Ákall um endurreisn Guðmundur Andri Thorsson skrifar 1. febrúar 2016 13:45 Látið hefur verið í veðri vaka að um fimmtíu og fimm þúsund Íslendingar hafi skrifað undir ákall Kára Stefánssonar um endurreisn íslenska heilbrigðiskerfisins af því að þeir séu ekki nógu talnaglöggir. Og forsætisráðherra landsins hefur raunar látið liggja að því að því hærra sem hlutfall framlaga til heilbrigðismála sé hjá þjóð, þeim mun verra sé þjóðfélagsástandið þar.níu – tíu – ellefu? Það var og. Auðvitað erum við ringluð þar sem tölur eru annars vegar. Hvernig má annað vera í landi þar sem það er háþróuð listgrein að hagræða tölum, skálda út frá tölum? Kannski er sjálf tilvera þjóðarinnar ein allsherjar reikningsskekkja ef út í það er farið, og nógu oft hefur verið sýnt fram á að þjóðin er þjóðhagslega óhagkvæm. Tölur þurfa vissulega að vera réttar – eða öllu heldur: Frú A og herra B þurfa að hafa sömu forsendur þegar þau tala saman um tölur. Því hefur ahins vegar ldrei verið að heilsa hér á landi frá því að ég man eftir mér og þess vegna erum við æði mörg sem dettum sjálfkrafa út og hættum að hlusta þegar stjórnmálamenn rífa af sér gleraugun – eða setja þau á sig – og fara að þylja nefna tölur og prósentuhlutföll til að sanna mál sitt. Gott og vel. Kannski ekki ellefu og kannski ekki átta komma sjö og kannski ekki tíu heldur níu eða sjö – eða jafnvel ellefu. Eða tólf? Við Íslendingar höfum að minnsta kosti horft á heilbrigðiskerfi okkar grotna smám saman niður. Þegar Kári Stefánsson sker upp herör fær hann því strax hljómgrunn. Það er ekki bara vegna þess að hann sé mælskur og rökfastur heldur af því að fólk finnur unnvörpum að hann hefur hér lög að mæla – það veit það af eigin skinni eða út af reynslu vinar, vinnufélaga eða ástvinar.Ófremdarástand Kannski er hægt að sýna fram á með prósentureikningi að þetta sé alveg ágætt: sjúklingar bíða mánuðum saman eftir aðgerðum, jafnvel lífsnauðsynlegum. Sjúklingar liggja í kústaskápum og á göngum Landspítalans, sem er á að líta eins og sjúkrastofnun í stríðshrjáðu landi, meðan hús eins og St. Jósepsspítali í Hafnarfirði og Heilsuverndarstöðin í Reykjavík standa tóm. Landspítalinn er sjálfur í heilsuspillandi húsnæði, vegna skorts á eðlilegu viðhaldi. Barna- og unglingageðdeild Landspítalans þarf að loka út af myglusvepp. Krabbameinssjúklingar eru rukkaðir um háar fjárhæðir til að standa straum af læknismeðferð sinni og lyfjameðferð. Sjúklingar eru sendir heim fárveikir til að rýma fyrir nýjum sjúklingum því að excel-skjalið krefst tiltekinna afkasta. Fjöldi manns er án heimilislæknis. Gamalt og sjúkt fólk fær ekki sómasamlegu umönnun og er jafnvel á hrakhólum. Óljósar reglur gilda um viðveru lækna, hvenær þeir eru að störfum við spítalann og hvenær þeir er á einkastofu sinni. Læknar fást ekki til starfa á ýmsum nauðsynlegum sérfræðisviðum. Sáralítil endurnýjun er í stétt heilsugæslulækna, sem eiga að sinna grunnþjónustu. Og þannig mætti lengi telja. Í stað þess að keppast við að sýna fram á tölfræðilegt ágæti þessa ástands ættu velunnarar núverandi ríkisstjórnar að hafa í huga að þetta snýst ekki bara um hana, þennan flokk eða hinn. Áratugum saman hafa ríkisstjórnir og fjárlaganefndir litið á það sem meginhlutverk sitt að „skera niður útgjöld til heilbrigðismála“, rífa niður og draga saman, fremur en að byggja upp. Smám saman hefur það verið sett í hendur góðgerðarfélaga að sinna eðlilegri endurnýjun á tækjakosti spítalans. Hægt og bítandi hafa menn vanist því að líta á útgjöld til þessa málaflokks sem „eyðslu“ sem koma þurfi böndum á, en ekki eðlilegt þjónustustig í ríku og réttlátu samfélagi; eðlilega fjárfestingu í heilsu og heilbrigði almennings. Með sama áframhaldi er þess kannski skammt að bíða að meðferð verði komin undir „kostun“ og í eyru sjúklinga hvísli rödd í tíma og ótíma að þessi meðferð sé í boði þessa eða hins kostunaraðilans … Þetta hefur lengi verið svona. Í þessum efnum er vandséð að einn stjórnmálaflokkur skeri sig úr öðrum. Gott ef það voru ekki jafnaðarmenn sem hófu „kostnaðarhlutdeild sjúklinga“ á sinni tíð, sem hefur smám saman orðið til þess að sjúklingar þurfa ekki einungis að glíma við vinnutap og áhyggjur af heilsu sinni og framtíð, heldur eiga andvökunætur yfir því hvernig eigi að fjármagna meðferð sína og lyfjakaup. Undirskriftasöfnun Kára og hans fólks snýst fyrst og fremst um hugarfarsbreytingu. Að stjórnmálastéttin skilji að það er verkefni hennar að búa þannig um hnútana að grunnstoðir samfélagsins séu í lagi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Andri Thorsson Mest lesið Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Látið hefur verið í veðri vaka að um fimmtíu og fimm þúsund Íslendingar hafi skrifað undir ákall Kára Stefánssonar um endurreisn íslenska heilbrigðiskerfisins af því að þeir séu ekki nógu talnaglöggir. Og forsætisráðherra landsins hefur raunar látið liggja að því að því hærra sem hlutfall framlaga til heilbrigðismála sé hjá þjóð, þeim mun verra sé þjóðfélagsástandið þar.níu – tíu – ellefu? Það var og. Auðvitað erum við ringluð þar sem tölur eru annars vegar. Hvernig má annað vera í landi þar sem það er háþróuð listgrein að hagræða tölum, skálda út frá tölum? Kannski er sjálf tilvera þjóðarinnar ein allsherjar reikningsskekkja ef út í það er farið, og nógu oft hefur verið sýnt fram á að þjóðin er þjóðhagslega óhagkvæm. Tölur þurfa vissulega að vera réttar – eða öllu heldur: Frú A og herra B þurfa að hafa sömu forsendur þegar þau tala saman um tölur. Því hefur ahins vegar ldrei verið að heilsa hér á landi frá því að ég man eftir mér og þess vegna erum við æði mörg sem dettum sjálfkrafa út og hættum að hlusta þegar stjórnmálamenn rífa af sér gleraugun – eða setja þau á sig – og fara að þylja nefna tölur og prósentuhlutföll til að sanna mál sitt. Gott og vel. Kannski ekki ellefu og kannski ekki átta komma sjö og kannski ekki tíu heldur níu eða sjö – eða jafnvel ellefu. Eða tólf? Við Íslendingar höfum að minnsta kosti horft á heilbrigðiskerfi okkar grotna smám saman niður. Þegar Kári Stefánsson sker upp herör fær hann því strax hljómgrunn. Það er ekki bara vegna þess að hann sé mælskur og rökfastur heldur af því að fólk finnur unnvörpum að hann hefur hér lög að mæla – það veit það af eigin skinni eða út af reynslu vinar, vinnufélaga eða ástvinar.Ófremdarástand Kannski er hægt að sýna fram á með prósentureikningi að þetta sé alveg ágætt: sjúklingar bíða mánuðum saman eftir aðgerðum, jafnvel lífsnauðsynlegum. Sjúklingar liggja í kústaskápum og á göngum Landspítalans, sem er á að líta eins og sjúkrastofnun í stríðshrjáðu landi, meðan hús eins og St. Jósepsspítali í Hafnarfirði og Heilsuverndarstöðin í Reykjavík standa tóm. Landspítalinn er sjálfur í heilsuspillandi húsnæði, vegna skorts á eðlilegu viðhaldi. Barna- og unglingageðdeild Landspítalans þarf að loka út af myglusvepp. Krabbameinssjúklingar eru rukkaðir um háar fjárhæðir til að standa straum af læknismeðferð sinni og lyfjameðferð. Sjúklingar eru sendir heim fárveikir til að rýma fyrir nýjum sjúklingum því að excel-skjalið krefst tiltekinna afkasta. Fjöldi manns er án heimilislæknis. Gamalt og sjúkt fólk fær ekki sómasamlegu umönnun og er jafnvel á hrakhólum. Óljósar reglur gilda um viðveru lækna, hvenær þeir eru að störfum við spítalann og hvenær þeir er á einkastofu sinni. Læknar fást ekki til starfa á ýmsum nauðsynlegum sérfræðisviðum. Sáralítil endurnýjun er í stétt heilsugæslulækna, sem eiga að sinna grunnþjónustu. Og þannig mætti lengi telja. Í stað þess að keppast við að sýna fram á tölfræðilegt ágæti þessa ástands ættu velunnarar núverandi ríkisstjórnar að hafa í huga að þetta snýst ekki bara um hana, þennan flokk eða hinn. Áratugum saman hafa ríkisstjórnir og fjárlaganefndir litið á það sem meginhlutverk sitt að „skera niður útgjöld til heilbrigðismála“, rífa niður og draga saman, fremur en að byggja upp. Smám saman hefur það verið sett í hendur góðgerðarfélaga að sinna eðlilegri endurnýjun á tækjakosti spítalans. Hægt og bítandi hafa menn vanist því að líta á útgjöld til þessa málaflokks sem „eyðslu“ sem koma þurfi böndum á, en ekki eðlilegt þjónustustig í ríku og réttlátu samfélagi; eðlilega fjárfestingu í heilsu og heilbrigði almennings. Með sama áframhaldi er þess kannski skammt að bíða að meðferð verði komin undir „kostun“ og í eyru sjúklinga hvísli rödd í tíma og ótíma að þessi meðferð sé í boði þessa eða hins kostunaraðilans … Þetta hefur lengi verið svona. Í þessum efnum er vandséð að einn stjórnmálaflokkur skeri sig úr öðrum. Gott ef það voru ekki jafnaðarmenn sem hófu „kostnaðarhlutdeild sjúklinga“ á sinni tíð, sem hefur smám saman orðið til þess að sjúklingar þurfa ekki einungis að glíma við vinnutap og áhyggjur af heilsu sinni og framtíð, heldur eiga andvökunætur yfir því hvernig eigi að fjármagna meðferð sína og lyfjakaup. Undirskriftasöfnun Kára og hans fólks snýst fyrst og fremst um hugarfarsbreytingu. Að stjórnmálastéttin skilji að það er verkefni hennar að búa þannig um hnútana að grunnstoðir samfélagsins séu í lagi.
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar