Kynferðisbrot gegn fötluðum almennt óvenju gróf Þórhildur Þorkelsdóttir skrifar 24. maí 2016 19:15 Svala Ísfeld Ólafsdóttir. VÍSIR/SKJÁSKOT Kynferðisbrot sem fatlaðir verða fyrir eru almennt óvenjulega gróf. Þetta er niðurstaða rannsóknar sem dósent í lagadeild HR hafði umsjón með. Fjölbreytileiki brotanna er mikill en í um tuttugu prósent þeirra voru ummönnunaraðilar gerendur. Vígdís Gunnarsdóttir, lögfræðingur, hefur rannsakað íslenska dóma í kynferðisbrotum gegn fötluðum þolendum allt aftur til ársins 1920 undir leiðsögn Svölu Ísfeld Ólafsdóttur dósents við lagadeid Háskólans í Reykjavík. Rannsóknin var kynnt á málþingi um kynferðisbrot gegn fötluðum í HR í dag. Svala segir um að ræða dulin brotaflokk þar sem fá mál koma upp á yfirborðið. „Það er einkenni á þessum brotum að þau eru grófari en gengur og gerist. Til dæmis eru kynmök til staðar í langflestum málunum. Þannig að það er minna um kynferðislega áreitni og svona veigaminni brot, þó afleiðingarnar geti verið alvarlegar, þá eru þetta almennt grófir verknaðir og það vekur athygli manns,“ segir hún. Dómarnir í rannsókninni eru alls fimmtíu og brotin mörg óvenjuleg. Sem dæmi má nefna mál þar sem gerandi skipaði fötluðum systkinum að hafa munnmök og samræði við hvort annað. Í öðru máli lét gerandi fjórar heyrnalausar stúlkur hafa þvag- og saurlát í baðkar, poka eða glös. „Það eru dæmi um brot þar sem brotaþoli hefur verið bundinn og beinlínis pyntaður, brenndur með sígarettu. Þar sem að hann hefur verið fengin til að gera hluti sem við getum sagt að séu sóðalegir og óviðurkvæmilegir. Þannig að þessu fólki er boðið upp á og þau eru látin gera hluti sem að fara langt yfir þau mörk sem ganga og gerast,“ segir Svala. Fatlaðir eru á margan hátt í viðkvæmri stöðu. Þeir eiga oft erfiðara með að verja sig líkamlega og vitsmunaskortur getur aukið hættu á ofbeldi. Svala segir það einnig vekja athygli að gerendur í málunum séu í flestum tilfellum yfir sextugu, en í rannsókninni kemur fram að oftast sé um að ræða fólk sem þolandinn treystir. „Þeir sem að þessir einstaklingar eiga að geta treyst og eiga að vernda þá, til dæmis fjölskylda og umönnunaraðilar, eru stærsti hópur gerendanna eða tæplega sjötíu prósent. Ummönnunaraðilar koma þarna nokkuð fjölmennur hópur inn, vel á annan tug prósenta,“ segir Svala. „Þetta er hópur oft á tíðum bágstaddra einstaklinga sem þurfa mikla vernd og geta jafnvel ekki líkamlega varið sig eða veitt neina mótspyrnu. Geta jafnvel ekki tjáð sig þannig þau geta illa eða jafnvel alls ekki sagt frá því sem gerðist. Þannig þetta er hópur sem við verðum að passa betur upp á.“ Mest lesið Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Innlent „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Innlent Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Innlent Tuga enn saknað og 55 látnir Erlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Innlent Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin Innlent Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Erlent „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Fleiri fréttir „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Öruggara Suðurland“ – nýtt og spennandi verkefni Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Landsmenn ánægðir með frammistöðu Höllu Tómasdóttur í kappræðunum Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Hefur ekki áhuga á slúðurfréttum af öðrum frambjóðendum Tólf tíma tökudagar og svo forsetaframboð Hvernig ætlar ríkið að sækja milljónirnar 360 sem Haraldur gaf? Flottustu Mustang bílarnir landsins til sýnis í dag Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Rýnt í forsetakappræður og fylgst með Bakgarðshlaupi „Ég get ekki annað en sagt satt“ Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Sjá meira
