Útborgun í Alaska Guðmundur Örn Jónsson skrifar 7. janúar 2014 07:00 Þann 3. október síðastliðinn greiddi auðlindasjóður Alaska út sinn árlega arð til íbúa fylkisins. Þá fengu tæplega 600 þúsund manns millifærslu frá sjóðnum og var elsti viðtakandinn 108 ára gamall og sá yngsti rúmlega níu mánaða, en hann fæddist einni mínútu fyrir miðnætti á gamlársdag 2012. Í þetta sinnið var arðurinn í lægra lagi eða 900 dollarar. Það gerir um 110 þúsund krónur á mann. Til samanburðar var arðurinn 3.269 dollarar, eða um 400 þúsund krónur, árið 2008, og íbúi sem hefur fengið arð úr sjóðnum frá upphafi, eða frá 1982, er búinn að fá jafngildi 4,2 milljóna króna úr sjóðnum. Tilvist auðlindasjóðsins má rekja til bandaríska hægri flokksins, Repúblikanaflokksins, en seinustu áratugi hefur Alaska verið stjórnað, svo til alfarið, af honum. Repúblikanar eru systurflokkur Sjálfstæðisflokksins og sótti formaður Sjálfstæðisflokksins meðal annars seinasta landsþing þeirra. Það er því ljóst að sú hugsjón, að allir landsmenn njóti arðs af auðlindum þjóðar sinnar er ekki eingöngu hugsjón vinstrimanna. Er miklu frekar um að ræða almenna skynsemi. Enda hafa allir þeir Nóbelsverðlaunahafar í hagfræði, sem hafa tjáð sig um íslenskan sjávarútveg, lagt til að innheimt sé af honum auðlindagjald á markaðsforsendum. Nýlega bættist svo „Samráðsvettvangur um aukna hagsæld“, sem komið var á í kjölfar ráðlegginga McKinseys, í þann hóp. Hingað til hefur sá takmarkaði auðlindaarður, sem greiddur hefur verið af íslenskum sjávarútvegi, allur farið í ríkissjóð. Stuðningur við innheimtu arðsins hefur því jafnframt verði óbeinn stuðningur við aukningu á umsvifum ríkisins sem nemur upphæð hans, en hægrimenn eru sérstaklega tregir til þess að auka umsvif ríkisins. Enda hefur það jafngilt pólitísku sjálfsmorði í Alaska fyrir þá stjórnmálamenn sem hafa viljað taka auðlindaarðinn í ríkissjóð. Má því búast við mun víðtækari stuðningi við innheimtu auðlindaarðs sé hann greiddur beint út til landsmanna. Núverandi fyrirkomulag, þar sem flestir landsmenn sjá lítið af auðlindaarðinum falla sér í skaut, getur einnig haft áhrif á viðhorf landsmanna til nýtingar auðlinda í eigu þjóðarinnar. Jafn öfugsnúið og það er, gæti því andstaða við sölu á rafmagni gegnum sæstreng til Evrópu aukist ef það verð sem í boði væri hækkaði. Reynslan hefur nefnilega kennt Íslendingum að lítið af þeim tekjum sem fengist fyrir það rafmagn myndi falla okkur í skaut. Við munum einungis fá hærri rafmagnsreikning. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Þann 3. október síðastliðinn greiddi auðlindasjóður Alaska út sinn árlega arð til íbúa fylkisins. Þá fengu tæplega 600 þúsund manns millifærslu frá sjóðnum og var elsti viðtakandinn 108 ára gamall og sá yngsti rúmlega níu mánaða, en hann fæddist einni mínútu fyrir miðnætti á gamlársdag 2012. Í þetta sinnið var arðurinn í lægra lagi eða 900 dollarar. Það gerir um 110 þúsund krónur á mann. Til samanburðar var arðurinn 3.269 dollarar, eða um 400 þúsund krónur, árið 2008, og íbúi sem hefur fengið arð úr sjóðnum frá upphafi, eða frá 1982, er búinn að fá jafngildi 4,2 milljóna króna úr sjóðnum. Tilvist auðlindasjóðsins má rekja til bandaríska hægri flokksins, Repúblikanaflokksins, en seinustu áratugi hefur Alaska verið stjórnað, svo til alfarið, af honum. Repúblikanar eru systurflokkur Sjálfstæðisflokksins og sótti formaður Sjálfstæðisflokksins meðal annars seinasta landsþing þeirra. Það er því ljóst að sú hugsjón, að allir landsmenn njóti arðs af auðlindum þjóðar sinnar er ekki eingöngu hugsjón vinstrimanna. Er miklu frekar um að ræða almenna skynsemi. Enda hafa allir þeir Nóbelsverðlaunahafar í hagfræði, sem hafa tjáð sig um íslenskan sjávarútveg, lagt til að innheimt sé af honum auðlindagjald á markaðsforsendum. Nýlega bættist svo „Samráðsvettvangur um aukna hagsæld“, sem komið var á í kjölfar ráðlegginga McKinseys, í þann hóp. Hingað til hefur sá takmarkaði auðlindaarður, sem greiddur hefur verið af íslenskum sjávarútvegi, allur farið í ríkissjóð. Stuðningur við innheimtu arðsins hefur því jafnframt verði óbeinn stuðningur við aukningu á umsvifum ríkisins sem nemur upphæð hans, en hægrimenn eru sérstaklega tregir til þess að auka umsvif ríkisins. Enda hefur það jafngilt pólitísku sjálfsmorði í Alaska fyrir þá stjórnmálamenn sem hafa viljað taka auðlindaarðinn í ríkissjóð. Má því búast við mun víðtækari stuðningi við innheimtu auðlindaarðs sé hann greiddur beint út til landsmanna. Núverandi fyrirkomulag, þar sem flestir landsmenn sjá lítið af auðlindaarðinum falla sér í skaut, getur einnig haft áhrif á viðhorf landsmanna til nýtingar auðlinda í eigu þjóðarinnar. Jafn öfugsnúið og það er, gæti því andstaða við sölu á rafmagni gegnum sæstreng til Evrópu aukist ef það verð sem í boði væri hækkaði. Reynslan hefur nefnilega kennt Íslendingum að lítið af þeim tekjum sem fengist fyrir það rafmagn myndi falla okkur í skaut. Við munum einungis fá hærri rafmagnsreikning.
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun