Svanurinn 25 ára – saga af umhverfisvitund Umhverfisráðherrar á Norðurlöndum skrifar 6. nóvember 2014 07:00 Nemandi situr í skólastofu og litar svan sem prýðir bakhliðina á stílabókinni. Við vaskinn þvær annar sér um hendur með sápu sem merkt er þessum sama svani. Við sjáum hann víðar; þegar farið er á fætur, á leið til vinnu, á vinnustaðnum, úti í búð og á eldhúsborðinu heima á stílabókum barnanna okkar. Í 25 ár hefur umhverfismerkið auðveldað almenningi á Norðurlöndum að taka tillit til umhverfisins á einfaldan og áhrifaríkan hátt með því að leita uppi hinn auðþekkjanlega græna svan. Svanurinn setur umhverfiskröfur fyrir vörur á öllum stigum lífsferils þeirra; við framleiðslu, notkun og förgun. Merkið tryggir að umhverfisáhrif vörunnar séu lítil miðað við aðrar vörur í sama flokki. Og rétt eins og ljóti andarunginn verður hann hreinni og fegurri með aldrinum. Þær kröfur sem þarf að uppfylla til að mega nota Svansmerkið eru nefnilega hertar á þriggja eða fimm ára fresti. Framleiðendur fá ekki að sofna á verðinum, heldur er þess krafist að þeir bæti stöðugt vörur sínar Svansmerkið hefði þó ekki náð slíkri útbreiðslu hefði almenningur ekki tekið meðvitaða ákvörðun um að setja umhverfið í forgang. Svanurinn á nefnilega allt sitt undir umhverfisvitund einstaklinga og grundvöllur merkisins er trúin á mátt einstaklingsins. Árið 1988 birtu Sameinuðu þjóðirnar og Brundtland-nefndin skýrslu um framtíðarsýn í umhverfismálum og sjálfbærri þróun. Þar var því slegið föstu að umhverfisvernd væri ekki aðeins fyrir fáa útvalda, heldur gætu allir lagt sitt af mörkum til að draga úr umhverfisspjöllum. Ári síðar skreið Svanurinn – rökrétt framhald þessarar niðurstöðu – úr egginu, en oft er vísað til merkisins sem „verkfærakassa“ hins opinbera til að stuðla að því að neytendur velji umhverfisvæna kosti – sem þeir hafa og gert.Áreiðanleg staðfesting Þrátt fyrir miklar kröfur og ströng matsferli hefur atvinnulífið einnig tileinkað sér Svaninn. Svanurinn er tákn ábyrgra framleiðsluhátta og þar með áreiðanleg staðfesting þess að vara sé umhverfisvæn – ekki aðeins fyrir viðskiptavini heldur líka fyrirtæki. Svanurinn er orðinn stór – 25 ár eru liðin síðan Norræna ráðherranefndin kom honum á legg og staða merkisins er hugsanlega sterkari í dag en nokkurs annars norræns merkis. Nánar tiltekið þekkja yfir 90 prósent almennings á Norðurlöndum Svaninn og næstum jafn margir hafa mikla trú á því að svansmerktar vörur séu ekki eins skaðlegar umhverfinu og aðrar. Þetta þýðir að Svanurinn er best heppnaða umhverfismerking sem við þekkjum í dag og endurspeglar traust og meðvitund neytenda. „Allir“ þekkja Svansmerkið, sem er einstakt í sinni röð á Norðurlöndum. Nú sækjast meira að segja byggingariðnaðurinn og hótelkeðjur eftir því að uppfylla kröfur Svansins. Einnig er til umræðu að verðbréfasjóðir geti öðlast Svansmerkið. Ekki síst vegna loftslagsvandans verðum við að halda ótrauð áfram að stuðla að sjálfbærni í framleiðslu og neyslu í því augnamiði að lágmarka umhverfisáhrif. Eigi það að takast þurfum við að hafa möguleika á að velja vörur með upplýstum hætti. Með Svaninum höfum við öðlast sameiginlega umhverfismerkingu – með því einfaldlega að hafa augun opin getum við öll tekið tillit til umhverfisins í dagsins önn. Norðurlönd hafa það orð á sér innan alþjóðasamfélagsins að þar láti fólk sér annt um hvert annað og náttúruna en möguleikar neytenda til að hafa áhrif ráða úrslitum um árangurinn af hvaða umhverfisstefnu sem er. Við erum þekkt fyrir hreina orku, fagra náttúru og atvinnulíf sem er í fremstu röð þegar kemur að umhverfistækni. Síðast en ekki síst eru norrænir neytendur meðvitaðir um umhverfismál. Ábyrgum framleiðendum, skólanemum og neytendum óskum við til hamingju með 25 ára afmæli Svansins! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Nú vandast valið Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun The man who would be king Ian McDonald skrifar Skoðun Umhverfisávinningur þess að þrifta Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Ókostir forsetaframbjóðandans Katrínar Jakobsdóttur Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Eru orkumálin að fara úr böndunum? Jónas Guðmundsson skrifar Skoðun Skipulagsmál og uppbygging í Árborg Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Ég kýs… Gísli Ásgeirsson skrifar Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Sjá meira
