hundruð þúsunda laxa sloppið. Í Noregi eru einstakir villtir laxastofnar í mörgum laxveiðiám að hverfa vegna erfðamengunar við eldislax. Hér á Íslandi er reynslan sú sama; fiskur sleppur, erfðamengun og lúsin herjar. Í nýlegu áhættumati Hafrannsóknastofnunar um laxeldið eru leiðir nefndar til að lágmarka skaðvænleg umhverfisáhrif, og að ásættanlegur fjöldi eldislaxa verði að hámarki 4% laxa í veiðiám og laxeldi sé ekki í nálægð við laxveiðiár. Talið er að íslenski laxastofninn sé um 120 þúsund fiskar og 4% eru því allt að fimm þúsund eldislaxar sem svamli um í íslenskum laxveiðiám með óhjákvæmilegri erfðablöndun. Skaðvænleg áhrif geta náð til allra veiðiáa landsins samkvæmt áhættumatinu og nýrri skýrslu Hafró, en árið 2003 slapp fiskur frá Norðfirði, sem veiddist í ám í Vopnafirði og víðar. Hér er teflt á tæpasta vað, enda sýnir reynslan að þrátt fyrir ofangreind viðmið er yfirvofandi hætta á óafturkræfu tjóni. Laxeldi í opnum sjókvíum er ekki sjálfbært og mengun frá því skaðar lífríkið. Í Alaska og Svíþjóð hefur eldi í opnum sjókvíum verið bannað af þessari ástæðu. Í Noregi hefur frekari útgáfa leyfa fyrir laxeldi í opnum sjókvíum verið stöðvuð og rannsóknir stórefldar með stefnu á lokuð eldiskerfi sem hafa langtum minni áhrif á umhverfið. Ætla Íslendingar að hefja sókn í laxeldi með úreltum aðferðum með tilheyrandi fórnarkostnaði fyrir náttúruna og búsetuna víða í sveitum landsins? Eða vera í fararbroddi um að virkja bestu tækni í boði sem hefur sjálfbærni og virðingu við náttúru og fólk að leiðarljósi með landeldi eða eldi í lokuðum sjókvíum? Eigum við að sætta okkur við að Norðmenn hefji stórbrotið eldi í íslenskum sjó með aðferðum, sem þeir sjálfir stefna á að leggja af innan fárra ára? Höfundur er stjórnarmaður í Landssambandi veiðifélaga.
,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun