Útborgun í Alaska Guðmundur Örn Jónsson skrifar 7. janúar 2014 07:00 Þann 3. október síðastliðinn greiddi auðlindasjóður Alaska út sinn árlega arð til íbúa fylkisins. Þá fengu tæplega 600 þúsund manns millifærslu frá sjóðnum og var elsti viðtakandinn 108 ára gamall og sá yngsti rúmlega níu mánaða, en hann fæddist einni mínútu fyrir miðnætti á gamlársdag 2012. Í þetta sinnið var arðurinn í lægra lagi eða 900 dollarar. Það gerir um 110 þúsund krónur á mann. Til samanburðar var arðurinn 3.269 dollarar, eða um 400 þúsund krónur, árið 2008, og íbúi sem hefur fengið arð úr sjóðnum frá upphafi, eða frá 1982, er búinn að fá jafngildi 4,2 milljóna króna úr sjóðnum. Tilvist auðlindasjóðsins má rekja til bandaríska hægri flokksins, Repúblikanaflokksins, en seinustu áratugi hefur Alaska verið stjórnað, svo til alfarið, af honum. Repúblikanar eru systurflokkur Sjálfstæðisflokksins og sótti formaður Sjálfstæðisflokksins meðal annars seinasta landsþing þeirra. Það er því ljóst að sú hugsjón, að allir landsmenn njóti arðs af auðlindum þjóðar sinnar er ekki eingöngu hugsjón vinstrimanna. Er miklu frekar um að ræða almenna skynsemi. Enda hafa allir þeir Nóbelsverðlaunahafar í hagfræði, sem hafa tjáð sig um íslenskan sjávarútveg, lagt til að innheimt sé af honum auðlindagjald á markaðsforsendum. Nýlega bættist svo „Samráðsvettvangur um aukna hagsæld“, sem komið var á í kjölfar ráðlegginga McKinseys, í þann hóp. Hingað til hefur sá takmarkaði auðlindaarður, sem greiddur hefur verið af íslenskum sjávarútvegi, allur farið í ríkissjóð. Stuðningur við innheimtu arðsins hefur því jafnframt verði óbeinn stuðningur við aukningu á umsvifum ríkisins sem nemur upphæð hans, en hægrimenn eru sérstaklega tregir til þess að auka umsvif ríkisins. Enda hefur það jafngilt pólitísku sjálfsmorði í Alaska fyrir þá stjórnmálamenn sem hafa viljað taka auðlindaarðinn í ríkissjóð. Má því búast við mun víðtækari stuðningi við innheimtu auðlindaarðs sé hann greiddur beint út til landsmanna. Núverandi fyrirkomulag, þar sem flestir landsmenn sjá lítið af auðlindaarðinum falla sér í skaut, getur einnig haft áhrif á viðhorf landsmanna til nýtingar auðlinda í eigu þjóðarinnar. Jafn öfugsnúið og það er, gæti því andstaða við sölu á rafmagni gegnum sæstreng til Evrópu aukist ef það verð sem í boði væri hækkaði. Reynslan hefur nefnilega kennt Íslendingum að lítið af þeim tekjum sem fengist fyrir það rafmagn myndi falla okkur í skaut. Við munum einungis fá hærri rafmagnsreikning. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Mýtur um veitt og sleppt á laxi Karl Lúðvíksson Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Uppalendur bera mikla ábyrgð Fastir pennar „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Þann 3. október síðastliðinn greiddi auðlindasjóður Alaska út sinn árlega arð til íbúa fylkisins. Þá fengu tæplega 600 þúsund manns millifærslu frá sjóðnum og var elsti viðtakandinn 108 ára gamall og sá yngsti rúmlega níu mánaða, en hann fæddist einni mínútu fyrir miðnætti á gamlársdag 2012. Í þetta sinnið var arðurinn í lægra lagi eða 900 dollarar. Það gerir um 110 þúsund krónur á mann. Til samanburðar var arðurinn 3.269 dollarar, eða um 400 þúsund krónur, árið 2008, og íbúi sem hefur fengið arð úr sjóðnum frá upphafi, eða frá 1982, er búinn að fá jafngildi 4,2 milljóna króna úr sjóðnum. Tilvist auðlindasjóðsins má rekja til bandaríska hægri flokksins, Repúblikanaflokksins, en seinustu áratugi hefur Alaska verið stjórnað, svo til alfarið, af honum. Repúblikanar eru systurflokkur Sjálfstæðisflokksins og sótti formaður Sjálfstæðisflokksins meðal annars seinasta landsþing þeirra. Það er því ljóst að sú hugsjón, að allir landsmenn njóti arðs af auðlindum þjóðar sinnar er ekki eingöngu hugsjón vinstrimanna. Er miklu frekar um að ræða almenna skynsemi. Enda hafa allir þeir Nóbelsverðlaunahafar í hagfræði, sem hafa tjáð sig um íslenskan sjávarútveg, lagt til að innheimt sé af honum auðlindagjald á markaðsforsendum. Nýlega bættist svo „Samráðsvettvangur um aukna hagsæld“, sem komið var á í kjölfar ráðlegginga McKinseys, í þann hóp. Hingað til hefur sá takmarkaði auðlindaarður, sem greiddur hefur verið af íslenskum sjávarútvegi, allur farið í ríkissjóð. Stuðningur við innheimtu arðsins hefur því jafnframt verði óbeinn stuðningur við aukningu á umsvifum ríkisins sem nemur upphæð hans, en hægrimenn eru sérstaklega tregir til þess að auka umsvif ríkisins. Enda hefur það jafngilt pólitísku sjálfsmorði í Alaska fyrir þá stjórnmálamenn sem hafa viljað taka auðlindaarðinn í ríkissjóð. Má því búast við mun víðtækari stuðningi við innheimtu auðlindaarðs sé hann greiddur beint út til landsmanna. Núverandi fyrirkomulag, þar sem flestir landsmenn sjá lítið af auðlindaarðinum falla sér í skaut, getur einnig haft áhrif á viðhorf landsmanna til nýtingar auðlinda í eigu þjóðarinnar. Jafn öfugsnúið og það er, gæti því andstaða við sölu á rafmagni gegnum sæstreng til Evrópu aukist ef það verð sem í boði væri hækkaði. Reynslan hefur nefnilega kennt Íslendingum að lítið af þeim tekjum sem fengist fyrir það rafmagn myndi falla okkur í skaut. Við munum einungis fá hærri rafmagnsreikning.
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar