Fornleifar í Stöðvarfirði taldar með elstu minjum um mannvist á Íslandi Kristján Már Unnarsson skrifar 12. september 2016 19:45 Enn ein vísbendingin um mannvist á Íslandi fyrir landnámsártalið 874 er fundin, að þessu sinni í botni Stöðvarfjarðar. Aldursgreining fornleifa bendir til að þar hafi norrænir menn reist skála mjög skömmu eftir árið 800. Í fréttum Stöðvar 2 var rætt við Bjarna F. Einarsson fornleifafræðing. Eftir fjögurra vikna uppgröft á bænum Stöð virðast fornleifafræðingar undir stjórn Bjarna vera komnir niður á einhverjar mest spennandi mannvistarleifar sem fundist hafa hérlendis. Þær benda til þess að einhverjir hafi verið búnir að reisa þar skála minnst hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson er sagður hafa numið Ísland.Fornleifarnar eru í túninu við bæinn Stöð í Stöðvarfirði.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.„C-14 greiningin segir að þetta sé mjög skömmu eftir árið 800. Ég hef engar ástæður til að vantreysta þeirri greiningu,“ segir Bjarni. Mannvistarleifar frá svipuðum tíma hafa áður fundist í Kvosinni í Reykjavík, í Höfnum á Reykjanesi og Húshólma við Krýsuvík. „Við erum farin að greina skálalaga hús með þykkum gólflögum,“ segir Bjarni. Þó vanti langeldinn en eldstæði sé hins vegar að koma í ljós við annan gaflinn út við vegg. Staðsetningin í botni Stöðvarfjarðar er athyglisverð, þar má finna skjólgóða höfn í þeim firði Íslands sem liggur einna næst Noregi og Bretlandseyjum. „Þetta er hánorræn húsagerð hérna. Gripirnir sverja sig í ætt við allt hið norræna svæði, sem nær náttúrlega til Bretlandseyja. En hvort það kom frá Bretlandseyjum, Noregi eða Norður-Noregi getum við ekkert sagt um, - ekki ennþá.“Gerð skálans bendir til að norrænir menn hafi reist hann.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Ýmsir markverðir smáhlutir hafa fundist, eins og brýni, perlur og skífur. Hringur og silfurmynt, sem fundust fyrir helgi, eru komin í forvörslu Þjóðminjasafns. Þá sýnir glerhallur að fólkið bjó til steináhöld. Þetta voru þó engir steinaldarmenn heldur fólk sem kunni að slá steina, segir Bjarni. „Þetta voru menn sem komu úr umhverfi þar sem þetta var stundað og það var til dæmis í Norður-Skandinavíu. Þar var áslátturstækni til dæmis hjá Sömum, svo ég nefni þá, án þess að ég vilji draga frekari ályktanir út frá því. En áslátturstækni lifir langt inn í nútímann þar.“Glerhallur sem ber greinileg merki þess að fólkið hafi búið sér til steináhöld.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Bjarni telur ýmislegt benda til að þetta hafi ekki verið landnámsbær heldur útstöð, einskonar forveri landnámsins, eins og fundist hefur í Höfnum. „Svo er beinaþurrðin hrópandi, eins og í Höfnum. Þannig að ég hef grun um það að hér hafi ekki verið skepnuhald heldur að þetta sé árstíðabundin búseta, sem fólk kom til að ganga í þær auðlindir sem þetta umhverfi býður upp á,“ segir Bjarni. Fornleifauppgreftrinum lauk nú um helgina en Bjarni vonast til að fjárveitingar fáist til að halda áfram næstu sumur. Þetta sé margra ára verkefni að kanna hvað hér leynist undir. Í síðari hluta þáttaraðarinnar Landnemarnir á Stöð 2 í vetur verður haldið áfram að fjalla um upphaf Íslandssögunnar og ráðgátur landnámsins.Perlur sem notaðar voru sem skartgripir eru meðal muna sem fundist hafa. Sú stærri er úr kreólít og gæti verið ættuð frá Indlandi, að mati Bjarna, og hafi þá borist til Evrópu um verslunarleiðir.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson. Fjarðabyggð Fornminjar Landnemarnir Tengdar fréttir Deilur um upphaf landnáms sagðar heillandi viðfangsefni Tekist á um hvort endurskrifa þurfi Íslandssöguna. 11. janúar 2016 17:45 Skýrar vísbendingar um veiðistöð fyrir landnám Fornleifarannsókn í Höfnum á Reykjanesi hefur leitt í ljós mannvirki sem reist voru um það bil hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson á að hafa numið land. 15. febrúar 2016 21:15 Nýjar rannsóknir veita ný svör um landnámið Ráðgátur landnámsins og upphaf Íslandssögunnar er viðfangsefni Landnemanna, nýrrar íslenskrar þáttaraðar. 11. janúar 2016 10:45 Þarf Ísland nýtt landnámsártal? Er árið 874 enn í gildi eða voru einhverjir búnir að setjast að löngu á undan Ingólfi Arnarsyni? 14. febrúar 2016 09:00 Hverjir byggðu Færeyjar löngu á undan víkingum? Fornleifafræðingar segjast hafa fundið skýrar vísbendingar um að Færeyjar hafi verið byggðar nokkrum öldum fyrr en til þessa hefur verið talið. 23. ágúst 2013 17:25 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Halla Hrund mælist með mest fylgi allra frambjóðenda Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent Mikil tíðindi í glænýrri könnun Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Fleiri fréttir Krefjast skýringa á brotthvarfi Maríu Sigrúnar Veisluhöld forseta séu barns síns tíma Húsráðendum tókst að ráða niðurlögum elds í þakskyggni Landsréttur komi fram við ákæruvaldið eins og lítið barn Mannasættir sem óttist ekki að standa í fæturnar Mótmælendur fengu óvæntan liðstyrk frá Hollywood Ráðherra reiðubúin að vinna með atvinnuveganefnd að breytingum Vill skipa í ríkissjórn eftir eigin höfði Halla Hrund mælist með mest fylgi allra frambjóðenda Mikil tíðindi í glænýrri könnun Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Sjá meira
Enn ein vísbendingin um mannvist á Íslandi fyrir landnámsártalið 874 er fundin, að þessu sinni í botni Stöðvarfjarðar. Aldursgreining fornleifa bendir til að þar hafi norrænir menn reist skála mjög skömmu eftir árið 800. Í fréttum Stöðvar 2 var rætt við Bjarna F. Einarsson fornleifafræðing. Eftir fjögurra vikna uppgröft á bænum Stöð virðast fornleifafræðingar undir stjórn Bjarna vera komnir niður á einhverjar mest spennandi mannvistarleifar sem fundist hafa hérlendis. Þær benda til þess að einhverjir hafi verið búnir að reisa þar skála minnst hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson er sagður hafa numið Ísland.Fornleifarnar eru í túninu við bæinn Stöð í Stöðvarfirði.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.„C-14 greiningin segir að þetta sé mjög skömmu eftir árið 800. Ég hef engar ástæður til að vantreysta þeirri greiningu,“ segir Bjarni. Mannvistarleifar frá svipuðum tíma hafa áður fundist í Kvosinni í Reykjavík, í Höfnum á Reykjanesi og Húshólma við Krýsuvík. „Við erum farin að greina skálalaga hús með þykkum gólflögum,“ segir Bjarni. Þó vanti langeldinn en eldstæði sé hins vegar að koma í ljós við annan gaflinn út við vegg. Staðsetningin í botni Stöðvarfjarðar er athyglisverð, þar má finna skjólgóða höfn í þeim firði Íslands sem liggur einna næst Noregi og Bretlandseyjum. „Þetta er hánorræn húsagerð hérna. Gripirnir sverja sig í ætt við allt hið norræna svæði, sem nær náttúrlega til Bretlandseyja. En hvort það kom frá Bretlandseyjum, Noregi eða Norður-Noregi getum við ekkert sagt um, - ekki ennþá.“Gerð skálans bendir til að norrænir menn hafi reist hann.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Ýmsir markverðir smáhlutir hafa fundist, eins og brýni, perlur og skífur. Hringur og silfurmynt, sem fundust fyrir helgi, eru komin í forvörslu Þjóðminjasafns. Þá sýnir glerhallur að fólkið bjó til steináhöld. Þetta voru þó engir steinaldarmenn heldur fólk sem kunni að slá steina, segir Bjarni. „Þetta voru menn sem komu úr umhverfi þar sem þetta var stundað og það var til dæmis í Norður-Skandinavíu. Þar var áslátturstækni til dæmis hjá Sömum, svo ég nefni þá, án þess að ég vilji draga frekari ályktanir út frá því. En áslátturstækni lifir langt inn í nútímann þar.“Glerhallur sem ber greinileg merki þess að fólkið hafi búið sér til steináhöld.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.Bjarni telur ýmislegt benda til að þetta hafi ekki verið landnámsbær heldur útstöð, einskonar forveri landnámsins, eins og fundist hefur í Höfnum. „Svo er beinaþurrðin hrópandi, eins og í Höfnum. Þannig að ég hef grun um það að hér hafi ekki verið skepnuhald heldur að þetta sé árstíðabundin búseta, sem fólk kom til að ganga í þær auðlindir sem þetta umhverfi býður upp á,“ segir Bjarni. Fornleifauppgreftrinum lauk nú um helgina en Bjarni vonast til að fjárveitingar fáist til að halda áfram næstu sumur. Þetta sé margra ára verkefni að kanna hvað hér leynist undir. Í síðari hluta þáttaraðarinnar Landnemarnir á Stöð 2 í vetur verður haldið áfram að fjalla um upphaf Íslandssögunnar og ráðgátur landnámsins.Perlur sem notaðar voru sem skartgripir eru meðal muna sem fundist hafa. Sú stærri er úr kreólít og gæti verið ættuð frá Indlandi, að mati Bjarna, og hafi þá borist til Evrópu um verslunarleiðir.Stöð 2/Friðrik Þór Halldórsson.
Fjarðabyggð Fornminjar Landnemarnir Tengdar fréttir Deilur um upphaf landnáms sagðar heillandi viðfangsefni Tekist á um hvort endurskrifa þurfi Íslandssöguna. 11. janúar 2016 17:45 Skýrar vísbendingar um veiðistöð fyrir landnám Fornleifarannsókn í Höfnum á Reykjanesi hefur leitt í ljós mannvirki sem reist voru um það bil hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson á að hafa numið land. 15. febrúar 2016 21:15 Nýjar rannsóknir veita ný svör um landnámið Ráðgátur landnámsins og upphaf Íslandssögunnar er viðfangsefni Landnemanna, nýrrar íslenskrar þáttaraðar. 11. janúar 2016 10:45 Þarf Ísland nýtt landnámsártal? Er árið 874 enn í gildi eða voru einhverjir búnir að setjast að löngu á undan Ingólfi Arnarsyni? 14. febrúar 2016 09:00 Hverjir byggðu Færeyjar löngu á undan víkingum? Fornleifafræðingar segjast hafa fundið skýrar vísbendingar um að Færeyjar hafi verið byggðar nokkrum öldum fyrr en til þessa hefur verið talið. 23. ágúst 2013 17:25 Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00 Mest lesið María Sigrún látin fara úr Kveik Innlent Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Innlent Halla Hrund mælist með mest fylgi allra frambjóðenda Innlent Svona var stemmningin á lokaspretti forsetaefnanna í Hörpu Innlent Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Innlent „Ef ég get flogið þremur gerðum af þyrlum þá get ég tekið ákvörðun fyrir þjóðina“ Innlent Dregur framboðið til baka Innlent „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Innlent Mikil tíðindi í glænýrri könnun Innlent Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Innlent Fleiri fréttir Krefjast skýringa á brotthvarfi Maríu Sigrúnar Veisluhöld forseta séu barns síns tíma Húsráðendum tókst að ráða niðurlögum elds í þakskyggni Landsréttur komi fram við ákæruvaldið eins og lítið barn Mannasættir sem óttist ekki að standa í fæturnar Mótmælendur fengu óvæntan liðstyrk frá Hollywood Ráðherra reiðubúin að vinna með atvinnuveganefnd að breytingum Vill skipa í ríkissjórn eftir eigin höfði Halla Hrund mælist með mest fylgi allra frambjóðenda Mikil tíðindi í glænýrri könnun Ástþór sannfærður um að verða sjöundi forsetinn Refsing fyrir að nauðga stjúpdóttur æskuvinar þyngd Ætlar í aðra undirskriftasöfnun Hjúkrunarfræðingurinn ekki laus allra mála enn Trúnaðarsamtöl við forsætisráðherra lykilatriði Sprakk úr hlátri „Ísdrottningin myndi bráðna ef hér kæmi kjarnorkusprengja“ Með hundruð sjálfboðaliða í liði sínu Samskiptaleysi meðal lögreglumanna olli því að fólk var sektað Verði ekki meðvirk frekar en Ólafur Ragnar Rifjaði upp þegar forsetinn bjargaði landinu Skemmdarvargar á eftir útilistaverkum eftir Einar Jónsson Krafturinn í gosinu gæti aukist verulega haldi kvikusöfnun áfram Þrettánda nafnið bætist við Fimm af tólf skiluðu einungis rafrænum meðmælum Gylfi leiðir samhæfingu vegna Grindavíkur María Sigrún látin fara úr Kveik Viktor stal senunni: Hefði ekki haft tíma til að safna ef hann væri í vinnu Forsetaefni streymdu í Hörpu Svona var Pallborðið með Arnari Þór, Ásdísi Rán og Ástþóri Sjá meira
Deilur um upphaf landnáms sagðar heillandi viðfangsefni Tekist á um hvort endurskrifa þurfi Íslandssöguna. 11. janúar 2016 17:45
Skýrar vísbendingar um veiðistöð fyrir landnám Fornleifarannsókn í Höfnum á Reykjanesi hefur leitt í ljós mannvirki sem reist voru um það bil hálfri öld áður en Ingólfur Arnarson á að hafa numið land. 15. febrúar 2016 21:15
Nýjar rannsóknir veita ný svör um landnámið Ráðgátur landnámsins og upphaf Íslandssögunnar er viðfangsefni Landnemanna, nýrrar íslenskrar þáttaraðar. 11. janúar 2016 10:45
Þarf Ísland nýtt landnámsártal? Er árið 874 enn í gildi eða voru einhverjir búnir að setjast að löngu á undan Ingólfi Arnarsyni? 14. febrúar 2016 09:00
Hverjir byggðu Færeyjar löngu á undan víkingum? Fornleifafræðingar segjast hafa fundið skýrar vísbendingar um að Færeyjar hafi verið byggðar nokkrum öldum fyrr en til þessa hefur verið talið. 23. ágúst 2013 17:25
Kverkarhellir gæti breytt tímasetningu landnámsins Gæti jafnframt orðið fyrsta sönnunin fyrir veru papa á Íslandi. 25. janúar 2016 18:00