Spunaárásir Jónas Gunnar Einarsson skrifar 1. desember 2015 07:00 Furðuleg spunaárátta er algeng í opinberri umræðu hérlendis. Spunaárásir og spunavarnir, með tilheyrandi óþarfa misskilningi, átökum og sundurlyndi. Rökstuddum marktækum upplýsingum ósjaldan misþyrmt með úrfellingum og/eða viðbótum, hótfyndni eða haldið leyndum, með tilheyrandi verri lausn og verri ákvörðun. Framleiðslu, úrvinnslu og miðlun hagtalna er til dæmis enn áfátt hér á landi, samanborið við nágrannalöndin; einnig öflugu eftirliti með opinberum upplýsingum, sbr. áreiðanleikakannanir erlendra fjölmiðla og sjálfstæða upplýsingavinnslu verkalýðsfélaga, neytendasamtaka og fleiri aðila sem vakta opinberar upplýsingar og koma í veg fyrir misneytingu hvers konar með sjálfstæðri öflugri miðlun. Ef hér á landi væri eins og á að vera og þarf að vera hefði til dæmis mátt búast við því að þessir aðilar, brjóstvörn almennings, hefðu umsvifalaust svarað nýjustu spunaárásinni á okkur, góða landsmenn. Spunaárás sem því miður er enn ein spunaárásin í þágu banka og annarra söluaðila okurlána hérlendis. Spunaárásin úr virki Hagstofunnar og hljóp um Hagtíðindin og valtaði yfir Moggann, sbr. mbl. 13 nóv. 15 á bls. 16 þar sem fullyrt er að 16% af ráðstöfunartekjum „dæmigerðs“ húsnæðiseiganda hérlendis sé varið til þess að mæta húsnæðiskostnaði, þ.e. kostnaði vegna vaxta og verðbóta húsnæðislána, kostnaði vegna rafmagns og hita, viðhalds og viðgerða, o.fl. Spunaárás ósvífin af því að sextán prósent af meðalsráðstöfunartekjum duga ekki til þess að greiða mánaðarlegan greiðsluseðil af minnstu íbúðarkytru höfuðborgarsvæðisins ef það hosíló ber 85% húsnæðislán miðað við algengt verðmat. Það vita flestir sem keypt hafa verðtryggðu (og óverðtryggðu) húsnæðislánin með okurvöxtunum af íslenskri bankastofnun. Er þá eftir stóri húsnæðiskostnaðurinn vegna síendurlánaðra verðbóta á höfuðstól sem við dæmigert verðbólgustig hækka dæmigert verðtryggt húsnæðislán um eina milljón eða tvær ár hvert, með tilheyrandi áföllnum vöxtum og verðbótum út lánstímann. Lán seld í smásölu neytendum sem miðað við meðaltalsráðstöfunartekjur leiða til greiðsluerfiðleika og gjaldþrots á seinni hluta lánstíma vegna yfirskuldsetningar af völdum taumlauss verðbótaþáttar og samsvarandi ofurgreiðslubyrði af völdum ofurvaxta og afborgana. Þessi þrældómslán fá hvergi þrifist á markaði í okkar nágrannalöndum. Hérlendis samt enn skammlaust seld framtíðinni, húsnæðiskaupendum og námsmönnum, eða þau dulbúin og seld sem óverðtryggð lán með breytilegum og/eða föstum ofurvöxtum með sitt bjargfasta viðmið hæsta spáverðbólgustig. Við faglega framleiðslu hagtalna, eftirlit og miðlun yrðu svona ömurleg samfélagsvandamál betur sýnileg. Mætti þá t.d. búast við skárri meðhöndlun dómsvaldsins á þeim álitamálum sem enn hafa ekki fengist leiðrétt fyrir íslenskum dómstólum, þrátt fyrir sönnuð brot á gildandi lögum við kaup á séríslenskum okurlánum. Með eindreginni ósk og von um að lífeyrissjóðirnir kaupi bankana, búi almenningi sambærileg kjör á húsnæðislánum og námslánum og best tíðkast í okkar nágrannalöndum og helst betri; skuldbindi sig til að eiga sína eignarhluti í bönkunum í tíu ár minnst, láti á þeim tíma ógert að skrá bankana á hlutabréfamarkað (vegna afgerandi stærðar ská og skjön) og líði ekki kennitölusöfnun; komi þannig í veg fyrir nýtt 2007 með samsvarandi hausti 2008. Að auki yrði þá loksins spornað hart við vaxandi brottflutningi ungs fólks og menntafólks úr landi í leit að lífskjörum við hæfi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Hugleiðing um sáttamiðlun Ámundi Loftsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Skoðun Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar Skoðun Stærsta loftslagsráðstefna í heimi Nótt Thorberg skrifar Skoðun Er keisarinn ekki í neinum fötum? Hákon Gunnarsson ,Bergljót Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hugleiðing um sáttamiðlun Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Nöturlegt ævikvöld Elín Hirst skrifar Skoðun Hvað er eiginlega að gerast? Inga Minelgaite skrifar Skoðun Manstu ekki eftir mér Sævar Helgi Lárusson skrifar Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Sjá meira
Furðuleg spunaárátta er algeng í opinberri umræðu hérlendis. Spunaárásir og spunavarnir, með tilheyrandi óþarfa misskilningi, átökum og sundurlyndi. Rökstuddum marktækum upplýsingum ósjaldan misþyrmt með úrfellingum og/eða viðbótum, hótfyndni eða haldið leyndum, með tilheyrandi verri lausn og verri ákvörðun. Framleiðslu, úrvinnslu og miðlun hagtalna er til dæmis enn áfátt hér á landi, samanborið við nágrannalöndin; einnig öflugu eftirliti með opinberum upplýsingum, sbr. áreiðanleikakannanir erlendra fjölmiðla og sjálfstæða upplýsingavinnslu verkalýðsfélaga, neytendasamtaka og fleiri aðila sem vakta opinberar upplýsingar og koma í veg fyrir misneytingu hvers konar með sjálfstæðri öflugri miðlun. Ef hér á landi væri eins og á að vera og þarf að vera hefði til dæmis mátt búast við því að þessir aðilar, brjóstvörn almennings, hefðu umsvifalaust svarað nýjustu spunaárásinni á okkur, góða landsmenn. Spunaárás sem því miður er enn ein spunaárásin í þágu banka og annarra söluaðila okurlána hérlendis. Spunaárásin úr virki Hagstofunnar og hljóp um Hagtíðindin og valtaði yfir Moggann, sbr. mbl. 13 nóv. 15 á bls. 16 þar sem fullyrt er að 16% af ráðstöfunartekjum „dæmigerðs“ húsnæðiseiganda hérlendis sé varið til þess að mæta húsnæðiskostnaði, þ.e. kostnaði vegna vaxta og verðbóta húsnæðislána, kostnaði vegna rafmagns og hita, viðhalds og viðgerða, o.fl. Spunaárás ósvífin af því að sextán prósent af meðalsráðstöfunartekjum duga ekki til þess að greiða mánaðarlegan greiðsluseðil af minnstu íbúðarkytru höfuðborgarsvæðisins ef það hosíló ber 85% húsnæðislán miðað við algengt verðmat. Það vita flestir sem keypt hafa verðtryggðu (og óverðtryggðu) húsnæðislánin með okurvöxtunum af íslenskri bankastofnun. Er þá eftir stóri húsnæðiskostnaðurinn vegna síendurlánaðra verðbóta á höfuðstól sem við dæmigert verðbólgustig hækka dæmigert verðtryggt húsnæðislán um eina milljón eða tvær ár hvert, með tilheyrandi áföllnum vöxtum og verðbótum út lánstímann. Lán seld í smásölu neytendum sem miðað við meðaltalsráðstöfunartekjur leiða til greiðsluerfiðleika og gjaldþrots á seinni hluta lánstíma vegna yfirskuldsetningar af völdum taumlauss verðbótaþáttar og samsvarandi ofurgreiðslubyrði af völdum ofurvaxta og afborgana. Þessi þrældómslán fá hvergi þrifist á markaði í okkar nágrannalöndum. Hérlendis samt enn skammlaust seld framtíðinni, húsnæðiskaupendum og námsmönnum, eða þau dulbúin og seld sem óverðtryggð lán með breytilegum og/eða föstum ofurvöxtum með sitt bjargfasta viðmið hæsta spáverðbólgustig. Við faglega framleiðslu hagtalna, eftirlit og miðlun yrðu svona ömurleg samfélagsvandamál betur sýnileg. Mætti þá t.d. búast við skárri meðhöndlun dómsvaldsins á þeim álitamálum sem enn hafa ekki fengist leiðrétt fyrir íslenskum dómstólum, þrátt fyrir sönnuð brot á gildandi lögum við kaup á séríslenskum okurlánum. Með eindreginni ósk og von um að lífeyrissjóðirnir kaupi bankana, búi almenningi sambærileg kjör á húsnæðislánum og námslánum og best tíðkast í okkar nágrannalöndum og helst betri; skuldbindi sig til að eiga sína eignarhluti í bönkunum í tíu ár minnst, láti á þeim tíma ógert að skrá bankana á hlutabréfamarkað (vegna afgerandi stærðar ská og skjön) og líði ekki kennitölusöfnun; komi þannig í veg fyrir nýtt 2007 með samsvarandi hausti 2008. Að auki yrði þá loksins spornað hart við vaxandi brottflutningi ungs fólks og menntafólks úr landi í leit að lífskjörum við hæfi.
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun
Skoðun Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson skrifar
Þessum treysti ég til þess að standa vörð um okkar hagsmuni, landið okkar og okkar mannréttindi Ólafur Tryggvi Sigmarsson Skoðun