Stokkur fyrir þá sem vilja fræðast Gunnþóra Gunnarsdóttir skrifar 1. apríl 2015 13:00 „Eldri bækurnar gerðu mikið gagn á undanförnum áratugum og ég vona að þessi geri það líka,“ segir Einar Laxness um hina nýju Íslandssögu A-Ö. Vísir/Pjetur „Hér er kominn allgóður stokkur með ýmsum atriðum úr sögu og umhverfi þjóðarinnar. Ég vil segja að það sé ágætt hjálparrit fyrir nemendur, blaðamenn og allan almenning,“ segir Einar Laxness, sem ásamt öðrum sagnfræðingi, Pétri Hrafni Árnasyni, hefur skrifað bókina Íslandssaga A-Ö. „Þetta er ný útgáfa, uppflettirit, sem ég tók fyrst saman fyrir 40 árum og kom út í tveimur bindum hjá Bókaútgáfu Menningarsjóðs,“ segir Einar og getur einnig um endurprentun fyrra bindis 1987 og endurútgáfu Vöku Helgafells 1995 í þremur bindum. Allt er það löngu uppselt. „Forlagið vildi gefa þetta efni út aftur, endurbætt og aukið. Til dæmis voru ekki mannanöfn í hinum bókunum en þau eru með núna, þótt auðvitað sakni menn þessa og hins. Svo er bætt við ýmsu fleiru sem tengist nútímanum, viðburðum sem gerst hafa frá 1995 og fram yfir hrun,“ lýsir Einar. Einar tekur fram að hann hafi lítið sem ekkert skrifað nýtt í þetta rit. „Ég er orðinn svo gamall að ég átti fullt í fangi með að ganga frá því efni sem ég hafði áður sett saman svo Pétur Hrafn var mér til aðstoðar. Hann bætti við fólki og er höfundur nýja efnisins. Svo styttum við dálítið sumt eldra efnið og útkoman er þessi 600 blaðsíðna bók.“ Spurður hvort hann hafi getað látið tölvurnar hjálpa sér við ritstörfin nú svarar Einar: „Ég er með tölvu en fyrri handrit eru ekki þar inni. Hrafn stytti gamla textann og kom með hann á próförkum til mín, ég las yfir, lagfærði og gerði athugasemdir ef mér sýndist svo. Þannig fór ég yfir allt verkið. Nú er kannski álitamál hvort svona efni á að koma út í bókarformi eða vera bara á netinu en þetta varð niðurstaðan. Eldri bækurnar gerðu mikið gagn á undanförnum áratugum og ég vona að þessar geri það líka.“ Gripið niður í Íslandssögu A-Ö af handahófi:fjöregg, egg sem varðveitir líf tiltekins einstaklings eða þjóðsagnaveru. Þannig var talið nauðsynlegt að brjóta fjöregg trölls til þess að vega það.fjörulalli, þjóðsagnavera í líki sækindar og á stærð við meðalmann sem talið var að hrekti fólk í sjóinn.Flatey, ein Vestureyja á Breiðafirði í Austur-Barðastrandarsýslu. Hún reis úr sæ á ísöld þegar skriðjöklar hopuðu og fyrir vikið er hún vogskorin og mýrlend. Þar var stofnað klaustur af Ágústínusarreglu 1172, sennilega af Ögmundi Kálfssyni, fyrsta ábótanum, sem var starfrækt í 12 ár. Eyjan varð snemma mikilvægur verslunarstaður (löggiltur 1777) og víðfræg menningarmiðstöð. Guðmundur Scheving hóf útgerð þilskipa í Flatey 1822 og átti jafnframt hákarlaskip. Eyjarskeggjar urðu flestir um 400 upp úr aldamótunum 1900 en þegar leið á 20. öld fækkaði þeim jafnt og þétt og um aldamótin 2000 taldist þar aðeins ein jörð með fastri búsetu. Þar er þyrping vel varðveittra húsa og blómlegt líf á sumrin. Menning Mest lesið „Kveiktum næstum í öllu sumarbústaðalandinu“ Lífið Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Lífið Engir palestínskir fánar í Eurovision-höllinni Lífið Mikið fjör á opnun kosningaskrifstofu Gnarr Lífið Sjarmerandi og seiðandi á sjötugsaldri Lífið Sagan á bak við djarft listaverk Ásdísar Ránar Lífið Jón Daði og María Ósk eignuðust dreng Lífið Lolla í Litlu hryllingsbúðinni:„Þetta er auðvitað geggjað hlutverk“ Lífið Annie Mist og Frederik eignuðust dreng Lífið Hljómborðsleikari ELO fallinn frá Lífið Fleiri fréttir Vilja vekja áhuga ungu kynslóðarinnar á töfrum klassískrar tónlistar Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein Sjá meira
„Hér er kominn allgóður stokkur með ýmsum atriðum úr sögu og umhverfi þjóðarinnar. Ég vil segja að það sé ágætt hjálparrit fyrir nemendur, blaðamenn og allan almenning,“ segir Einar Laxness, sem ásamt öðrum sagnfræðingi, Pétri Hrafni Árnasyni, hefur skrifað bókina Íslandssaga A-Ö. „Þetta er ný útgáfa, uppflettirit, sem ég tók fyrst saman fyrir 40 árum og kom út í tveimur bindum hjá Bókaútgáfu Menningarsjóðs,“ segir Einar og getur einnig um endurprentun fyrra bindis 1987 og endurútgáfu Vöku Helgafells 1995 í þremur bindum. Allt er það löngu uppselt. „Forlagið vildi gefa þetta efni út aftur, endurbætt og aukið. Til dæmis voru ekki mannanöfn í hinum bókunum en þau eru með núna, þótt auðvitað sakni menn þessa og hins. Svo er bætt við ýmsu fleiru sem tengist nútímanum, viðburðum sem gerst hafa frá 1995 og fram yfir hrun,“ lýsir Einar. Einar tekur fram að hann hafi lítið sem ekkert skrifað nýtt í þetta rit. „Ég er orðinn svo gamall að ég átti fullt í fangi með að ganga frá því efni sem ég hafði áður sett saman svo Pétur Hrafn var mér til aðstoðar. Hann bætti við fólki og er höfundur nýja efnisins. Svo styttum við dálítið sumt eldra efnið og útkoman er þessi 600 blaðsíðna bók.“ Spurður hvort hann hafi getað látið tölvurnar hjálpa sér við ritstörfin nú svarar Einar: „Ég er með tölvu en fyrri handrit eru ekki þar inni. Hrafn stytti gamla textann og kom með hann á próförkum til mín, ég las yfir, lagfærði og gerði athugasemdir ef mér sýndist svo. Þannig fór ég yfir allt verkið. Nú er kannski álitamál hvort svona efni á að koma út í bókarformi eða vera bara á netinu en þetta varð niðurstaðan. Eldri bækurnar gerðu mikið gagn á undanförnum áratugum og ég vona að þessar geri það líka.“ Gripið niður í Íslandssögu A-Ö af handahófi:fjöregg, egg sem varðveitir líf tiltekins einstaklings eða þjóðsagnaveru. Þannig var talið nauðsynlegt að brjóta fjöregg trölls til þess að vega það.fjörulalli, þjóðsagnavera í líki sækindar og á stærð við meðalmann sem talið var að hrekti fólk í sjóinn.Flatey, ein Vestureyja á Breiðafirði í Austur-Barðastrandarsýslu. Hún reis úr sæ á ísöld þegar skriðjöklar hopuðu og fyrir vikið er hún vogskorin og mýrlend. Þar var stofnað klaustur af Ágústínusarreglu 1172, sennilega af Ögmundi Kálfssyni, fyrsta ábótanum, sem var starfrækt í 12 ár. Eyjan varð snemma mikilvægur verslunarstaður (löggiltur 1777) og víðfræg menningarmiðstöð. Guðmundur Scheving hóf útgerð þilskipa í Flatey 1822 og átti jafnframt hákarlaskip. Eyjarskeggjar urðu flestir um 400 upp úr aldamótunum 1900 en þegar leið á 20. öld fækkaði þeim jafnt og þétt og um aldamótin 2000 taldist þar aðeins ein jörð með fastri búsetu. Þar er þyrping vel varðveittra húsa og blómlegt líf á sumrin.
Menning Mest lesið „Kveiktum næstum í öllu sumarbústaðalandinu“ Lífið Sígó eftir hvern hring og undir lokin þurfti að lyfta Mari upp úr stólnum en hún hljóp af stað Lífið Engir palestínskir fánar í Eurovision-höllinni Lífið Mikið fjör á opnun kosningaskrifstofu Gnarr Lífið Sjarmerandi og seiðandi á sjötugsaldri Lífið Sagan á bak við djarft listaverk Ásdísar Ránar Lífið Jón Daði og María Ósk eignuðust dreng Lífið Lolla í Litlu hryllingsbúðinni:„Þetta er auðvitað geggjað hlutverk“ Lífið Annie Mist og Frederik eignuðust dreng Lífið Hljómborðsleikari ELO fallinn frá Lífið Fleiri fréttir Vilja vekja áhuga ungu kynslóðarinnar á töfrum klassískrar tónlistar Hildur, Rán og Ásta fá Barnabókaverðlaun Reykjavíkurborgar Bein útsending: Setning Barnamenningarhátíðar Besti vinur úlfanna hlakkar til að tengjast áhorfendum í Hörpu Nýr safnstjóri Listasafnsins á Akureyri Þau eru tilnefnd til Maístjörnunnar Eigandinn heltekinn af skrímslaverkunum hans Sindra Kveður Tjarnarbíó: „Of lítið og of seint“ Þessi voru tilnefnd til barna- og unglingabókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs Vatnið alltaf heillað þrátt fyrir mikla hræðslu Stórglæsilegar stjörnur á Eddunni Á ferð með mömmu hlaut níu Eddur Ætlar aldrei að setjast í helgan stein Sjá meira