Nemandi situr í skólastofu og litar svan sem prýðir bakhliðina á stílabókinni. Við vaskinn þvær annar sér um hendur með sápu sem merkt er þessum sama svani. Við sjáum hann víðar; þegar farið er á fætur, á leið til vinnu, á vinnustaðnum, úti í búð og á eldhúsborðinu heima á stílabókum barnanna okkar. Í 25 ár hefur umhverfismerkið auðveldað almenningi á Norðurlöndum að taka tillit til umhverfisins á einfaldan og áhrifaríkan hátt með því að leita uppi hinn auðþekkjanlega græna svan. Svanurinn setur umhverfiskröfur fyrir vörur á öllum stigum lífsferils þeirra; við framleiðslu, notkun og förgun. Merkið tryggir að umhverfisáhrif vörunnar séu lítil miðað við aðrar vörur í sama flokki. Og rétt eins og ljóti andarunginn verður hann hreinni og fegurri með aldrinum. Þær kröfur sem þarf að uppfylla til að mega nota Svansmerkið eru nefnilega hertar á þriggja eða fimm ára fresti. Framleiðendur fá ekki að sofna á verðinum, heldur er þess krafist að þeir bæti stöðugt vörur sínar Svansmerkið hefði þó ekki náð slíkri útbreiðslu hefði almenningur ekki tekið meðvitaða ákvörðun um að setja umhverfið í forgang. Svanurinn á nefnilega allt sitt undir umhverfisvitund einstaklinga og grundvöllur merkisins er trúin á mátt einstaklingsins. Árið 1988 birtu Sameinuðu þjóðirnar og Brundtland-nefndin skýrslu um framtíðarsýn í umhverfismálum og sjálfbærri þróun. Þar var því slegið föstu að umhverfisvernd væri ekki aðeins fyrir fáa útvalda, heldur gætu allir lagt sitt af mörkum til að draga úr umhverfisspjöllum. Ári síðar skreið Svanurinn – rökrétt framhald þessarar niðurstöðu – úr egginu, en oft er vísað til merkisins sem „verkfærakassa“ hins opinbera til að stuðla að því að neytendur velji umhverfisvæna kosti – sem þeir hafa og gert.Áreiðanleg staðfesting Þrátt fyrir miklar kröfur og ströng matsferli hefur atvinnulífið einnig tileinkað sér Svaninn. Svanurinn er tákn ábyrgra framleiðsluhátta og þar með áreiðanleg staðfesting þess að vara sé umhverfisvæn – ekki aðeins fyrir viðskiptavini heldur líka fyrirtæki. Svanurinn er orðinn stór – 25 ár eru liðin síðan Norræna ráðherranefndin kom honum á legg og staða merkisins er hugsanlega sterkari í dag en nokkurs annars norræns merkis. Nánar tiltekið þekkja yfir 90 prósent almennings á Norðurlöndum Svaninn og næstum jafn margir hafa mikla trú á því að svansmerktar vörur séu ekki eins skaðlegar umhverfinu og aðrar. Þetta þýðir að Svanurinn er best heppnaða umhverfismerking sem við þekkjum í dag og endurspeglar traust og meðvitund neytenda. „Allir“ þekkja Svansmerkið, sem er einstakt í sinni röð á Norðurlöndum. Nú sækjast meira að segja byggingariðnaðurinn og hótelkeðjur eftir því að uppfylla kröfur Svansins. Einnig er til umræðu að verðbréfasjóðir geti öðlast Svansmerkið. Ekki síst vegna loftslagsvandans verðum við að halda ótrauð áfram að stuðla að sjálfbærni í framleiðslu og neyslu í því augnamiði að lágmarka umhverfisáhrif. Eigi það að takast þurfum við að hafa möguleika á að velja vörur með upplýstum hætti. Með Svaninum höfum við öðlast sameiginlega umhverfismerkingu – með því einfaldlega að hafa augun opin getum við öll tekið tillit til umhverfisins í dagsins önn. Norðurlönd hafa það orð á sér innan alþjóðasamfélagsins að þar láti fólk sér annt um hvert annað og náttúruna en möguleikar neytenda til að hafa áhrif ráða úrslitum um árangurinn af hvaða umhverfisstefnu sem er. Við erum þekkt fyrir hreina orku, fagra náttúru og atvinnulíf sem er í fremstu röð þegar kemur að umhverfistækni. Síðast en ekki síst eru norrænir neytendur meðvitaðir um umhverfismál. Ábyrgum framleiðendum, skólanemum og neytendum óskum við til hamingju með 25 ára afmæli Svansins!
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar