Áform um verðhækkun bóka með hækkun virðisaukaskatts

Kæri Illugi Gunnarsson.

Þau áform ríkisstjórnar Íslands að hækka virðisaukaskatt á bækur úr 7 prósentum í 12 prósent gætu valdið hinni viðkvæmu en um leið blómlegu útgáfustarfsemi í landinu alvarlegu áfalli.

Ef einhver þjóð á það skilið að kallast lestrarþjóð eru það Íslendingar. Árlega eru gefnir út um 1.000 nýir titlar, en það merkir að fleiri titlar eru gefnir út á hvern mann í landi þínu en á nokkrum öðrum stað í heiminum.

Þegar tekið er tillit til verðbólgu er ljóst að orðið hefur 19 prósenta samdráttur í útgáfustarfsemi á Íslandi síðan bankakerfið hrundi árið 2008. Þessi grein verður áfram viðkvæm og samdráttur er fyrirsjáanlegur sökum smæðar markaðarins og ófullnægjandi stuðningskerfis. Þrátt fyrir þetta eiga Íslendingar heimsþekkta rithöfunda og bókmenntir. Þessir höfundar og verk þeirra eru mikilvægir efnahagslegir og menningarlegir tengiliðir milli Íslands og umheimsins. Þarna er þjóðarauðlind sem, með réttri stefnu stjórnvalda, getur skapað varanlegan vöxt.

Þó að eingöngu sé litið til efnahagslegra þátta er hækkun virðisaukaskatts á bækur óskynsamleg: nýlegt dæmi sýnir að slík hækkun hefur skelfilegar afleiðingar í litlum löndum. Þegar virðisaukaskattur var hækkaður í 21 prósent í Lettlandi árið 2009 minnkaði bóksala um 30 prósent og titlum fækkaði um 35 prósent svo að öll útgáfustarfsemi í landinu beið óbætanlegan skaða. Bókaútgáfa á Íslandi gæti aldrei staðið af sér slíkt stóráfall.

Íslendingar hafa byggt arf sinn og sjálfsmynd á bókum og sögum og í landi þínu hafa löngum verið teknar upplýstar ákvarðanir til stuðnings menntun, menningu, sjálfsmynd þjóðarinnar, tungunni og tjáningarfrelsinu. Þannig voru íslensk stjórnvöld með þeim fyrstu í Evrópu til að taka upp sama virðisaukaskatt á rafbækur, prentaðar bækur og hljóðbækur. Ég skora eindregið á þig að forðast allar þær ráðstafanir sem gert gætu út af við svo viðkvæma en lífsnauðsynlega atvinnugrein.

Með kærri kveðju.