Kynferðisbrot sem fatlaðir verða fyrir eru almennt óvenjulega gróf. Þetta er niðurstaða rannsóknar sem dósent í lagadeild HR hafði umsjón með. Fjölbreytileiki brotanna er mikill en í um tuttugu prósent þeirra voru ummönnunaraðilar gerendur. Vígdís Gunnarsdóttir, lögfræðingur, hefur rannsakað íslenska dóma í kynferðisbrotum gegn fötluðum þolendum allt aftur til ársins 1920 undir leiðsögn Svölu Ísfeld Ólafsdóttur dósents við lagadeid Háskólans í Reykjavík. Rannsóknin var kynnt á málþingi um kynferðisbrot gegn fötluðum í HR í dag. Svala segir um að ræða dulin brotaflokk þar sem fá mál koma upp á yfirborðið. „Það er einkenni á þessum brotum að þau eru grófari en gengur og gerist. Til dæmis eru kynmök til staðar í langflestum málunum. Þannig að það er minna um kynferðislega áreitni og svona veigaminni brot, þó afleiðingarnar geti verið alvarlegar, þá eru þetta almennt grófir verknaðir og það vekur athygli manns,“ segir hún. Dómarnir í rannsókninni eru alls fimmtíu og brotin mörg óvenjuleg. Sem dæmi má nefna mál þar sem gerandi skipaði fötluðum systkinum að hafa munnmök og samræði við hvort annað. Í öðru máli lét gerandi fjórar heyrnalausar stúlkur hafa þvag- og saurlát í baðkar, poka eða glös. „Það eru dæmi um brot þar sem brotaþoli hefur verið bundinn og beinlínis pyntaður, brenndur með sígarettu. Þar sem að hann hefur verið fengin til að gera hluti sem við getum sagt að séu sóðalegir og óviðurkvæmilegir. Þannig að þessu fólki er boðið upp á og þau eru látin gera hluti sem að fara langt yfir þau mörk sem ganga og gerast,“ segir Svala. Fatlaðir eru á margan hátt í viðkvæmri stöðu. Þeir eiga oft erfiðara með að verja sig líkamlega og vitsmunaskortur getur aukið hættu á ofbeldi. Svala segir það einnig vekja athygli að gerendur í málunum séu í flestum tilfellum yfir sextugu, en í rannsókninni kemur fram að oftast sé um að ræða fólk sem þolandinn treystir. „Þeir sem að þessir einstaklingar eiga að geta treyst og eiga að vernda þá, til dæmis fjölskylda og umönnunaraðilar, eru stærsti hópur gerendanna eða tæplega sjötíu prósent. Ummönnunaraðilar koma þarna nokkuð fjölmennur hópur inn, vel á annan tug prósenta,“ segir Svala. „Þetta er hópur oft á tíðum bágstaddra einstaklinga sem þurfa mikla vernd og geta jafnvel ekki líkamlega varið sig eða veitt neina mótspyrnu. Geta jafnvel ekki tjáð sig þannig þau geta illa eða jafnvel alls ekki sagt frá því sem gerðist. Þannig þetta er hópur sem við verðum að passa betur upp á.“
Mest lesið Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Innlent „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Innlent Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Innlent Tuga enn saknað og 55 látnir Erlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Innlent Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin Innlent Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Erlent „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent Fleiri fréttir „Eldgosið virðist í andarslitrunum“ Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Öruggara Suðurland“ – nýtt og spennandi verkefni Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Landsmenn ánægðir með frammistöðu Höllu Tómasdóttur í kappræðunum Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Hefur ekki áhuga á slúðurfréttum af öðrum frambjóðendum Tólf tíma tökudagar og svo forsetaframboð Hvernig ætlar ríkið að sækja milljónirnar 360 sem Haraldur gaf? Flottustu Mustang bílarnir landsins til sýnis í dag Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Rýnt í forsetakappræður og fylgst með Bakgarðshlaupi „Ég get ekki annað en sagt satt“ Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Sjá meira