Skortur á súrefni fyrir sjúklinga – erum við að kafna í góðærinu? Ólafur Baldursson skrifar 2. maí 2017 07:00 Súrefni er lífsnauðsynlegt. Það fyllir 21% andrúmsloftsins og líf okkar er háð því að lungun skili því nægilega vel út í blóðrásina. Hjarta- og æðakerfi sjá síðan um að flytja hið súrefnisríka blóð til líffæranna, sem eiga það sameiginlegt að geta ekki starfað nema fá til sín súrefni með þessum hætti. Mörg líffæri þola súrefnisskort aðeins í nokkrar mínútur og verða þá fyrir varanlegum skemmdum. Slíkar skemmdir í hjarta og heila geta leitt til skyndidauða. Vægur súrefnisskortur er hins vegar lúmskari því margir þola hann í skamman tíma án nokkurra einkenna, en standi hann í mánuði eða ár, truflar hann smám saman starfsemi líffæra, ekki síst hjartans. Slík hjartabilun hefur áhrif á önnur líffæri, sem þreytast vegna skorts á blóðflæði og súrefni, og lífslíkur versna. Þrátt fyrir að þetta séu gömul sannindi, þá gengur ekki nægilega vel að tryggja þeim sem lifa við súrefnisskort viðeigandi súrefnisbúnað á því herrans ári 2017. Langvinnir lungnasjúkdómar eru algengasta ástæðan fyrir hægfara súrefnisskorti af þessu tagi. Við þær aðstæður þarf að gefa súrefni samfellt í a.m.k. 15 klst. á hverjum sólarhring, það bætir lífsgæði og lengir líf. Öðrum nægir súrefnismeðferð eingöngu að næturlagi, og enn öðrum eingöngu við áreynslu. Strangar reglur gilda um skömmtun súrefnis, uppfylla þarf skilyrði ákveðinna mælinga til þess að fá það afhent, enda er kostnaður við súrefniskaup talsverður og eldhætta veruleg. Árið 2016 þurftu 536 manns á langvinnri súrefnismeðferð að halda, konur voru í meirihluta og búsetan um allt land. Þjónustan við þennan hóp er almennt góð en það vantar mikið upp á framboð á hreyfanlegum súrefnisbúnaði. Gera má ráð fyrir að um 200 manns geti verið á ferðinni þrátt fyrir sjúkdóminn og fyrir þann hóp er hreyfing snar þáttur í meðferðinni, að ekki sé minnst á mikilvægi þess að brjótast út úr félagslegri einangrun. Því miður þurfa of margir að sætta sig við óhentuga og óþægilega kúta í stað þess að fá viðeigandi ferða-súrefnissíur, en aðeins 70 slíkar eru í boði. Það vantar því um 130 tæki til þess að fylla þörfina. Brýnt er að bjóða sjúklingum sem glíma við langvinnan súrefnisskort eins þægilegan súrefnisbúnað og kostur er, það eru sjálfsögð réttindi. Búnaðurinn er fáanlegur, en svo virðist sem vandinn liggi hjá stjórnsýslu heilbrigðisþjónustunnar. Ég hvet til þess að þeir aðilar innan stjórnsýslunnar sem eiga hlut að máli, taki höndum saman og bæti úr þessum vanda án tafar. Fylgst verður grannt með framvindu málsins, enda er um grundvallar-heilbrigðisþjónustu að ræða. Framvindan verður ágæt vísbending um hvort hér ríki raunverulegt góðæri, eða bara sama gamla „gróðærið“ og fyrir hrun.Pistillinn birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Hvers eiga Vestfirðingar að gjalda? Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Til hamingju með daginn! Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Sjá meira
Súrefni er lífsnauðsynlegt. Það fyllir 21% andrúmsloftsins og líf okkar er háð því að lungun skili því nægilega vel út í blóðrásina. Hjarta- og æðakerfi sjá síðan um að flytja hið súrefnisríka blóð til líffæranna, sem eiga það sameiginlegt að geta ekki starfað nema fá til sín súrefni með þessum hætti. Mörg líffæri þola súrefnisskort aðeins í nokkrar mínútur og verða þá fyrir varanlegum skemmdum. Slíkar skemmdir í hjarta og heila geta leitt til skyndidauða. Vægur súrefnisskortur er hins vegar lúmskari því margir þola hann í skamman tíma án nokkurra einkenna, en standi hann í mánuði eða ár, truflar hann smám saman starfsemi líffæra, ekki síst hjartans. Slík hjartabilun hefur áhrif á önnur líffæri, sem þreytast vegna skorts á blóðflæði og súrefni, og lífslíkur versna. Þrátt fyrir að þetta séu gömul sannindi, þá gengur ekki nægilega vel að tryggja þeim sem lifa við súrefnisskort viðeigandi súrefnisbúnað á því herrans ári 2017. Langvinnir lungnasjúkdómar eru algengasta ástæðan fyrir hægfara súrefnisskorti af þessu tagi. Við þær aðstæður þarf að gefa súrefni samfellt í a.m.k. 15 klst. á hverjum sólarhring, það bætir lífsgæði og lengir líf. Öðrum nægir súrefnismeðferð eingöngu að næturlagi, og enn öðrum eingöngu við áreynslu. Strangar reglur gilda um skömmtun súrefnis, uppfylla þarf skilyrði ákveðinna mælinga til þess að fá það afhent, enda er kostnaður við súrefniskaup talsverður og eldhætta veruleg. Árið 2016 þurftu 536 manns á langvinnri súrefnismeðferð að halda, konur voru í meirihluta og búsetan um allt land. Þjónustan við þennan hóp er almennt góð en það vantar mikið upp á framboð á hreyfanlegum súrefnisbúnaði. Gera má ráð fyrir að um 200 manns geti verið á ferðinni þrátt fyrir sjúkdóminn og fyrir þann hóp er hreyfing snar þáttur í meðferðinni, að ekki sé minnst á mikilvægi þess að brjótast út úr félagslegri einangrun. Því miður þurfa of margir að sætta sig við óhentuga og óþægilega kúta í stað þess að fá viðeigandi ferða-súrefnissíur, en aðeins 70 slíkar eru í boði. Það vantar því um 130 tæki til þess að fylla þörfina. Brýnt er að bjóða sjúklingum sem glíma við langvinnan súrefnisskort eins þægilegan súrefnisbúnað og kostur er, það eru sjálfsögð réttindi. Búnaðurinn er fáanlegur, en svo virðist sem vandinn liggi hjá stjórnsýslu heilbrigðisþjónustunnar. Ég hvet til þess að þeir aðilar innan stjórnsýslunnar sem eiga hlut að máli, taki höndum saman og bæti úr þessum vanda án tafar. Fylgst verður grannt með framvindu málsins, enda er um grundvallar-heilbrigðisþjónustu að ræða. Framvindan verður ágæt vísbending um hvort hér ríki raunverulegt góðæri, eða bara sama gamla „gróðærið“ og fyrir hrun.Pistillinn birtist fyrst í Fréttablaðinu
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun