Kynferðisbrot gegn fötluðum almennt óvenju gróf Þórhildur Þorkelsdóttir skrifar 24. maí 2016 19:15 Svala Ísfeld Ólafsdóttir. VÍSIR/SKJÁSKOT Kynferðisbrot sem fatlaðir verða fyrir eru almennt óvenjulega gróf. Þetta er niðurstaða rannsóknar sem dósent í lagadeild HR hafði umsjón með. Fjölbreytileiki brotanna er mikill en í um tuttugu prósent þeirra voru ummönnunaraðilar gerendur. Vígdís Gunnarsdóttir, lögfræðingur, hefur rannsakað íslenska dóma í kynferðisbrotum gegn fötluðum þolendum allt aftur til ársins 1920 undir leiðsögn Svölu Ísfeld Ólafsdóttur dósents við lagadeid Háskólans í Reykjavík. Rannsóknin var kynnt á málþingi um kynferðisbrot gegn fötluðum í HR í dag. Svala segir um að ræða dulin brotaflokk þar sem fá mál koma upp á yfirborðið. „Það er einkenni á þessum brotum að þau eru grófari en gengur og gerist. Til dæmis eru kynmök til staðar í langflestum málunum. Þannig að það er minna um kynferðislega áreitni og svona veigaminni brot, þó afleiðingarnar geti verið alvarlegar, þá eru þetta almennt grófir verknaðir og það vekur athygli manns,“ segir hún. Dómarnir í rannsókninni eru alls fimmtíu og brotin mörg óvenjuleg. Sem dæmi má nefna mál þar sem gerandi skipaði fötluðum systkinum að hafa munnmök og samræði við hvort annað. Í öðru máli lét gerandi fjórar heyrnalausar stúlkur hafa þvag- og saurlát í baðkar, poka eða glös. „Það eru dæmi um brot þar sem brotaþoli hefur verið bundinn og beinlínis pyntaður, brenndur með sígarettu. Þar sem að hann hefur verið fengin til að gera hluti sem við getum sagt að séu sóðalegir og óviðurkvæmilegir. Þannig að þessu fólki er boðið upp á og þau eru látin gera hluti sem að fara langt yfir þau mörk sem ganga og gerast,“ segir Svala. Fatlaðir eru á margan hátt í viðkvæmri stöðu. Þeir eiga oft erfiðara með að verja sig líkamlega og vitsmunaskortur getur aukið hættu á ofbeldi. Svala segir það einnig vekja athygli að gerendur í málunum séu í flestum tilfellum yfir sextugu, en í rannsókninni kemur fram að oftast sé um að ræða fólk sem þolandinn treystir. „Þeir sem að þessir einstaklingar eiga að geta treyst og eiga að vernda þá, til dæmis fjölskylda og umönnunaraðilar, eru stærsti hópur gerendanna eða tæplega sjötíu prósent. Ummönnunaraðilar koma þarna nokkuð fjölmennur hópur inn, vel á annan tug prósenta,“ segir Svala. „Þetta er hópur oft á tíðum bágstaddra einstaklinga sem þurfa mikla vernd og geta jafnvel ekki líkamlega varið sig eða veitt neina mótspyrnu. Geta jafnvel ekki tjáð sig þannig þau geta illa eða jafnvel alls ekki sagt frá því sem gerðist. Þannig þetta er hópur sem við verðum að passa betur upp á.“ Mest lesið Gul viðvörun: Fyrsta trampólínið þegar fokið Veður Enginn málefnalegur ágreiningur skýri brotthvarf bæjarstjóra Innlent Neyðarlínan lýsir eftir börnum sem komu færandi hendi Innlent Ákærður fyrir að nauðga barnungri hálfsystur sinni Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Segir yfirlýsingar um að FBI hafi mátt skjóta Trump stórhættulegar Erlent „ÁTVR dugar“ Innlent Kostnaður vegna uppkaupa fjórtán milljörðum meiri en áætlað var Innlent Safna til að koma konunum í varanlegt skjól í Nígeríu Innlent Allsherjarsigur gegn Hamas ólíklegur Erlent Fleiri fréttir Hagkaup selur áfengi og Þórkatla kaupir í Grindavík „ÁTVR dugar“ Hækka leigu á stúdentagörðum um tvö prósent í haust Safna til að koma konunum í varanlegt skjól í Nígeríu Fundur um athafnaborgina Reykjavík Kostnaður vegna uppkaupa fjórtán milljörðum meiri en áætlað var Brottfall ungra karla á Íslandi úr námi hæst í Evrópu Ákærður fyrir að nauðga barnungri hálfsystur sinni Enginn málefnalegur ágreiningur skýri brotthvarf bæjarstjóra Réðst í tvígang á starfsmann verslunar í Skeifunni Neyðarlínan lýsir eftir börnum sem komu færandi hendi Augljóst að fylgið er enn á verulegri hreyfingu Ósátt með skýringar á andláti: „Dæmigert kveisubarn“ voru svörin Áfram í fangelsi þótt gæsluvarðhaldskröfu hafi verið hafnað Engin hlutdeildarlán fyrr en þingið afgreiðir fjáraukalög Mál Alberts sýni að skýra þurfi reglurnar Halla T skýst upp í annað sæti en Katrín leiðir Halla orðin vinsælasta plan B Vendingar í nýrri könnun og köttur heiðraður með styttu Þarf að endurgreiða sinni fyrrverandi eftir allt saman Fjöldi nefnda ríkisins kemur á óvart Parísarhjól á Miðbakka í sumar Krefst svara vegna andláts sjö vikna dóttur sinnar Ók af vettvangi banaslyss og hefur aldrei fundist Lögregla herðir leitina að karlmanni sem veitist að börnum Snurvoðarbátur lenti í vanda við Melrakkaey Talsvert í að kíghóstinn gangi niður Rýna í aðgerðir almannavarna síðustu sex mánuði á Reykjanesi Fjóla felldi hreinan meirihluta Hvalveiðar og húsnæðismál í hádegisfréttum Sjá meira
Kynferðisbrot sem fatlaðir verða fyrir eru almennt óvenjulega gróf. Þetta er niðurstaða rannsóknar sem dósent í lagadeild HR hafði umsjón með. Fjölbreytileiki brotanna er mikill en í um tuttugu prósent þeirra voru ummönnunaraðilar gerendur. Vígdís Gunnarsdóttir, lögfræðingur, hefur rannsakað íslenska dóma í kynferðisbrotum gegn fötluðum þolendum allt aftur til ársins 1920 undir leiðsögn Svölu Ísfeld Ólafsdóttur dósents við lagadeid Háskólans í Reykjavík. Rannsóknin var kynnt á málþingi um kynferðisbrot gegn fötluðum í HR í dag. Svala segir um að ræða dulin brotaflokk þar sem fá mál koma upp á yfirborðið. „Það er einkenni á þessum brotum að þau eru grófari en gengur og gerist. Til dæmis eru kynmök til staðar í langflestum málunum. Þannig að það er minna um kynferðislega áreitni og svona veigaminni brot, þó afleiðingarnar geti verið alvarlegar, þá eru þetta almennt grófir verknaðir og það vekur athygli manns,“ segir hún. Dómarnir í rannsókninni eru alls fimmtíu og brotin mörg óvenjuleg. Sem dæmi má nefna mál þar sem gerandi skipaði fötluðum systkinum að hafa munnmök og samræði við hvort annað. Í öðru máli lét gerandi fjórar heyrnalausar stúlkur hafa þvag- og saurlát í baðkar, poka eða glös. „Það eru dæmi um brot þar sem brotaþoli hefur verið bundinn og beinlínis pyntaður, brenndur með sígarettu. Þar sem að hann hefur verið fengin til að gera hluti sem við getum sagt að séu sóðalegir og óviðurkvæmilegir. Þannig að þessu fólki er boðið upp á og þau eru látin gera hluti sem að fara langt yfir þau mörk sem ganga og gerast,“ segir Svala. Fatlaðir eru á margan hátt í viðkvæmri stöðu. Þeir eiga oft erfiðara með að verja sig líkamlega og vitsmunaskortur getur aukið hættu á ofbeldi. Svala segir það einnig vekja athygli að gerendur í málunum séu í flestum tilfellum yfir sextugu, en í rannsókninni kemur fram að oftast sé um að ræða fólk sem þolandinn treystir. „Þeir sem að þessir einstaklingar eiga að geta treyst og eiga að vernda þá, til dæmis fjölskylda og umönnunaraðilar, eru stærsti hópur gerendanna eða tæplega sjötíu prósent. Ummönnunaraðilar koma þarna nokkuð fjölmennur hópur inn, vel á annan tug prósenta,“ segir Svala. „Þetta er hópur oft á tíðum bágstaddra einstaklinga sem þurfa mikla vernd og geta jafnvel ekki líkamlega varið sig eða veitt neina mótspyrnu. Geta jafnvel ekki tjáð sig þannig þau geta illa eða jafnvel alls ekki sagt frá því sem gerðist. Þannig þetta er hópur sem við verðum að passa betur upp á.“
Mest lesið Gul viðvörun: Fyrsta trampólínið þegar fokið Veður Enginn málefnalegur ágreiningur skýri brotthvarf bæjarstjóra Innlent Neyðarlínan lýsir eftir börnum sem komu færandi hendi Innlent Ákærður fyrir að nauðga barnungri hálfsystur sinni Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Segir yfirlýsingar um að FBI hafi mátt skjóta Trump stórhættulegar Erlent „ÁTVR dugar“ Innlent Kostnaður vegna uppkaupa fjórtán milljörðum meiri en áætlað var Innlent Safna til að koma konunum í varanlegt skjól í Nígeríu Innlent Allsherjarsigur gegn Hamas ólíklegur Erlent Fleiri fréttir Hagkaup selur áfengi og Þórkatla kaupir í Grindavík „ÁTVR dugar“ Hækka leigu á stúdentagörðum um tvö prósent í haust Safna til að koma konunum í varanlegt skjól í Nígeríu Fundur um athafnaborgina Reykjavík Kostnaður vegna uppkaupa fjórtán milljörðum meiri en áætlað var Brottfall ungra karla á Íslandi úr námi hæst í Evrópu Ákærður fyrir að nauðga barnungri hálfsystur sinni Enginn málefnalegur ágreiningur skýri brotthvarf bæjarstjóra Réðst í tvígang á starfsmann verslunar í Skeifunni Neyðarlínan lýsir eftir börnum sem komu færandi hendi Augljóst að fylgið er enn á verulegri hreyfingu Ósátt með skýringar á andláti: „Dæmigert kveisubarn“ voru svörin Áfram í fangelsi þótt gæsluvarðhaldskröfu hafi verið hafnað Engin hlutdeildarlán fyrr en þingið afgreiðir fjáraukalög Mál Alberts sýni að skýra þurfi reglurnar Halla T skýst upp í annað sæti en Katrín leiðir Halla orðin vinsælasta plan B Vendingar í nýrri könnun og köttur heiðraður með styttu Þarf að endurgreiða sinni fyrrverandi eftir allt saman Fjöldi nefnda ríkisins kemur á óvart Parísarhjól á Miðbakka í sumar Krefst svara vegna andláts sjö vikna dóttur sinnar Ók af vettvangi banaslyss og hefur aldrei fundist Lögregla herðir leitina að karlmanni sem veitist að börnum Snurvoðarbátur lenti í vanda við Melrakkaey Talsvert í að kíghóstinn gangi niður Rýna í aðgerðir almannavarna síðustu sex mánuði á Reykjanesi Fjóla felldi hreinan meirihluta Hvalveiðar og húsnæðismál í hádegisfréttum Sjá meira